Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi

1 
2 
3 
E 474 
Saxaroqliseridlər (SUCROGLYCERİDES) 
emulqator 
E475  
Poliqliserin  və  piy  turşusu  efirləri  (POLYGLYCEROL  ESTERS OF 
FATTY ACİDS) 
emulqator 
E 476 
Poliqliserin və vzaimoemepufuüirovannıx rişinilovıx kislot efirı          
(POLYGLYCEROL 
ESTERS 
OF 
İNTERESTERİFİED  
RİCİNOLEİS ACİD ) 
emulqator 
E 477 
Propilenqlikol  və  piy  turşuları  efirləri  (PROPYLENE  GLYCOL 
ESTERS OF FATTY ACİDS) 
emulqator 
E 478 
Qliserin  və  propilenqlikol  laktilləşdirilmiş  Piy  turşuları  efirləri 
(LACTYLATED  FATTY  ACİD  ESTERS    OF  GLYCEROL  AND 
PROPYLENE  GLYCOL) 
emulqator 
E 479 
Piy turşuları mono- və  diqliseridləri ilə termiki oksidləşdirilmiş soya 
yağı  (THERMALLI OXİDİZED SOYA BEAN OİL  WİTH MONO-
AND Dİ-=GLYCERİDES OF FATTY ACİDS)) 
 emulqator 
E 480 
 Natrium 
dioktilsulfosuksinat 
(DİOKTYL 
SODİUM 
SULPHOSUCCİNATE) 
emulqator, nəmləşdirici aqent 
E 481 
Natrium  laktilatlar (SODİUM LACTYLATES) 
(i) natrium  stearoillaktilat (SODİUM STEAROYL   LACTYLATE) 
(İİ) Natrium oleillaktilat (SODİUM OLEYL   LACTYLATE)  
emulqator,stabilizator 
E 482 
Kalsium laktilatları (CAVLCİUM     LACTYLATES) 
emulqator, stabilizator 
E 483 
Steariltarİat (STEARYL TARTRATE) 
un və çörək üçün yaxşılaşdırıcı 
E 484 
Stearilsitrat (STEARYL CİTRATE) 
emulqator, kompleksləşdirici 
E 491 
Sorbitan monosteapat, SPEN 60 ( SORBİTAN MONOSTEARATE) 
emulqator 
E 492 
Sorbitan tristearat (SORBİTAN TRİSTEARATE) 
emulqator 
E 493 
Sorbitan monolaurat SPEN 20 (SORBİTAN MONOLAURATE)  
emulqator 
E 494 
Sorbitan monooleat,SPEN 80 (SORBİTAN MONOOLEATE0  
emulqator 
E 495 
Sorbitan 
monopalmitat,SPEN 
40 
(SORBİTAN 
MONOPALMİTATE) 
emulqator 
E 496 
Sorbitan trioleat,SPEN 85 (SORBİTAN TRİOLEATE)  
stabilizator,emulqator 
E 500 
Natrium karbonatlar (SODİUM CARBONATES) 
(i) Natrium korbanat (sodium carbonate) 
(ii) Natrium hidrokarbonat (sodiumhydrogen carbonate) 
(iii) 
natrium 
hidrokarbonat 
və 
karbonat 
qatışığı  (sodium 
sesquicarbonate) 
turşuluq 
tənzimləymicisi,yumşaldıcı, 
yarprıxmaya  və  nahamarlığa  qarşı 
əlavə 
E 501 
Kalium karbonatlar (POTASSİUM CARBONATES) 
(i) Kalium karbonat (Potossium carbonates) 
(ii) Kalium hidrokarbonat (Potassium hydrogen carbonate) 
turşuluq  tənzimləyicisi,stabilizator 
E 503 
Ammonium karbonatlar (AMMONİUM CARBONATES) 
(i) Ammonium karbonat (Ammonium carbonate) 
(i) Ammonium hidrokarbonat (Ammonium hydrogen carbonate) 
turşuluq tənzimləyicisi,yumşaldıcı 
E 504 
Maqnezium karbonatlar (MAGNEZİUM CARBONATES) 
(i) Maqnezium karbonat (Magnesium carbonate) 
(ii) Maqnezium hidrokarbonat (Magnesium hydrogen carbonate) 
turşuluq  tənzimləyicisi,yaprıxmaya 
və  nahamarlığa  qarşı  əlavə,rəng 
stabilizatoru 
E 505 
Dəmir karbonat (FERROUS CARBONATE) 
turşuluq,tənzimləyicisi 
E 507 
Xlorid turşusu (HYDROCHLORİC ACİD) 
turşuluq tənzimləyicisi 
E 508 
Kalium xlorid (POTASSİUM CHLORİDE) 
həlməşikləşdirici agent 
E 509 
Kalsium xlorid (CALCİUM CHLORİDE) 
bərkidici 
E 510 
Ammonium xlorid (AMMONİUM CHLORİDE) 
 un və çörək yaxşılaşdırıcısı 
E 511 
Maqnezium xlorid (MAGNESİUM CHLORİDE) 
bərkidici 
E 513 
Kükürd turşusu (SULPHURİC ACİD) 
turşuluq tənzimləyicisi 
E 514 
Natrium sulfatlar (SODİUM SULPHATES) 
turşuluq tənzimləyicisi 
E 515 
Kalium sulfatlar (POTASSİUM SULPHATES) 
turşuluq tənzimləyicisi 
E 516 
Kalsium sulfatlar (CALCİUM SULPHATES) 
un və çörək yaxşılaşdırıcısı, 
kompleksləşdirici, bərkidici 
E 517 
Ammonium sulfatlar (AMMONİUM SULPHATES) 
un 
və 
çörək  yaxşılaşdırıcısı, 
stabilizator 
E 518 
Maqnezium sulfatlar (MAGNESİUM SULPHATES) 
bərkidici 
E 519 
Mis sulfat (CUPRİC SULPHATE) 
rəng fiksatoru,konservant 
 

132 
 
 
1 
2 
3 
E 520 
Alümin  sulfat (ALUMİNİUM SULPHATE) 
bərkidici 
E 521 
Natrium-alümin  sulfat,natrium-alümin  zəyləri  (ALUMİNİUM 
SODİUM SULPHATE) 
bərkidici 
E 522 
Kalium-alumin  sulfat,natrium-alümin  zəyləri  (ALUMİNİUM 
POTASSİUM SULPHATE) 
turşuluq 
tənzimləyicisi, 
stabilizator 
E 523 
Ammonium-alümin 
sulfat,ammonyak 
alümin 
zəyləri 
(ALUMİNİUM AMMONİUM SUPHATE) 
stabilizator,bərkidici 
E 524 
Natrium hidroksid (SODİUM HYDROXİDE) 
turşuluq  tənzimləyicisi 
E 525 
Kalium hidroksid (POTASSİUM HYDROXİDE) 
turşuluq tənzimləyicisi 
E 526 
Kalsium hidroksid (CALCİUM HYDROXİDE) 
turşuluq tənzimləyicisi,bərkidici 
E 527 
Ammonium hidroksid (AMMONİUM HYDROXİDE)  
turşuluq tənzimləyicisi 
E 528 
Maqnezium hidroksid (MAGNESİUM HYDROXİDE) 
turşuluq 
tənzimləyicisi,rəng 
stabilizatoru 
E 529 
Kalsium oksid (CACİUM  OXİDE) 
turşuluq    tənzimləyicisi,  un  və 
çörək yaxşılaşdırıcısı 
E 530 
Maqnezium oksid (MAGNESİUM OXİDE) 
yaprıxmaya  və  nahamarlığa  qarşı 
əlavə 
E 535 
Natrium ferrosianid (SODİUM FERROCYANİDE) 
yaprıxmaya  və  nahamarlığa  qarşı 
əlavə 
E 536 
Kalium ferrosianid  (POTASSİUM FERROCYANİDE) 
yaprıxmaya  və  nahamarlığa  qarşı 
əlavə 
E 538 
Kalsium ferrosianid (CALCİUM FERROCYANİDE) 
yaprıxmaya  və  nahamarlığa  qarşı 
əlavə 
E 539 
Natrium tiosulfat (SODİUM THİOSULPHATE) 
oksidləşmə 
əleyhinə, 
kompleksləşdirici 
E 541 
Natrium alümofosfat (SODİUM ALUMİNİUM PHOSPHATE) 
(i) Turşulu (ACİDİS) 
(ii) Əsaslı (BASİC) 
turşuluq tənzimləyicisi,emulqator 
E 542 
Kalsium  fosfat  (BONE  PHOSPHATE)  essentiale  Calcium 
phosphate,tribasic) 
emulqator,yaprıxmaya 
və 
nahamarlığa 
qarşı 
əlavə, 
nəmsaxlayıcı agent  
E 550 
Natrium silikatlar (SODİUM SİLİCATES) 
(i) Natrium silikat ( Sodium silicate) 
(ii) Natrium meta-silikat (Sodium metasilicate) 
yaprıxmaya  və  nahamarlığa  qarşı 
əlavə 
E 551 
Amorf silisium dioksid (SİLİCON  DİOXİDE AMORPHOUS) 
yaprıxmaya  və  nahamarlığa  qarşı 
əlavə 
E 552 
Kalsium silikat (CALCİUM SİLİCATE) 
yaprıxmaya və  nahamarlığa qarşı 
əlavə 
E 553 
Maqnezium silikatlar (MAGNESİUM SİLİCATES) 
(i) maqnezium silikat (Magnesium silicate) 
(ii) Maqnezium trisilikat  (Maqnezium trisilicate) 
(iii) talk (Talc) 
yaprıxmaya  və  nahamarlığa  qarşı 
əlavə,toz daşıyıcı 
E 554 
Natrium alüminsilikat (SODİUM ALUMİNOSİLİCATE) 
yaprıxmaya  və  nahamarlığa  qarşı 
əlavə 
E 555 
Kalium alüminsilikat (POTASSİUM ALUMİNİUM SİLİCATE ) 
yaprıxmaya  və  nahamarlığa  qarşı 
əlavə 
E 556 
Kalsium alüminsilikat (CALCİUM ALUMİNİUM SİLİCATE) 
yaprıxmaya və nahamarlığa qarpşı 
əlavə 
E 558 
Bentonit (BENTONİTE) 
yaprıxmaya  və  nahamarlığa  qarşı 
əlavə 

133 
 
 
 
 
1 
2 
3 
E 559 
Alüminsilikat (ALUMİNİUM SİLİCATE) 
yaprıxmaya və nahamarlığa qarşı əlavə 
E 560 
Kalium silikat (POTASSİUM SİLİCATE) 
yaprıxmaya və nahamarlığa qarşı əlavə 
E 570 
Piy turşuları (FATTY ACİDS) 
köpük stabilizatoru, şirləyici,köpükyatırıcı 
E 574 
Qlükon turşusu (D-) (GLUCONİC ACİD (D-)) 
turşuluq tənzimləyicisi,yumşaldıcı) 
E 575 
Qlükonlaktondelta (GLUCONO DELTA-LACTONE) 
turşuluq tənzimləyicisi,yumşaldıcı 
E 576 
Natrium qlükonat (SODİUM GLUCONATE) 
kompleksləşdirici 
E 577 
Kalium qlükonat  (POTASSİUM GUCONATE) 
kompleksləşdirici 
E 578 
Kalsium qlükonat (CALCİUM GLUCONATE) 
turşuluq tənzimləyicisi, bərkidici 
E 579 
Dəmir qlükonat ( FERROUS GLUCONATE) 
rəng stabilizatoru 
E 580 
Maqnezium qlükonat (MAGNESİUM GLUCONATE) 
turşuluq tənzimləyicisi,bərkidici 
E 585 
Dəmir laktat (FERROUS LACTATE) 
rəng stabilizatoru 
E 620 
Qlutamin turşusu, (+) -(GLUTAMİC ACİD, L (+) -) 
dad və aromat gücləndiricisi 
E 621 
Natrium-1  qlutamat  –əvəz  edilmə  (MONOSODİUM 
GLUTAMATE) 
dad və  aromat  gücləndirijisi 
E 622 
Kalium  –  1  qlutomat  əvəzedilmə  (MONOPOTASSİUM 
GLUTAMATE) 
dad və aromat gücləndirijisi 
E 623 
Kalsium qlutomat    (CALCİUM GLUTAMATE) 
dad və aromat gücləndiricisi 
E 624 
Ammonium 
-1 
qlutamatəvəz 
edilmə 
(MONOAMMONİUM GLUTAMATE) 
dad və aromat gücləndiricisi 
E 625 
Maqnezium qlutamat (MAGNESİUM GLUTAMATE) 
dad və aromat gücləndiricisi 
E 627 
 5’-  Quamilat  natrium  -2  –əvəz  edilmə  (DİSODİUM  5 
GUANYLATE) 
dad və aromat gücləndiricisi 
E 628 
5’ – Quanilat kalium 2-əvəz edilmə  (DİPOTASSİUM  5’ 
GUANYLATE)  
dad və aromat gücləndiricisi 
E 629 
5’ – Quanilat kalsium  (CALCİUM 5’ GUANYLATE) 
dad və aromat gücləndiricisi 
E 630 
 5’ – İnozin turşusu (İNOSİNİC ACİD) 
dad və aromat gücləndiricisi 
E 631 
 5’  –İnozinat  natrium  -2  –əvəzedilmə    (DİSODİUM  5’  – 
İNOSİNATE) 
dad və aromat gücləndiricisi 
E 632 
Kalium inozinat (POTASSİUM İNOSİNATE0 
dad və aromat gücləndiricisi 
E 633 
Kalsium 5’ – İnozinat (CALCİUM 5’ – İNOSİNATE) 
dad və aromat gücləndirisi 
E 634 
Kalsium  5’  –  Ribonukleotidlər(  CALCİUM    5’  – 
RİBONUKLEOTİDES) 
dadv aromat gücləndiriciləri 
E 635 
Natrium 2- 5’ –ribonukleotidlər əvəzedilmə  (DİSODİUM 
5’ –RİBONUKLEOTİDES) 
dad və aromat gücləndiricisi 
E 636 
Maltol (MALTOL) 
dad və aromat  gücləndiricisi 
E 637 
Etilmaltol (ETHYL MALTOL ) 
dad və aromat gücləndiricisi 
E 640 
Qlisin (GLYCİNE) 
dad və aromat modifikatoru 
E 641 
L-leysin (L-LEUCİNE) 
dad və aromat modifikatoru 
E 642 
Lizin hidroxlorid  (LYSİN HYDROCHLORİDE) 
dad və aromat gücləndiricisi 
E 900 
Polidimetil siloksan (POLYDİMETHYLSİLOXANE) 
köpük  yatırıcı,  emulqator,yaprıxmaya  və 
nahamarlığa qarşı əlavə 
E 901 
Arı  mumu,ağ  və  sarı  (BEESWAX,WHİTE  AND 
YELLOW) 
şirləyici,ayırıcı 
E 902 
Şam mumu (CANDELİLLA WAX) 
şirləyici 
E 903 
Karnaub?  mumu (CARNAUBA WAX) 
şirləyici 
E 904 
Şellak (SHELLAC)- 
şirləyici 
E 905
a
 
Qida üçün vazelin yağı (MİNERAL OİL,FOOD GRADE) 
şirləyici,ayırıcı,germetik 
E 905b 
Vazelin (PETROLATUM (PETROLUM JELLY)) 
şirləyici, ayırıcı,qermetik. 
 
 

134 
 
 
1 
2 
3 
E 905 c 
Parafin (PETROLEUM WAX) 
(i)  Mikrokristallik mum (MİCROCRİSTALLİNE    W AX ) 
(ii) Parafin mumu (PARAFFİN      WAX) 
şirləyici,ayırıcı,germetik 
E 906 
Benzoy qətranı (BENZOİN GUM) 
şirləyici 
E 908 
Düyü kəpəyi mumu  (  RİCE BRAN  WAX ) 
şirləyici 
E 909 
Spermaset  mumu (SPERMACETİ     WAX ) 
şirləyici 
E 910 
Mum efirləri  ( WAX ESTERS) 
şirləyici 
E 911 
Piy turşuları metil efirləri (METHYL ESTERS OF FATTY ACİDS) 
şirləyici 
E 913 
 Lanolin (LANOLİNE) 
şirləyici 
E 920 
 Sistein,  L-  və  onun  hidroxloridləri-  natrium  və  kalium  duzları 
(CYSTEİNE , L-, AND  İTS HYDROCHLORİDES –SODİUM AND 
POTASSİUM SALTS) 
un və çörək yaxşılaşdırıcısı 
E 921 
Sistin,  L-  ,və  onun  hidroxloridləri-  natrium  və  kalium  duzları 
(CYSTİNE,  L-,  AND  İTS  HYDROCHLORİDES-SODİUM  AND 
POTASSİUM SALTS) 
 un və çörək yaxşılaşdırıcısı 
E 927 a 
Azodikarbonamid (AZODİCARBONAMİDE) 
un və çörək yaxşılaşdırıcısı 
E 927b 
Karbamid (sidik cövhəri )  (CARBAMİDE (UREA)) 
teksturator 
E 928 
 Benzoyl peroksid ( BENZOYL PEROXİDE) 
 un 
və 
çörək 
yaxşılaşdırıcısı,konservant 
E 930 
Kalsium peroksid (CALCİUM PEROXİDE) 
un və çörək yaxşılaşdırıcısı 
E 938 
Arqon (ARGON) 
propellent, qablaşdırma qazı 
E 940 
Dixlordifltormetan, (Xladon-12) 
(DİCHLORODİFLUOROMETHANE) 
propelllent,  soyuducu amil 
E 941 
AZOT (NİTROGEN) 
qablaşdırma  və  saxlama  üçün 
qaz  mühiti,soyuducu amil 
E 942 
Azot oksidi ( ən aşağı dərəcədə oksidləşmiş) (NİTROUS OXİDE) 
propellent,qablaşdırma qazı 
E 943a 
Butan (BUTANE) 
propellent 
E 943 b 
İzobutan (İSOBUTANE) 
propellent 
E 944 
Propan ( PROPANE) 
propellent 
E 945 
 Xlorpentafloretan ( CHLORPENTAFLUORETHANE) 
propellent 
E 946  
 Oktaflorsiklobutan ( OKTAFLUOROCYCLOBUTANE) 
propellent 
E 948 
Oksigen (OXYGEN) 
propellent, qablaşdırma  qazı 
E 950 
Asesulfam kalium (ACESULFAME POTASSİUM) 
şirinləşdirici 
E 951 
Aspartam (ASPARTAME) 
şirinləşdirici,  dad  və  aromat 
gücləndirici 
E 952 
Tsiklam  turşusu  və  onun  natrium,  kalium  və  kalsium  duzları 
(CYCLAMİC ACİD and na ,K,Ca salts) 
şirinləşdirici 
E 953 
İzomalt,izomaltit (İSOMALT, İSOMALTİTOL) 
şirinləşdirici,  yaprıxmaya  və 
nahamarlığa  qarşı  əlavə,  aşqar, 
şirləyici amil 
E 954 
 Saxarin  (  natrium,kalium,kalsium  duzları  )  SACCHARİN  and  Na, 
K,Ca  salts) 
şirinləşdirici 
E 955 
Sukraloza (trixlorqalaktosaxaroza) (SUCRALOSE,  
TRİCHLOROGALACTOSUCROSE)) 
şirinləşdirici 
E 957 
Taumatin (THAUMATİN) 
şirinləşdirici,  dad  və  aromat 
gücləndiricisi 
E 958 
Qlisirrizin (GLYCYRRHİZİN) 
şirinləşdirici  ,dad  və  aromat 
gücləndiricisi 
E 959 
Neohesplridin, 
dihidroxalkon 
(NEOHESPERİDİNE 
DİHYDROCHALCONE) 
şirinləşdirici 
E 965 
Maltit və maltit siropu (MALTİTOZ AND MALTİTOZ SYRUP) 
şirinləşdirici, 
stabilizator, 
emulqator 
E 966 
Laktit (LACTİTOL) 
şirinləşdirici, teksturator 

135 
 
 
1 
2 
3 
E 967 
Ksilit (XYLİTOL) 
şirinləşdirici,  nəmsaxlayıcı  amil,stabilizator, 
emulqator 
E 999 
Kbillay ekstraktı (QUİLLAİA EXTRACTS) 
köpük  yaradıcı  
E 1000 
Xolin turşusu (CHOLİC ACİD) 
emulqator 
E 1001 
Xolin  duzları  və  efirləri  (CHOLİNE  SALTS  AND 
ESTERS) 
emulqator 
E 1100 
Amilazalar (AMYLASES) 
un və çörək  yaxşılaşdırıcısı 
E 1101 
Proteazalar (PROTEASES) 
(i) Proteaza (protease) 
(ii) Papain (papain) 
(iii) Bromelayn (Bromelain) 
(iv) Fisin ( Ficin) 
un  və  çörək  yaxşılaşdırıcısı,  stabilizator,  ət 
və  balığın  yetişməsini  sürətləndirici,dad  və 
aromat gücləndiricisi 
E 1102 
Qlükozooksidaza (GLUCOSE OXİDASE) 
oksidləşməyə qarşı 
E 1103 
İnvertazalar (İNVERTASES) 
stabilizator 
E 1104 
Lipazalar (LİPASES) 
dad və aromat gücləndiricisi 
E 1105 
Lizosim (LYSOZYME) 
konservant 
E 1200 
A  və  N    polidekstrozaları  (  POLYDEXTROSES  A  AND 
N) 
aşqar,stabilizator,  qatılaşdırıcı,  nəmsaxlayıcı 
amil, teksturator 
E 1201 
Polivilpirrolidon ( POLYVİNYLPYRROLİDONE) 
qatılaşdırıcı,stabilizator,durulducu,dispersiya
edici amil 
E 1202 
Polivinilpolipirrolidan 
(POLYVİNYLPOLYPYRROLİDONE) 
rənd stabilizatoru,kollaidal stabilizator 
E 1400 
Dekstrinlər,  istilik  emalından  keçmiş  nişasta,  ağ  və  sarı 
(DEXTRİNS,  ROASTED  STARCH    WHİTE  AND 
YELLO W) 
stabilizator, qatılaşdırıcı, birləşdirici 
E 1401 
Turşu ilə işlənmiş nişasta (ACİD –TREATED STARCH) 
stabilizator, qatlıaşdırıcı, birləşdirici 
E 1402 
Qələvi  ilə    işlənmiş    nişasta  (ALKALİNE  TREATED 
STARCH) 
stabilizator, qatılaşdırıcı birləşdirici 
E 1403 
Ağardılmış nişasta (BLEACHED STARCH) 
stabilizator,qatılaşdırıcı,birləşdirici 
E 1404 
Oksidləşdirilmiş nişasta (OXİDİZED  STARCH) 
emulqator,qatılaşdırıcı,birləşdirici 
E 1405 
Ferment  preparatları  ilə  işlənmiş  nişasta    (STARCHES 
ENZİME  TREATED) 
qatılaşdırıcı 
E 1410 
Monokraxmalfosfat (MONOSTARCH PHOSPHATE) 
stağilizator, qatlıaşdırıcı,birləşdirici 
E 1411 
«Tikilmiş» dikraxmalqliserin» (DİSTARCH GLİCEROL) 
stabilizator, qatılaşdırıcı 
E 1412 
Dikraxmalfosfat,trinatrimetafosfatla eterifitləşdirilmiş;  
Xloroksid 
fosforla 
eteriftləşdirilmiş 
(DİSTARCH 
PHOSPHATE 
ESTERİFİED 
 
WİTH 
SODİUM 
TRİMETAPHOSPHATE;  ESTERİFİED      WİTH  
PHOSPHORUS OXYCHLORİDE) 
stabilizator, qatılaşdırıcı , birləşdirici 
E 1413 
«Tikilmiş» 
fosfatlaşdırılmış 
dikraxmalfosfat 
 
( 
PHOSPHATED 
 DİSTARCH PHOSPHATE) 
 stabilizator, qatılaşdırıcı, birləşdirici 
E 1414 
 «Tikilmiş» 
asetilləşdirilmiş 
dikraxmalfosfat 
 
( 
ACETYLATED  
DİSTARCH PHOSPHATE) 
 emulqator, qatılaşdırıcı 
E 1420 
Sirkə  anhidridi  ilə  eterifisitləşdirilmiş    asetatlı  nişasta  
(STARCH  ACETATE  ESTERİFİED      WİTH    ACETİC 
ANHYDRİDE) 
stabilizator, qatılaşdırıcı 
E 1421 
 Vinilasetatla    eterifisitləşdirilmiş?  Asetatlı  nişasta 
(STARCH  ACETATE  ESTERTFİED    W  İTH    VİNYL   
ACETATE) 
stabilizator, qatılaşdırıcı 
E 1422 
Asetilləşdirilmiş 
dikraxmaladipat 
(ACETYLATED 
DİSTARCH ADİPATE) 
stabilizator, qatılaşdırıcı,birləşdirici 
E 1423 
Asetilləşdirilmiş 
dikraxmalqliserin 
(ACETYLATED 
DİSTARCH GLYCEROL) 
stabilizator, qatılaşdırıcı, birləşdirici 
E 1440 
Oksipropilləşdirilmiş 
nişasta 
(HYDROXYPROPYL  
STARCH) 
 emulqator, qatılaşdırıcı,birləşdirici 
 

136 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1 
2 
3 
E 1442 
«Tikilmiş» 
oksipropilləşdirilmiş 
dikraxmalfosfat  
(HYDROXYPROPYL DİSTARCH PHOSPHATE) 
 stabilizator, qatılaşdırıcı 
E 1443 
Oksipropilləşdirilmiş 
dikraxmalqliserin 
(HYDROXYPROPYL DİSTARCH  GLYCEROL) 
stabilizator,qatılaşdırıcı 
T 1450 
Nişasta  və  natrium  duzu  oktenilyantar  Turşusu  efiri 
(STARCH SODİUM OCTENYL SUCCİNATE) 
Stabilizator, 
qatılaşdırıcı, 
birləşdirici, 
emulqator 
E 1451 
Oksidləşmiş  asetilləşdirilmiş  nişasta  (ACETİLATED 
OXYDİSED STARCH) 
emulqator,qatılaşdırıcı 
E 1503 
Gənəgərçək yağı (CASTOR OIL) 
ayırıcı amil 
E 1505 
Trietilsitrat (TRİETHYL CİTRATE) 
köpükyaradıcı 
E 1518 
Triasetin (TRİACETİN) 
nəm saxlayıcı amil 
E 1520 
Propilenqlikol (PROPYLENE GLYCOL) 
nəm 
saxlayıcı, 
yumşaldıcı 
və 
dispersləşdirici amil 
E 1521 
Polietilenqlikol (POLYETHYLENE GLİCOL) 
köpük yatırdıcı 
- 
Allilxardal yağı 
konservant 
- 
N-Lauroilqlutamin turşusu 
konservant,un və çörək yaxşılaşdırıcısı 
- 
N-Lauroilasparagin turşusu 
konservant, un və çörək yaxşılaşdırıcısı 
- 
N-Lauroilqlisin 
konservant,un və çörək yaxşılaşdırıcısı 
- 
Vanilin 
dad-aromatik maddə 
- 
Dihidrokversetin 
oksidləşməyə qarşı 
- 
İmbrisin 
konservant 
- 
Kversitin 
oksidləşməyə qarşı 
- 
Karamel üçün rəng №1 
rəngləyici 
- 
Karamel üçün rəng № 2 
rəngləyici 
- 
Karamel üçün rəng № 3 
rəngləyici 
- 
Düyü qırmızısı (RED RİCE) 
rəngləyici 
- 
Sabunlu kök (Acan tophyllum sp.) həlimi, sıxlıq 1,05 
stabilizator 
- 
Oksiyant (oksietilsuksinat -21) 
emulqator 
- 
Polivinil spirti 
nəm saxlayıcı amil 
- 
Hidrogen peroksid 
konservant 
- 
Polioksietilen 
durulducu 
- 
Santoxin 
konservant 
- 
Steviya,  (stevia    rebaudiana  Bertoni),  yarpaqların  tozu  və 
onların siropu,steviozid 
şirinləşdirici 
- 
Natrium,kalium və kalsium suksinatlar 
turşuluq tənzimləyiciləri 
- 
Ultramarin 
rəngləyici 
- 
Kalium formiat (POTASSİUM FORMİATE) 
konservant 
- 
Xitozan,xitozonin hidroxlorid 
aşqar,qatılaşdırıcı,stabilizator 
- 
Dəmir xlorid 
un və çörək yaxşılaşdırıcısı 
- 
Yuqlon 
konservant 

137 
 
Sanitariya-epidemioloji  
qaydalar və normativlərə 
Əlavə 8 
  
 
8. KONSERVLƏġDĠRĠLMĠġ QĠDA MƏHSULLARININ TƏHLÜKƏSĠZLĠYĠNƏ  
GĠGĠYENĠK TƏLƏBLƏR 
 
Konservləşdirilmiş  qida 
məhsullarının  (konservlərin)  tərkibindən,aktiv 
oksigenin 
həcmindən  (pH) və  quru  maddələrin miqdarından asılı  olaraq  konservlər  5 qrupa  bölünürlər:  A, 
B,  V,  Q,  D,  E.  Konservləşdirilmiş  məhsulların  A,  B,  V,  Q  və  E  qrupları  tam  konservlərə,  D  - 
qrupu isə yarımkonservlərə aid edilir. 
Müxtəlif istilik-fiziki üsulların  təsirinə cəlb edilən və aseptik süzülən içməli süd məhsulları 
(süd,qaymaqlar,desertlər və s.) sterilizə edilmiş məhsulların sərbəst qrupunu təşkil edirlər. 
Uşaq  qidaları  və  pəhriz  qidaları  konservləri  yuxarıda  qeyd  olunan  analoji  qruplara 
bölünürlər. 
Normal  şəraitdə    (soyuducudan  kənar)  saxlanma  və  realizasiya  zamanı  məhsulun 
təhlükəsizliyini və mikrobioloji stabilliyini təmin edən istilik  işlənməsinə  cəlb edilmiş,germetik 
qablarda qablaşdırılan qida məhsulları tam konservlərə aid edilirlər. 
İstiliyə davamsız spor əmələ gətirməyən mikrofloranın məhv edilməsini,spor əmələ gətirən 
mikroorqanizmlərin  miqdarının  azaldılmasını  təmin  edən,  məhdudlaşdırılmış  yararlılıq  müddəti 
ərzində  6
0
  C  və  daha  aşağı  temperatur    şəraitində  məhsulun  təşlükəsizliyinə  və  mikrobioloji 
stabilliyinə  zəmanət  verən  istilik  işləməsinə  cəlb  edilmiş,qermetik  qabda  qablaşdırılmış  ərzaq 
məhsulları yarımkonservlərə aid edilirlər. 
Konserv qrupları aşağıdakılara ayrılır: 
-A  qrupu-pH  4,2  və  yüksək  olan  konservləşdirilmiş  qida  məhsulları,  eləcə  də    turşu  əlavə 
edilmədən  hazırlanan,  turşuluğu  limitləşdirilməyən  tərəvəz,  ət,  ət-bitki,balıq-bitki;  balıq 
konservləri  məhsulları;  pH  3,8  və  yüksək  olan  ərik,şaftalı  və  armud  kompotları,şirələri  və 
püreləri;  qatılaşdırılmış  sterilizə  edilmiş  süd  konservləri;  mürəkkəb  xammal  tərkibli  konservlər 
(süd komponentləri ilə-meyvə-tərəvəz,meyvə-giləmeyvə və tərəvəzlər). 
-B qrupu – konservləşdirilmiş tomat məhsulları: 
a)  quru  maddələrin  miqdarı  12%-dən  az  olan  qatılaşdırılmayan  tomat  məhsulları  (bütöv 
konservləşdirilmiş tomatlar,tomat içkiləri) 
b)  quru  maddələrin  miqdarı  12%  və  yüksək  olan  qatılaşdırılmış  tomat  məhsulları  (tomat 
pastası, tomat sousları ketçuplar və digərləri); 
V  qrupu  –p  H  3,7  -4,2  arasında  olan  konservləşdirilmiş  zəif  turş  tərəvəz  marinadları, 
şirələri,  salatları,  vineqretləri  və  digər  məhsulları,  o  cümlədən  turşuluğu  tənzimlənən  xiyar 
konservləri, tərəvəz və digər konservlər; 
-Q qrupu – pH 3,7-dən aşağı olan tərəvəz konservləri, sorbin turşusu ilə və pH 4,0-dən aşağı 
olan  ictimai  iaşə  müəssisələri  üçün  pasterizə  edilmiş  meyvə  və  meyvə-tərəvəz  konservləri;  pH 
3,8-dən  aşağı  olan  ərik,şaftalı  və  armud  konservləri;  pH  3,7-dən  aşağı  olan  qatılaşdırılmış 
pasterizə  edilmiş  tərəvəz  şirələri,    meyvə  (sitrus),  meyvə-giləmeyvə  şirələri,o  cümlədən  şəkər 
əlavə edilmiş lətli təbii; pH 3,8 və aşağı olan  konservləşdirilmiş ərik, şaftalı və armud şirələri; 
pH  3,8  və  aşağı  olan  ,aseptik  süzülmə  üsulu  ilə  qablaşdırılmış  bitki  əsaslı  içkilər  və  içki 
konsentratları; 
-D qrupu  – pasterizə  edilmiş  ət  ,ət-bitki,  balıq və balıq-bitki  konservləşdirilmiş məhsulları 
(donuz piyi,duzlu və hisə verilmiş bekon, sosiskalar, vetçina və digərləri) 
-  E  qrupu-pH  3,7  və  aşağı  olan  pasterizə  edilmiş  qazlaşdırılan  meyvə  şirələri  və 
qazlaşdırılan meyvə içkiləri: 
Mikrobioloji  göstəricilər  üzrə  təhlükəsizlik  tələblərinə    uyğunluğa  görə  laboratoriya 
müayinələrinə  konserv  problarının  götürülməsi  və  onların  hazırlanması  baxış  və  sanitariya 
işlənməsindən, 
germetikliyin 
yoxlanmasından, 
konservlərin 
termostatlaşdırılmasından, 
termostatlaşdırmanın  sonunda  konservlərin  xarici  görünüşlərinin  təyinindən  sonra  həyata 
keçirilir. 

138