Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi kollegiyasının 3 fevral 2009-cu il tarixli
İxtisaslaşdırılmış yardım səviyyəsinə göndəriş
Yüklə 5,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
İxtisaslaşdırılmış yardım səviyyəsinə göndəriş 1. İxtisaslaşdırılmış yardım səviyyəsinə göndəriş aşağıdakı hallarda həyata keçirilməlidir: Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
24
İntihar təhlükəsi və ya xəstənin öz tələbatlarına etinasız yanaşması
Ağır və ya psixotik depressiya 12 həftə ərzində müalicənin rezistentliyi
Pasiyentin alkohol və narkotik maddələrdən istifadəsi Maniakal epizodun mövcudluğuna dair məlumatların əldə olunması ilə əlaqədar ilkin diaqnozun dəyişdirilməsi
Şəxsiyyət pozuntusu daxil olmaqla komorbid psixi pozuntunun mövcudluğu zamanı
İlkin tibbi yardım şəraitində arzu olunan nəticənin əldə edilməsinin mümkünsüzlüyü zamanı 2. İlkin səhiyyə sisteminin həkimi mütəxəssis yanına göndəriş verərkən depressiv pozuntunun davamlılığı, ağırlıq dərəcəsi və dinamikası, intihar tendensiyaları və ətrafdakılara təhlükə, davam edən və öncədən aparılan müalicə haqqında məlumat təqdim etməlidir. Bundan əlavə mütəxəssisdən tələb olunan yardımı da qeyd etmək lazımdır (konsultasiya, ilkin səhiyyə sistemində və ya hospitalizasiya daxil olmaqla psixiatrik müəssisədə ümumi müalicə).
DEPRESSİYASI OLAN PASİYENTLƏRİN MÜŞAHİDƏSİ VƏ MÜALİCƏSİ Pasiyentlərin müayinəsi 1. İxtisaslaşdırılmış tibbi yardım sistemində işləyən həkim-psixiatr əvvəlcədən diaqnozu qoyulmuş depressiyanı təsdiq və ya inkar etmək üçün dəqiq, hərtərəfli müayinə aparmalıdır. 2. Həkim-psixiatr ilkin olaraq depressiya diaqnozu qoyulmuş xəstələri çoxprofilli xəstəxananın ixtisaslaşdırılmış şöbəsində, ixtisaslaşdırılmış psixiatrik müəssisədə və ya digər tibbi müəssisələrdə konsultativ yardım qaydası üzrə müayinədən keçirə bilər. 3. İlkin depressiya diaqnozu qoyulmuş xəstələrin müayinəsi özündə Hamilton Reytinq Cədvəlinin (Əlavə 2) istifadəsi ilə depressiyanın simptomlarının qiymətləndirilməsini, intihar Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 25 təhlükəsini, həmçinin depressiya ilə yanaşı gedən psixososial faktor yükünü və pasiyentin şəxsi xüsusiyyətlərini birləşdirir. 4. Həkim-psixiatr depressiv pozuntunun depressiya ilə müşayiət olunan digər psixi pozuntulardan differensial diaqnostikasını həyata keçirməlidir. Həkim ehtiyac duyulduqda pasiyenti EEQ, KT, NMR daxil olmaqla laborator və ya instrumental müayinəyə göndərməlidir. 5. Həkim-psixiatr öncəki müayinənin bütün aspektlərini, o cümlədən dozaların adekvatlığını (eyniliyini), dərman preparatlarının qəbul qaydasını və həmçinin də təyin olunmuş müalicə qaydasına pasiyentin nə dərəcədə riayət etməsini dərindən araşdırmalıdır. 6. İxtisaslaşdırılmış qeyri-psixiatrik müəssisələrdə depressiyası olan xəstələrin müayinəsi və müalicəsinin təşkili həkim-psixiatrın nəzarəti altında həyata keçirilməlidir. 7. Depressiv pozuntusu olan xəstələrin xəstəxanada yerləşdirilməsi, müalicənin ən son tədbiri kimi ən minimal müddətə və ən məhdud şərtlərlə həyata keçirilməlidir. Yalnız psixotik depressiyadan əziyyət çəkən, özünə və ya ətrafdakılara zərər törətmək təhlükəsi olan, həmçinin tələbatlarına özlərinə ziyan verəcək dərəcədə etinasız yanaşan xəstələr hospitalizə edilə bilərlər.
depressiya 1. Psixotik simptomları olan depressiya yüksək intihar təhlükəsi ilə əlaqədardır olduğundan, müalicənin stasionarda keçirilməsi labüdlüyünü nəzərdə tutur [C]. Psixotik depressiyalı xəstələrin stasionardan kənar müşahidə və müalicəsi zamanı bütün təhlükəsizlik tədbirlərini təmin etmək (özünə və ətrafdakılara zərər yetirə biləcək vasitələrə nəzarət daxil olmaqla) və xəstənin gündəlik vəziyyətinin monitorinqini həyata keçirmək lazımdır. 2. Psixotik simptomlar əhval-ruhiyyənin enməsinə (özünü təqsirləndirmə sayıqlamaları, ipoxondrik, nihilistik məzmunlu münasibət, xəstənin davranışını qınayan hallüsinasiyalar) uyğun ola və ya depressiv affektlə əlaqədar olmaya da bilərlər [A]. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 26 3. Psixotik depressiyası olan xəstələr bir preparatdan ibarət olan monoterapiyadan çox, antipsixotik preparatın antidepressantlarla kombinasiyasına daha müsbət reaksiya verirlər. İlkin seçimin antipsixotik preparatlarına, ənənəvi neyroleptiklərdən fərqli olaraq daha yüksək təhlükəsizlik profilinə malik olan atipik neyroleptiklər aiddir [C]. Psixotik depressiyalar zamanı standart terapevtik dozalarda antidepressantla Risperidonun kombinasiyasının effektivliyinə dair sübutlar mövcuddur [C].
bədən çəkisinin artmasıdır. Bu əlamətlərin monitorinqini keçirmək və ehtiyac duyulduqda pəhriz və fiziki məşqlər tövsiyə edilməlidir. 4. Çox vaxt psixotik depressiyanı müşayiət edən psixomotor həyəcan zamanı əsas terapiyaya məhdud müddətə benzodiazepen trankvilizatorlarını (Diazepam, Klonozepam, Alprozolam və ya Lorazepam) əlavə etmək lazımdır [C]. İstisna hallarda sedativ təsirli neyroleptik preparatlardan (Sulpirid, Levomepromazin, Haloperidol) da istifadə etmək olar. 5. Dərmanların inyeksion yolla daxil edilməsi üstünlüklərinə dair sübutlar yoxdur. Ona görə də inyeksiya üsulundan yalnız o hallarda istifadə etmək lazımdır ki, psixotik depressiyası olan pasiyentin təyin olunmuş terapiyanı qəbul etmək üçün digər üsulu olmasın (TSA-nın inyeksion formaları da mövcuddur). 6. Müalicənin birinci həftəsi ərzində psixotik simptomların reduksiya əlamətləri müşahidə edilmədikdə, neyroleptikin dozasının effekt əldə edənə və ya əlavə təsirlərin meydana gəlməsinə qədər tədricən (üç günərzində) artırılması gərəkdir [D]. Antidepressant və neyroleptiklərlə birgə terapiyaya rezistent olan xəstələrin müalicəsinə Litium duzlarının əlavə edilməsi daha məqsədəuyğundur [B]. 7. Psixotik depressiyada neyroleptiklərin qəbulunun optimal müddəti təyin olunmamışdır. Psixotik və depressiv simptomların tam reduksiyasından sonra bir ay ərzində dozanı tədricən azaltmaqla neyroleptikın qəbulunu dayandırmaq lazımdır [D].
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 27
Təkrarlanan epizodlu rekurrent depressiya 1. Son 12 ay ərzində 2 və ya daha çox depressiv epizodların müşahidə edilməsi təkrarlanan epizodlu rekurrent depressiyanın mövcudluğunu təsdiq edir. 2. Dəstəkləyici antidepressant terapiya sonrakı depressiv epizodların tezliyinin qarşısını almağa imkan yaradır. Təkrarlanan epizodlu rekurrent depressiya zamanı antidepressant- lar iki ildən az olmayan müddətə təyin olunmalıdır. [B]. 3. Təkrarlanan rekurrent depressiya zamanı icra olunan antidepressant- lı profilaktik terapiya pasiyentin kəskin depressiv vəziyyətdən çıxması üçün istifadə edilən doza üzrə aparılmalıdır [C]. 4. Antidepressantlı dəstəkliyici terapiya alan pasiyentlərdə təkrarlanan depressiv epizodların inkişafı zamanı müalicəyə əhval-ruhiyyə stabilizatorları (Litium duzları, Valproat və ya Lamotrigin) əlavə etmək lazımdır [B]. Preparat seçimi, onun profilaktik məqsədlər üçün uzunmüddətli istifadəsinə (6 aydan az olmayaraq) və pasiyent üçün olan təhlükəsizliyinə əsaslanmalıdır. 5. Təkrarlanan epizodlu rekurrent depressiya zamanı əhval-ruhiyyə stabilizatoru ilə monoterapiyadan istifadə etmək tövsiyə edilmir. Əgər sonradan təkrarlanan epizodlu rekurrent depressiya yaşayan, antidepressant və əhval-ruhiyyə stabilizatoru qəbul edən pasiyentə iki preparatdan yalnız birini təyin etmək, digərinin qəbulunu isə dayandırmaq lazım gələrsə, bu zaman əhval-ruhiyyə stabilizatorunun qəbulunu dayandırmaq lazımdır [C].
1.
Atipik simptomlu depressiya qadınlarda kifayət qədər çox təsadüf olunur. Onun əsas əlaməti – emosional reaktivlikdir. Aktual və ya potensial müsbət hadisələrə cavab olaraq əhvalın yaxşılaşmasıdır. Atipik depressiya diaqnozunun qoyulması üçün aşağıdakı əlamətlərdən iki və ya daha çoxu tələb olunur: Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
28
Hiss olunacaq çəki artımı və ya iştahanın artması
Gün ərzində yüksək yuxuculluq və ya hipersomniya Əzginlik hissi (yorğunluq, zəiflik, ətraflarda ağırlıq hissi)
Şəxsiyyətlərarası münasibətlərdə müşahidə edilən və sosial və ya professional disfunksiyaya səbəb olan qəbul etməmə hissinə qarşı davamlı yüksək həssaslıq 2. Atipik depressiyalı xəstələrin terapiyasını SİUSİ ilə aparmaq lazımdır. Atipik depressiya zamanı TSA istifadəsinin qeyri- effektivliyinə dair sübutlar mövcuddur [C]. 3. Atipik depressiya yaşayan pasiyentlərin SİUSİ qəbulunu ağır keçirdikləri və ya müsbət dəyişikliklərin olmadığı təqdirdə MAOİ terapiyasına keçmək lazımdır [C]. MAOİ-ni digər preparatlarla eyni vaxtda təyin etmək olmaz. Buna görə də MAOI terapiyasına keçid zamanı xəstənin digər preparatlar qəbul etmədiyini yoxlamaq və orqanizmin təmizlənməsi üçün iki həftə gözləmək lazımdır 4. MAOİ təyin edilən pasiyentlərin vəziyyətinə dair dəqiq monitorinqlər (arterial təzyiqin ölçülməsi daxil olmaqla) keçirilməli və süd məhsullarını istisna edən qida rasionuna riayət edilməsinə dair tövsiyələr verilməlidir [A]. 5. MAOİ-ya alternativ (əvəz) hesab edilə bilən Buprapionun atipik depressiya zamanı effektiv təsir göstərdiyinə dair məlumatlar mövcuddur [D]. Buprapionun həyəcan yaratma və ya onu gücləndirmə xüsusiyyətlərinə malik olduğunu nəzərə alsaq, onu həyəcan təzahürləri olan atipik depressiya yaşayan pasiyentlərə təyin etmək lazım deyil.
1. Xroniki depressiya diaqnozu iki ildən az olmayaraq davam edən depressiv əlamətləri olan pasiyentlərə qoyulur. Xroniki depressiya bir qayda olaraq müxtəlif xoşagəlməz psixososial faktorlarla müşayiət edilir və sosial uyğunlaşmanın zəifləməsinə gətirib çıxara bilər [A]. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
29 2. Xroniki depressiyadan əziyyət çəkən pasiyentlər özündə antidepressantları və psixoterapiyanı cəmləyən kompleks terapiya qəbul etməlidirlər [B]. 3. Xroniki depressiyanın medikamentoz müalicəsi kəskin depressiv epizodların müalicəsində istifadə edilən prinsiplər əsasında aparılır [C]. 4. Əmək qabiliyyətini itirmiş xroniki depressiyalı pasiyentlər üçün bərpa (reabilitasiya) tədbirlərinin keçirilməsi və sosial yardımın alınması imkanını nəzərdən keçirmək lazımdır [C].
1. Rezistent depressiya diaqnozu, adekvat zaman ərzində adekvat dozada təyin edilən iki və ya daha çox antidepressantın qəbulundan sonra durumu yaxşılaşmayan pasiyentlərə qoyulur. 2. Xroniki depressiya zamanı SİUSİ və noradrenergik və ya dofaminergik (Buprapion) təsirə malik olan iki antidepressantın təyin olunması perspektivini nəzərdən keçirmək lazımdır [A]. Belə hallarda terapevtik təsirin, əlavə təsirlərin və xüsusilə də serotonin sindromunun dəqiq monitorinqini keçirmək lazımdır. 3. Tədqiqatlar əsasında antidepressant terapiyaya atipik neyroleptikın – Respiridonun əlavə edilməsinin, müalicəyə olan həssaslığın yüksəlməsinə gətirib çıxarması aşkar edilmişdir [C]. Həmçinin digər neyrolertiklər – Sulpirid və Flüonksol da istifadə edilə bilər. 4. Digər alternativ, SİUSİ-yə və ya TSA-ya standart terapevtik dozalarda əhval stabilizatorlarının (Litium duzları, Valproat,
lazımdır ki, Valproat qanda TSA-nın konsentrasiyasını azalda bilər. 5. Bəzi hallarda TSA-nın təsirini gücləndirən, gün ərzində 50 mkq dozada istifadə olunan Triyodtironin ilə kombinəolunmuş terapiyadan da istifadə edilə bilər [D]. 6. Bəzi tədqiqatlarda TSA-nın psixostimulyatorlarla (Metilfendat) kombinasiyasının mümkünlüyü də göstərilmişdir. Bu preparatı ürək patologiyası olan pasiyentlərə təyin etmək olmaz. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
30
XÜSUSİ ASPEKTLƏRİ Uşaqlar 1. Depressiyadan əziyyət çəkən uşaq və yeniyetmələrə yardım göstərən mütəxəssislər, müalicənin aparılmasında valideynlərin razılığı barədə Azərbaycan Respublikası Qanunvericiliyinə və Uşaq Hüquqları Konvensiyasına dəqiqliklə riayət etməlidirlər. 2. Uşaq və yeniyetmələr ilə işləyən həkimlər bu yaş dövründə depressiyanın əlamətlərini müəyyənləşdirməyi bacarmalıdırlar. Bu əlamətlərə aiddir:
tez-tez baş verən, davamlı kədər hissi və ağlağanlıq; adətən bu yaş dövrü üçün xas olan təhsilə və ya məktəbdən kənar fəaliyyətə marağın azalması;
sosial təcrid və ya ünsiyyət çatışmazlığı; yüksək əsəbilik, qəzəb və düşmənçilik hissi;
tez-tez baş verən somatik şikayətlər; özünə zərər vermə aktları və intihar haqqında söhbətlər. 3. Uşaqlarda və yeniyetmələrdə depressiyanın inkişafı adətən bu yaş dövrü üçün səciyyəvi olan psixososial faktorlarla – valideynlər arasında münaqişə (o cümlədən boşanma), müəllim və həmyaşıdlarla yaşanan problemlər (o cümlədən məktəbdə olan rişxənd halları), fiziki, seksual və ya emosional zorakılıq, yaxın adamın vəfatı, digər məktəbə keçirilmə, somatik psixi pozuntular ilə əlaqədar olur. Həkimlər uşaq və yeniyetmələrdə olan depressiyanı müşayiət edən bütün halları dəqiqliklə təhlil etməlidirlər. 4. Uşaqda yüngül depressiya aşkarlanan zaman dərhal bu barədə valideynlər məlumatlandırılmalı və depressiyaya səbəb ola biləcək psixososial faktorları aradan qaldırmaq üçün tədbirlər həyata keçirilməlidir. Valideynlərə, digər ailə üzvlərinin təhlükəsizliyini və dəstəyini təmin edərək öz uşaqlarının halını və davranışını diqqətlə müşahidə etməyi tövsiyə etmək lazımdır. Gün rejimi (məşğulluq və istirahət daxil olmaqla), düzgün qidalanma və fiziki fəallıq mövzusunda tövsiyələr verilməlidir. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
31 5. Uşaq və ya yeniyetmədə orta və ya ağır depressiyanın mövcudluğuna dair şübhələrin olduğu təqdirdə, o, uşaqların psixi sağlamlığı sahəsində çalışan mütəxəssisin yanına göndərilməlidir. Uşaqların psixi sağlamlığı sahəsi üzrə mütəxəssis olmayan həkim (o cümlədən pediatr) uşaq və yeniyetmələrdə olan depressiyanın müalicəsini müstəqil olaraq başlaya və ya müalicəni apara bilməz. 6. Orta ifadəli və ya ağır depressiyalı uşaq və yeniyetmələrin müalicəsində üstünlük medikamentoz deyil, psixoloji müalicə metodlarına (KBT, İPT, qrup şəkilli terapiya) verilməlidir. Uşaqlar 11 yaşınadək antidepressant müalicə almamalıdırlar [A]. 7. Orta ifadəli və ağır depressiyalı, 11 yaşından böyük uşaqlar 4 həftə ərzində psixoloji müalicədən heç bir müsbət nəticə əldə etmirlərsə, bu zaman onlara psixoloji müalicə ilə uyğunlaşdırılmış antidepressantlar təyin edilə bilər [C]. 8. Orta ifadəli və ya ağır depressiyadan əziyyət çəkən, 11 yaşından yuxarı uşaqların müalicəsinin ilkin seçim prepratı Fluoksetindir. Fluoksetin gün ərzində 10 mq dozada təyin olunmalıdır [B]. Əgər bir həftə ərzində terapevtik effekt yoxdursa, doza daha 20 mq-ə qədər artırıla bilər. Uşaq və yeniyetmələrdə preparatın sonrakı doza artımı yolverilməzdir. 9. Fluoksetinin təyinindən sonra 4 həftə ərzində gözlənilən effekt əldə olunmursa, bu zaman preparat digər SİUSİ ilə əvəz oluna bilər. Yeni preparatın başlanğıc dozası böyük yaşlı şəxsin dozasının ½-nə ekvivalent olmalıdır [D]. Doza 4 həftə ərzində böyük adamın orta terapevtik dozasına qədər artırıla bilər. Digər qrup antidepressantlar uşaq və yeniyetmələrə təyin olunmamalıdır. Ahıl yaşlı insanlar 1. Depressiya ahıl yaş dövründə geniş təsadüf olunur və bu növ depressiya adətən aşkarlanmır və müalicə olunmur. Yaxın adamın həyatdan getməsi, sosial təcrid və xroniki sağlamlıq problemləri ahıl yaşda depressiya yarada və ya onu kəskinləşdirə bilər. Yaşlı insanlarda ən yüksək depressiya göstəriciləri iflic Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 32 (30%-60%), qan-damar xəstəlikləri (44%), xərçəng (40%), Parkinson xəstəliyi (40%) və Alsheymer xəstəliyi (20%-40%) zamanı qeydə alınır [A]. 2. Ahıl yaş dövründə depressiyadan əziyyət çəkən insanlar az hallarda əhvalın enməsindən şikayət edirlər. Onlar əsasən yuxusuzluq, iştahanın itməsi, yorğunluq, xroniki ağrılar, qəbizlik, skelet əzələlərində pozuntular kimi somatik xarakterli şikayətlər səsləndirirlər. 3. Farmakoterapiya və psixoterapiya gənc yaş dövründə olduğu kimi, ahıl yaş dövründə də effektiv müalicə metodu hesab olunur
məhdudlaşdıran koqnitiv pozuntulara malik ola bilər və ya dərman qəbuluna üstünlük verərək psixoterapiyadan imtina edə bilərlər. 4. Farmakoterapiya təyin edərkən nəzərə almaq lazımdır:
preparatın metabolizminin ahıl yaşda fizioloji dəyişikliklərə necə təsir göstərməsini
hazırkı preparatın komorbid pozuntulara necə təsir göstərməsini
yanaşı gedən xəstəliklərin müalicəsi üçün yaşlı insanların istifadə etdiyi digər dərmanların hazırkı preparatla nə dərəcədə uyuşmasını 5. Metabolik proseslərin yaşlı dövrdə yavaşıması plazmada preparatların səviyyəsini yüksəldə bilər. Bu isə öz növbəsində terapiyanın minimal dozalardan başlayaraq aramla artırılmasını və qanda preparatın səviyyəsini nəzarətdə saxlamağı tələb edir [C]. 6. Yaşlı dövrdə ilk seçim antidepressantı qaraciyərdə P450 sitoxrom fermentlərinə təsir etməyən və kardiotoksikliyə malik olmayan Milnosepramdır [D]. İlkin seçimin digər preparatlarına SİUSİ, ikinci seçim preparatlarına isə ikili aminlər (Nortriptilin, Dizepramin) aiddir [A]. 7. Digər TSA-lar (üçlü aminlər) antixolinergik effektlər nəticəsində yaranan deliriumun mümkün inkişafı ilə əlaqədar olaraq yaşlı Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
33 adamlara təyin olunmamalıdır. Bu preparatlar həmçinin prostat pozuntularına (sidiyin ifrazının ləngiməsinə), qəbizlik və ürək fəaliyyətinin zəifləməsinə səbəb ola bilərlər. 8. Yaşlı insanların qulluğunu təmin edən şəxslər müalicə və kriz zamanı göstərilən yardım resurslarına dair məlumatlandırılmalıdırlar. Ahıl yaş dövründə yaşanan depressiyanın müalicəsinə sosial xidmətlərin cəlbi böyük əhəmiyyət kəsb edə bilər.
xəstələr 1. Somatik xəstəliklər zamanı depressiv pozuntular geniş müşahidə olunur. İlkin tibbi yardım sistemində depressiv göstəricilər 10%-i ötüb keçir. İxtisaslaşdırılmış yardım sistemində somatik xəstəlikləri olan pasiyentlərin 22-30%-də depressiya müşahidə olunur. Depressiyanın yaranma ehtimalı somatik xəstəliyin ağırlıq dərəcəsinin artması və müddətinin uzanması ilə artır [B]. 2. Somatik xəstələrdə şikayətlərin adətən somatik simptomlar kimi səhv şərh edilməsi səbəbindən bu xəstələrdə olan depressiya aşkarlanmır. Depressiyanın mövcudluğu somatik xəstəliyin müalicəsini də çətinləşdirir. Aşkarlanmayan və müalicə olunmayan depressiya fiziki və psixi halın pisləşməsinə səbəb olur və proqnoza mənfi təsir göstərir. 3. Ağır somatik xəstəliklərdən əziyyət çəkən xəstələr depressiya əlamətləri büruzə verdikdə mütəxəssis yanına məsləhətləşməyə göndərilməlidirlər. Depressiv pozuntunun müalicəsi somatik xəstəliyin müalicəsi ilə eyni vaxtda aparılmalıdır. İxtisas- laşdırılmış yardım sistemində somatik xəstələrdə depressiyanın müalicəsi həkim-psixiatrın iştirakı ilə aparılmalıdır [D]. 4. Həkim somatik xəstələrə müalicə təyin edərkən Barbituratların, Yüklə 5,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|