|
Ləbbeykdeyən. is. Öz fikri olmayıb başqasının sözü, fikri, göstərişi ilə hərəkət edən adam /Comərd Sadiqiyə/ Ağaların, bəy-xanların və onların sözünə sizin kimi ləbbeyk deyənlərin millətlə heç bir əlaqəsi yoxdur. Ə.Abbasov /ADİL, III c., s.230/.
Mənaca dəyişən etnoqrafik sözlər içərisində ələkçinin qılverəni /peşə-sənətlə bağlıdır/ birləşməsinin də maraqlı taleyi var:
«Ələkçinin qılvenrəni /isteh./- Əslində heç bir ciddi işlə məşğul olmayıb, özünü iştirakçı, köməkçi kimi göstərməyə çalışan yaxud ara qızışdıran adam haqqında» /ADİL, Iıc., s.265/. Mənasında sonradan yumor, məsxərə məzmunu əxz edilən sözlərdən biri də «körüybasan// körükbasan» sözüdür. Təəssüf ki, həmin lekik vahid, «Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti»ndə əks olunmamışdır. E.Aslanovun «El-oba oyunu, xalq tamaşası» kitabında isə belə verilir:
«Körüybaman //körükbasan –oyun meydançasında tamaşaçıların daimi diqqət mərkəzində olub, oyunu qızışdıran, təlxəklik edib ətrafdakıları əyləndirən komik oyunçu və ya onun təşkilatçısına el arasında verilən ad. Onun başqa adı gərdun və «meydangərd» olmuşdur»1.
«Azərbaycan dilinin izahlı lüğətində körükbasan sözü olmasa da körükləmək sözünün I. körük basmaq, körüyü işlətmək həqiqi mənasından başqa 2. məc. mənada daha da qızışdırmaq. Şiddətləndirmək, kəskinləşdirmək şəklində verilmişdir. Eləcə də körüklənmək felinin 2. Qızışmaq, özündən çıxmaq. Sübhanverdizadə körüklənib sözünə davam etdi. S.rəhimov /ADİL, II., s.113/.
Lopuğ - yəni havayı, pulsuz mənasını verir /dan./- Uşaq oyunu /kiçik tuluğ mənasındadır/ Bəzən uşaq oyunlarında cəza tədbiri kimi, uduzmuş iştirakçının şişirdilmiş ovurduna vurulan zəobə və ya əllərinə çəkilən şillə. «Lopağ» tələffüz şəkli də vardır. «Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti»ndə /IIIc., s.245/ Lopuq sözü «əyləncə üçün götürülmüş ordlara yavaşca yumruqla vuraraq səs çıxartma kimi izah olunur.
Dostları ilə paylaş: |
