ACİl triyaj eğİTİm rehberi ocak 2015 İÇİndekiler



Yüklə 318,43 Kb.
səhifə2/6
tarix15.03.2017
ölçüsü318,43 Kb.
#11313
1   2   3   4   5   6

Hafif Yaralanma - Yeşil :

Hekim bakımı gerekli olsa da, uzun bir süre bekleyebilir. Ayaktan gelen stabil hastaların alanı

Basit sorunların tedavisi. Acil servis dışına “poliklinikler” kurulabilir.

Pratisyen hekim sorumlu olabilir.



Yeşil Alan Hastaları:

• Fraktürlerinatellenmesi

• Kesilerin kapatılması

• Tetanus aşılaması

• Erişkinlerde %20’den küçük yanıklar

• Parmak ucu amputasyonu

• Bilinç kaybı olmaksızın kafa travması

• Kapalı, komplike olmayan kırıklar

• Komplike olmayan temiz laserasyonlar

• Doğrudan basılarak durdurulabilen burun kanaması



Ölü – Siyah:

Solunum yok, dekapite vb.

• Ölü/ ölmekte olanlar

• İlaç ya da üst solunum yolu obstrüksiyonuna ikincil olmayan solunum durması

• Massif beyin yaralanması

• %50’yi aşan 2 ve 3. derece yanık

• Ateşli silahla kafa yaralanması sonucu koma

TRİYAJ PERSONELİ VE HASTA-HASTA YAKINI İLETİŞİMİ

Doç. Dr. Sedat KOÇAK

AMAÇ

Triyaj sürecinin etkinliğini ve sağlıklı yürümesini sağlamada hasta ve hasta yakını ile iletişimin önemini vurgulamaktır.



ÖĞRENİM ÇIKTILARI

Bu eğitim sonunda katılımcılar, triyajda etkin iletişimin önündeki engelleri belirleyebileceklerdir. Bu engellerin neler olduğunun bilinmesi, triyaj personeline kendi çalıştıkları ortamda iletişimi sağlıklı yürütmek için bir takım stratejiler geliştirme becerisi sağlayacaktır.

Katılımcılar kendi iletişim tarzlarını yansıtmak ve karşılaştıkları iletişim güçlüklerini çözme konusunda strateji geliştirmeye teşvik edilirler.

ÖĞRENİM HEDEFLERİ


  • Triyajda iletişimin önemini takdir etmek.

  • Triyajda iletişim sürecine etki edebilecek faktörleri belirlemek ve tartışmak.

  • Kullanılan triyaj yöntemi ile birlikte, aciliyet değerlendirmesi üzerine iletişim kalitesinin etkilerinin nasıl olduğunu tartışmak.

  • Kendi triyaj ortamı içerisinde iletişim sürecini sağlıklı yürütme stratejilerini tartışmak.

  • Triyajda karşılaşılan iletişim güçlüklerini yönetmek için belirili stratejiler üzerinde düşünmek ve analiz etmek

ANAHTAR NOKTALAR

  • Triyajda hasta eylemleri ve tepkileri triyaj personelinin iletişim sürecini yönetme becerisinden etkilenir.

  • İletişim sözlü ve sözsüz eşdeğer bileşenler içeren iki yönlü bir süreçtir.

  • Daha iyi iletişim; daha fazla veri elde etme ve daha bilinçli ve doğru triyaj değerlendirmesi demektir.

  • İletişim konusunu etkileyen faktörleri ve çevrenin katkısını asla küçümsemeyin.

  • Sakin olun, dinleyin, yorumlayın, özenle açıklayın, anladığından emin olun.

  • Kendi tepkilerinizin, bunları tetikleyenlerin ve ne zaman yardım alacağınızın farkında olun.

İÇERİK

Acil servisler sıklıkla aşırı hareketlilik, telaş ve heyecanın olduğu alanlardır ve bu triyajla başlar. Kalabalık bir servis hayal edin; hastalar ilk başvuruda sıraya girmişler, ambulanslar sürekli sedye ile hasta getiriyorlar, ağlayan çocuklar, hasta yakınları ve diğer personel sürekli talimat ve bilgi alıyor. Triyaj Görevlisi (TG), bu aktiviteler içerisinde en sık bağlantı kurulan kişidir ve bir taraftan etkin hasta değerlendirmesini sağlayacak fonksiyonel iletişim sürecini sağlarken diğer taraftan hasta yakınları, ambulans görevlileri, tıbbi ve diğer bakım personeli ve döner sermaye personeli ve ziyaretçiler ile etkin biçimde iletişim kurabilmelidir.

TG olarak, triyaj karşılaşması esnasında elde edilen bilgi temelinde, ihtiyaç esasına göre değerlendirme yapmalısınız. Bu noktada, etkin iletişim, doğru bilgiyi elde etmede ve dolayısıyla doğru değerlendirme yapmakta esastır. Problemler iletişim süreci içinde ortaya çıktığında, TG’nin gerekli bilgileri toplama becerisi bozulabilir. Triyaj ortamında etkin iletişimin muhtemel engellerinin farkında olunması ve bunun triyaj karşılaşması üzerine etkilerini en aza indirmek, TG için hayatidir.

Peki, şuuru kapalı hastalarda olduğu gibi, sözel iletişim mümkün olmadığında ne yapabiliriz? Böyle durumlarda, fizyolojik göstergeleri belirleyen veri toplanması ve dolayısıyla primer triyaj metodumuz aciliyeti belirlemek olduğundan, fizik değerlendirmede esaslı muayene becerisine sahip olmak çok önemlidir. Unutmayın ki, bazı durumlarda hasta yakını, bakıcı, tercüman gibi 3. bir kişi yardımıyla iletişim, değerlendirme sürecine katkı sağlayabilir. Bazen de 3. kişi aracılığıyla gönderilen mesajlara, kişiler kendi yorumlarını kattıklarından, iletişimde sorun oluşturabilen potansiyel bir engele de dönüşebilir.

İletişim, dinamik bir ortam içerisinde fertler arasında mesaj gönderme ve alma sürecidir. Her fert mesajları hem veren hem alan olarak sorumluluklar taşır. İletişim karşılaşması bütünüyle faktörlerden ve uyaranlardan etkilenir.

İletişim sürecinin karmaşıklığı üzerine etki eden ve hasta, TG ve çevre ile ilişkili önemli durumlar vardır. İletişim literatürü böyle etkileyen faktörleri “gürültü” olarak adlandırır: Eksternal veya fiziksel gürültü, internal veya psikolojik gürültü ve anlamsal veya yorumsal gürültü. Burada göz önünde bulundurulması gereken en önemli hususlardan biri hastanın, triyajın doğasında olan gürültüye bağlı olarak, iletişimin göndericisi ve alıcısı olma sorumluluklarını yerine getirmede güçlük yaşayabilmesidir. Bu demektir ki Triyaj Görevlileri hem kendileri hem hastalar açısından etki edebilen faktörlerin farkında olabilme ve yönetebilme sorumluluğunu taşıyacaklardır.



TRİYAJDA İLETİŞİM SÜRECİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

İletişim karmaşık bir süreçtir ve her zaman etki eden faktörler dizesi içerisinde görülür (Şekil 1). TG daha iyi iletişim, toplanan veri kalitesi ve iletişimin etkinliğine etki eden faktörlerin idraki içindedir.




HASTA

HASTA

HASTA

HASTA

TG

TG

TG

TG

Hasta sağlık sorununu TG’ne iletir

TG soru sorar, hasta cevap verir, TG anladığını kontrol eder

TG triyajın sonucu ile ilgili hastaya bilgi verir, anladığını kontrol eder

Triyaj kararı verilir

TG diğer hastaya geçer

Hasta beklerken her iki taraf için de daha fazla iletişim fırsatı vardır

Hasta duruma uygun davranır

ETKİLEYEN FAKTÖRLER

FAZ 1

FAZ 2

FAZ 3

FAZ 4


Şekil 1 Triyajda hasta-triyaj görevlisi iletişiminin basitçe gösterimi

Farkında olunması gereken faktörler:

Fiziksel çevre; cam, pencere, masa gibi engellerin varlığı, mahremiyet sağlamada yetersizlik, dikkat dağıtan gürültü, ortalıkta dolaşan insanlar bütün hepsi triyaj esnasındaki iletişimi etkiler. TG sıklıkla bu engellerin üstesinden gelmek ve hastaya aralarındaki iletişimin özel, ayrıntılı ve gizli olduğu güvencesini vermek için çok çaba sarf edecektir.

Zaman kısıtlılığı; Triyaj değerlendirmesi genellikle, özü olan hız ve titizlik hedefini dengeli biçimde sağlamak için, 2 ila 5 dakikayı geçmemelidir.

Kullanılan dil; jargon kullanımı, ister tıbbi jargon olsun ister sokak konuşması olsun, gerçekten farklı dilleri konuşan iki insan arasında görülebilecek kadar yanlış yorumlamalarla sonuçlanabilir. Mesela, “miksiyon” terimi tıpta sıklıkla kullanılır ancak normal bir insan bunu anlayamaz veya farklı anlayabilir. Oysa “idrar yapma” ifadesi pek çok kişi tarafından doğru biçimde anlaşılacaktır.

Sözsüz davranışlar; hasta ve TG’nin karşılaşması esnasında her ikisinin vücut dili, yüz ifadesi ve ses tonu, iletişimin eşdeğer oranda önemli yönleridir.

Kültürel farklılık; Bunlar yaş, cinsiyet, etnik temel, dil, din, sosyoekonomik durum ve hayat tecrübesini kapsar. Mesela yaşlı bir adam torunundan daha genç görünen bir kızla bazı konuları tartışmak konusunda isteksiz davranabilir. Dolayısıyla çaba, profesyonel bir ilişki inşasını ortay koymalıdır.

Sağlık sorunlarının tabiatı; Oldukça hassas, can sıkıcı veya anksiyete oluşturan sağlık sorunları hem hasta hem de TG tarafından ifade edilen bilgilerin tarzını etkileyecektir. Önemli terimlerden kaçınma ve üstü kapalı ifade ve çarpıtmaların kullanımı, verilen ve alınan mesajların bozulmasına yol açabilir.

Beklentiler ve varsayımlar; İnsanlar acaba ne olacak beklentisi ile triyaja gelirler. Bu beklentiler sağlık sorununun aciliyet algısından ve daha önce yaşanmış tecrübelerden etkilenir, ve zaman zaman gerçek dışı olabilir. TG’nin triyaj ortamı ve hastalarla aşinalığı, diğer acil personelinin tutum ve davranışları ile birlikte bütün hepsi olumlu ve olumsuz etkilere sahip olabilir. Böyle durumlar, semptomların erken tanınmasına yardım edebilmesine rağmen, potansiyel olarak uygunsuz varsayımlara ve önyargılara da neden olabilir.

Duygular; Fertler -hasta ve triyaj görevlileri dahil- stres ve anksiyeteye farklı şekillerde ve farklı yoğunluklarda tepki verirler. Bu tepkiler, kişinin tutarlı bilgi sağlama ve sorulara net biçimde cevap verme kabiliyetine etki edebilir.Böyle bir ortamda, TG’nin sakin kalabilme becerisi ve etkin iletişimi başarabilmesi son derece önemlidir.

İletişimde güçlükle karşılaşılırsa:

Genellikle problemli iletişim davranışı ile başvuran insanlar, karşılanmamış temel bir insani ihtiyacı farkında olmadan dışa vururlar.

İletişim davranışını yorumlamak için bir an önce temel bir strateji geliştirmek, problemli iletişim davranışının triyaj değerlendirmesi üzerine olan etkilerini en aza indirmeye yardımcı olabilir. Tablo 1, dört temel insan ihtiyacını, bunlar karşılanmadığında sıklıkla görülen belirtileri ve bunların üstesinden gelmek için bazı temel stratejileri gösteriyor.

Tablo 1. Dört temel insan ihtiyacını belirlemek ve onlarla başa çıkma yolları

Temel insan ihtiyacı

Bu ihtiyaç karşılanmadığında sık görülen belirtiler

Bu ihtiyacı yerine getirmek için önerilen stratejiler

Anlaşılır olmak

Aynı mesajı tekrarlamak, yavaş ve/veya gürültülü konuşmak, sinirlenmek; onlar için konuşmaya destek birini getirmek

İçeriği duygulardan ayırın

Soru sorun, konuşmanın odağını duygulardan sağlık sorununu tespit etmeye doğru kaydırın

Hislerini onaylayın, endişeleri ile empati kurun

Anladığınızı ona yansıtın, ne yapacağınızı ve ne için yapacağınızı ona bildirin

Kişisel olarak öfkenizi dışa vurmayın

Kendi tepkilerinizi kontrol edin



İyi hissetmek

Girmeden önce etrafa bakınmak, kaybolmuş veya güvensiz görünmek

Sıcak ve dostça karşılayın

Uygun bir dil kullanın

Triyaj karşılaşması sonunda iletişim hatlarını açık tutun


Önemli hissetmek -

benlik kavramı



Kendine dikkat çekmek; sinirlenmek; çaresiz görünmek; kontrol kaybı

Kişileri isimleri ile çağırın; sorunlarını onaylayın; kişisel ihtiyaçlarına duyarlı olun

Sinirinin yatışmasına izin verin-dinleyin , hiçbir şey söylemeyin; duygularını açığa vurmasına göz yumun

Duygularına tepki vermemeye çalışın


Rahatlama ihtiyacı – psikolojik ve fiziksel

Endişeli, gergin, güvensiz görünmek; destek/yardım istemek

Sakin ve dikkatlice işlemleri açıklayın; güven verin

KAYNAK


  • Emergency triage education kit triage workbook. Australian Government Department of Health and Ageing. Chapter 3: communication issues. October 2007

TRİYAJDA DÖKÜMANTASYON

Prof. Dr. Mehmet Gül

Giriş

Triyaj fransızca kökenli bir kelime olup; sıralamak, ayırmak anlamlarına gelir. İlk olarak savaşlarda yaralanan askerlerden cepheye geriye dönebilecek olanlarla, dönemeyeceklerin ayrımı için kullanılmıştır. Triyaj sistemleri ilk olarak 1960'ların sonları ve 1970'lerin başlarında geliştirilmiş, ülkemizde ise gelişme sürecini henüz tamamlamamıştır.

Acil servisler küçük tıbbi problemlerden veya yaralanmalardan yaşamı tehdit eden durumlara kadar çok geniş yelpazede fazla sayıda hastanın beklenmedik zaman diliminde başvurduğu birimlerdir. Bu yüzden acil serviste hasta değerlendirme yöntemlerinin önemi gün geçtikçe artmaktadır. Tüm hastaların hızlı ve güvenli şekilde değerlendirilerek acil bakıma gereksinimi olanların belirlenmesi triyajı gerekli hale getirmiştir. Triyaj dinamik ve sürekli bir süreçtir. Triyaj ile acil servislerdeki aşırı yüklenme önlenir, morbidite ve mortalite azalır, kaynakların etkin kullanımı sağlanır. Acil servislerdeki triyajın amacı, başvuru anında hastaları hemen değerlendirip, yakınmalarına ve başvuru şekillerine göre aciliyetin önceliğini belirlemek ve sınıflandırmak, hastaların güvenliğini ve acil serviste daha hızlı bir şekilde değerlendirilebilmelerini sağlamaktır.

Literatüre bakıldığında farklı sınıflama ve skalalar olduğu görülmektedir. En yaygın kullanılanlar; Manchester Triyaj Sistemi (The Manchester Triage System-MTS), Avusturalasya Triyaj Sistemi (Australasian Triage Scale-ATS), Kanada Triyaj ve Aciliyet Sistemi (The Canadian Triage and Acuity Scale-CTAS) ve Acil Ciddiyet İndeksi (The Emergency Severity Index-ESI) olarak sayılabilir.



TRİYAJ SİSTEMİ BİLEŞENLERİ

Acil servise başvuran hastaların kısa sürede uygun sağlık bakımı almasında önemli bir yeri olan triyaj sisteminin etkinliği, farklı disiplinlerden profesyonel ekip üyelerinin varlığı ve hastanın değerlendirildiği, tedavi ve bakım girişimlerinin başlatıldığı yeterli bir alan ile olasıdır. Triyaj sisteminin diğer bileşenleri kayıt sistemi, iletişim sistemi ve güvenliktir.

Triyaj ekipleri triyajda çalışmaya başlamadan önce eğitime alınmalıdır. Acil serviste ilk kayıt, güvenlik ve triyaj uygulaması için yeterli alan ayrılmalıdır. Triyaj odaları hastaların şikayetlerinin tam anlaşılabilmesi ve hasta mahremiyeti için gerekli ortamı sağlamalıdır. Triyaj alanında hastanın yaşam bulgularının değerlendirilebileceği bir monitör, kayıt defteri, hasta değerlendirme formları bulunmalıdır.

Hasta triyaj alanına gelince ilk soru adı soyadı olmalıdır. Hastaya ismiyle hitap etmek hataların önlenmesi ve profesyonel bir iletişim için önemlidir. Sırayla yaş, cinsiyet ve geldiği yer yazılır. Hastanın başvurduğu tarih, triyaja alınma ve acil servise kabul saati mutlaka kaydedilmelidir.

Hastanın o an ne şikayeti olduğu, ne zaman başladığı, daha önce benzer şikayeti olup olmadığı, olduysa sonuçları sorulmalıdır. Şikayetini arttıran ve hafifleten faktörler sorulmalıdır. Şikayetinin gerekli ayrıntıları öğrenilerek yaşam bulgularına etkisi de değerlendirilir.

Kullandığı ilaçlar sorgulanmalıdır. O anki durumu ile kullandığı ilaçların bir ilgisi olup olmadığı gözden geçirilmelidir. Hastanın herhangi bir şeye karşı özellikle de ilaca karşı alerjisi olup olmadığı öğrenilmeli eğer varsa kaydedip, ciddi bir alerjisi varsa acil ekibi uyarılmalıdır.

Tansiyonu ölçülüp sonucu değerlendirilir. Hastanın nabzı kontrol edilir. Hastanın yaşına ve o anki durumuna göre değerlendirme yapılır. Solunumun sayısı, ritmi, derinliği gibi özellikleri dikkatle değerlendirilir. Hastanın beden sıcaklığı değerlendirilir. Saturasyonu ölçülür, hastanın diğer bulguları ve hastalık öyküsü ile yorumlanır. Hastanın genel durumu, oryantasyon ve kooperasyonu değerlendirilip kaydedilir. Hastaların bilinç durumu değerlendirilmelidir. Ağrıyı değerlendirirken, ağrı değerlendirme skalası kullanılabilir, ağrının başlangıç saati, yayılımı, şekli, yeri ve niteliğini gibi özellikleri de sorgulanmalıdır.

Özgeçmişi sorgulanıp var olan komorbit hastalıkları öğrenilir. Hastanın; alkol, sigara, uyuşturucu madde ve ilaç bağımlılıkları sorgulanır. Soy geçmişi sorgulanıp kayıt edilir. Hastaları acil servise ne ile geldikleri ve geldiği yer kaydedilir.

Travma hastalarında travmanın şekli belirtilir. Trafik kazası mı, darp mı, düşme mi, yanık mı, iş kazası mı, ev kazası mı olduğu mutlaka belirtilir.

Hastanın durumuna göre dosyanın adli açılması ve hastane polisinin durumdan haberdar olması sağlanır. Hasta bekleme salonundan acil servisi terk ettiyse; tespit edilen saatle birlikte kaydedilir. Hastanın hasta değerlendirme formu belli bir süre boyunca saklanmalıdır.

Triyaj sorumlusu elde ettiği verilerle tamamıyla hastayı değerlendirir. Hastanın bakım önceliği olup olmadığına kategorisine ve hangi alana alacağına karar verir. Hastanın resmi sekreterlik girişini açtırır. Hastadan sorumlu uzman Dr, hastadan sorumlu asistan, intörn doktoru belirlenip kaydedilir. Triyajı yapan kişinin ismi yazılır. Hastanın koluna, üzerinde hastanenin adı, hastanın adı soyadı, dosya numarası ve hastanın doğum tarihi bulunan bileklik takılarak personel eşliğinde belirlenen acil servis alanına (monitör, gözlem) alınır. Triyaj skoruna göre bazı durumlarda değerlendirmesi yapıldıktan sonra hasta, durumu ve acil servis işleyişi konusunda bilgilendirilerek bekleme salonuna alınır. Uygun alanda yer açılana kadar bekletilir. Bekleme salonuna alınan hasta durumuna göre tekrar triyaj alanına alınarak değerlendirilir (retriyaj). Acil servise başvuran tüm hastaların triyaj işlemleri en kısa sürede tamamlanmalıdır.

TRİYAJ ve DÖKÜMANTASYON

Dokümantasyon, amacın iletilmesini ve hizmetin tutarlılığını sağlar. Dokümantasyon, hizmet kalitesinin iyileştirilmesi, uygun eğitimin sağlanması, tekrarlanabilirlik ve izlenebilirlik, objektif delilin sağlanması, etkinliğin ve kalite yönetim sisteminin sürekli uygunluğunun değerlendirilmesi açısından katkı sağlar. Dokümantasyonun oluşturulması, kendi içerisinde başlı başlına bir amaç olmamalı, değer katan bir faaliyet de olmalıdır

Personel ile iletişim daha fazla bilgi ve net öneri sağlar. Tıbbi kayıtlar sağlık çalışanları için bir iletişim metodudur ve olayların eş zamanlı kaydıdır. Bu kayıtlar, doğru, net ve öz olmalıdır. Ayrıca kayıtların kolay ulaşılabilir ve anlaşılabilir olması beklenir.

Triyajı yapan hemşire ve hasta veya diğer önemli kişiler arasındaki ilişkinin dökümentasyonu pratik için diğer bir sorumluluk alanıdır. Australasian College for Emergency Medicine (ACEM) rehberlerinde, herhangi bir triyaj zaman dilimindeki, minimum bilginin kayıt edilmesi konusunda nettir.

ACEM tarafından istenen dökümantasyon standartları:


  • Triyaj değerlendirilmesi tarih ve zamanı

  • Triyaj görevlisinin adı

  • Esas şikayet /başvuru nedeni

  • Sınırlı ilgili öykü

  • İlgili değerlendirme bulguları

  • İlk triyaj kategorisi

  • Zaman ve nedeni ile beraber retriyaj kategorisi

  • Tanısal ilk bakı veya triyajda başlanan tedavi

Hastanın durumundaki herhangi bir değişim net olarak dokümente edilmelidir. Bu dökümantasyon re-triyajın zamanını, nedenini ve re-triyajın yapılmasından kimin sorumlu olduğunu içermelidir. Triyaj görevlisi, bu dökümentasyonu çabuklaştırmak için hastanenin yönetim sistemlerinden haberdar olmalıdır.

Benzer olarak, hastanede hastanın bakımı pratisyen hekimler gibi diğer sağlık hizmeti verenlere transfer ediliyorsa her verilen tedavi ve izlenen yol doğru ve kısa bir şekilde dokümente edilmelidir.

Bazı hastalar, tıbbi değerlendirme olmadan acil servisi terk etmeyi tercih ederler. Eğer böyle bir hasta triyaj görevlisine beklemeyeceğini bildirirse, triyaj görevlisi hastaya verilen öneri ve olası istenmeyen etkiler yanında bu kararı da dokümente etmelidir.

Dokümantasyon standartları

Triyaj değerlendirmesinin dokümantasyonu en az aşağıdaki gerekli detayları içermelidir:



  • Triyaj değerlendirilmesi tarih ve zamanı

  • Triyaj görevlisinin adı

  • Esas şikayet /başvuru nedeni

  • Sınırlı ilgili öykü

  • İlgili değerlendirme bulguları

  • İlk triyaj kategorisi

  • Zaman ve nedeni ile beraber re-triyaj kategorisi

  • Tanısal ilk bakı veya triyajda başlanan tedavi


TRİYAJDA MÜDAHALE

Doç. Dr. Erden Erol ÜNLÜER

Giriş

Acil servislerde yapılan triyaj işleminin amacı, acile giren hastaların öncelik sıralamasını yapmak ve bekleyemeyecek durumdaki hastaları belirlemektir. Triyaj görevlisi, hastayı bekleyip bekleyemeyeceğini, bekleyebilirse yaklaşık ne kadar süre bekleyebileceğini belirlemek üzere hızlı ve kısa bir şekilde değerlendirir. A.B.D. verilerine göre, 2008 yılında acil servislere giriş yapan hastaların yalnızca %18 i 15 dk. içinde hekim tarafından değerlendirilmesi gereken hastalardır. Ülkemizde bu oran daha da düşüktür.

Triyajda bu hızlı değerlendirmeyi doğru bir şekilde yapabilmek için çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Bunlardan birisi de, Amerikan Acil Hekimleri Koleji (ACEP) ve Amerikan Acil Hemşireleri Birliği (ENA) işbirliği ile hazırlanan Acil Ciddiyet Endeksi ( Emergency Severity Index- ESI) dir. Bu endeksin doğruluk ve güvenilirliği yapılan çalışmalarla gösterilmiştir ve ACEP tarafından acil servislerde triyaj amacı ile kullanımı konsensüs kararı olarak önerilmektedir. Günümüzde A.B.D.’deki hastanalerin %70’e yakını acil serviste triyaj amacı ile bu yöntemi kullanmaktadırlar.

ESI- Avantajları:

ESI, kullanımı kolay, acil triyaj değerlendirmesinin öznelliğini minimize eden ve diğer triyaj sistemlerinden daha doğru sonuçlar verdiği kanıtlanan bir yöntemdir. Acil bakım gerektiren hastaların hızla belirlenmesini sağlar. Hastaları, klinik olarak birbirinden anlamlı olarak farklı 5 gruba ayırararak, kaynakların daha verimli kullanımını sağlar. Ayrıca, acil bakım gerektirmeyen hastaların da doğru bir şekilde belirlenmesini sağlayarak bu hastaların hızlı bakı birimlerine yönlendirilmesine yardımcı olur.

Ayrıca, acil servis ve hastane içinde işleyişi de kolaylaştırır. Örneğin, triyaj görevlisi, acil muayene alanındaki hemşireye ‘’bir 2. basamak hastası için yatağa ihtiyacım var’’ veya ‘’birinci basamak hasta!’’ dediğinde, her iki hemşire de hastayı uzun uzun anlatıp vakit kaybetmeksizin, hastanın ciddiyet durumu hakkında gerekli iletişimi kurmuş olurlar. Yine başka bir örnek gerekirse, acile başvuran gebe bir hasta 1. veya 2. basamak hastası ise ve kadın-doğum uzmanının hastayı görmesi isteniyorsa, hastanın acil servis dışına çıkarılmasının sakınca doğuracağı ve kadın-doğum uzmanı hekimin hızla acil servise gelmesi gerektiği kolayca anlaşılırken, hasta 3,4 veya 5. basamak hasta ise güvenle kadın doğum servisine gönderilebilir.

ESI sisteminin ayrı bir faydası da, acil servisle ilgili yapılan araştırmalarda hasta triyajı konusunda objektif veriler elde edilebilmesini sağlamasıdır.



ESI- Genel bakış:

ESI, acil servise başvuran hastaları, hastanın aciliyetine ve ihtiyaçlarına göre 5 kategoriye ayıran, kullanımı kolay bir sistemdir. Bu beş basamak şunlardır;

1. basamak; Resusitasyon. Hasta ölüm halindedir, hayat kurtarıcı müdahalelerin hemen yapılması gereklidir.

2. basamak; Acil. Hastanın durumu risklidir, bekletilemez.

3. basamak; İvedi. Hastanın vital bulguları stabil olmakla birlikte acil serviste değerlendirilip birden fazla tetkik istenmesi/olanaktan faydalanması gereken hastalar.

4. basamak; Daha az ivedi. Hastanın vital bulguları stabil, acil serviste değerlendirilip tek bir tetkik istenmesi/olanaktan faydalanması gereken hastalar.

5. basamak; Acil veya ivedi değil. Hastanın vital bulguları stabil, problemi yeni oluşmamış, acil olarak yapılması gereken bir tetkik yok, ayaktan poliklinikte değerlendirilmesinde sakınca yok.

ESI sisteminde triyaj görevlisinin ilk değerlendireceği şey, hastanın acil müdahale gerektirip gerektirmediğidir. Eğer hastanın durumu acil müdahale gerektiriyorsa, yani 1. veya 2. basamak hastası ise, derhal acil servise alınmasını sağlar. Eğer hastanın durumu acil müdahale gerektirmiyorsa, hastanın değerlendirilmesi esnasında neler yapılması gerekebileceğini önceki eğitimi ve tecrübesine dayanarak kestirmeye çalışır. Buna göre de hastayı 3., 4., veya 5. basamak hastası olarak değerlendirip gereğini yapar.

Triyaj esnasında 4 kritik karar verme noktası vardır. Bu 4 noktada sorulması gereken dört soru bulunur;

1. Hasta acil olarak hayat kurtarıcı girişimlere gerek duyuyor mu?

2. Bu bekleyemeyecek bir hasta mı? Acil serviste son bir boş yatak kalmış olsa bu hasta için kullanır mıyım?

3. Bu hasta kaç tetkike/olanağa ihtiyaç duyar?

4. Hastanın vital bulguları nasıl?


Yüklə 318,43 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin