1-laboratoriya ishi Uchma-uch, Nuqtali, Chokli kontakt payvandlashni ishlashini o’rganish Ishdan maqsad

Uchma-uch kontakt payvandlash deb, detallarning o`zaro uchma-uch tegizilgan sirtlari orqali elektr toki o’tkazib qizdirish va ularni o`zaro qisuvchi kuch bilan ezib plastik deformatsiyalash bilan ajralmas birikma olishga aytiladi. Payvandlanuvchi detallar 1 va 2 ni qisqich 3 ning lablari P3 kuchi bilan qisib oladi (3-rasm). So’ngra detallar 1 va 2 kontakt sirtiga tik yo’naltirilgan Ro kuchi bilan o’zaro ezib birlashtiriladi. Transformator 4 ning ikkilamchi chulg’am I₂ toki kontakt sirtidan o’tib, uni keragicha qizdiradi va payvandlaydi. Qisqich lablaridan detalga ta'sir qilgan kuch P3 odatda ezuvchi kuch P₀ dan kattaroq olinadi.
Simlar, tayoqchalar, quvurlar, tasmalar, relslar, zanjirlar va boshqa detallar uchma-uch payvandlanadi. Uchma-uch kontakt payvandlash uch xil usulda olib boriladi: elektr qarshiligi, eritib qizdirish hamda eritish usuli bilan.
Nuqtali payvandlash deb, detallar orasidagi qisilgan hududdan elektr toki o’tkazib eritish hamda o`zaro aralashgan va kristallashgan metallar mag’zini hosil qilish bilan detallarni ajralmas biriktirish usuliga aytiladi (3.a-rasm).
Ulanuvchi detallar 2 nuqtali payvandlashda pastki ish quroli – elektrod 1 ning ustiga o`rnashtiriladi. Yuqoridagi 3 elektrod tushirilib, 2 detallarni P₀ kuchi bilan bosilgach, elektr zanjiri orqali bir yoki bir nechta tok impulslari beriladi. 2 detallarning nuqta deb ataluvchi kichik 4 hududida erib, qotadi (3.b-rasm), so’ngra yuqoridagi elektrod ko`tariladi va detallar yangi holatga suriladi.
3-rasm
Chokli kontakt payvandlash deb, ulanuvchi detallarning kichkina o`lchamli ketma-ket joylashgan hududlarining biridan so’ng ikkinchisini elektr toki bilan eritib-qotirish hisobiga chokli payvand hosil qilinadigan payvand usuliga aytiladi. Bu usul tartibi nuqtali payvandlashga juda yaqin. Payvand nuqtalari hududining keyingisi avvalgisini qoplasa mustahkam va zich payvand choki hosil bo`ladi. Bunday usulda benzin idishi (bak), chelak, bochka, sellofan va quvurlar ulanadi.
Chokli payvand usuli bilan ko’pincha sovuq cho’zilgan po’lat tunuka varaqlarining 3, 4 mm gacha qalinligi, qizitilib, cho`zilgan po`lat va jez (latun)ning 1,5, 2 mm gacha qalinligi, alyumin qotishmalarining 5 mm gacha qalinligi va titanning 3 mm gacha qalinligi payvandlanadi.
Chokli payvandlash sxemasi 146-rasmda keltirilgan. Ish quroli sifatida bir yoki ikkita aylanuvchi doira shaklidagi likopchalar 1, 2 olinadi. Likopchalar detallarni surib beradi yoki qo`zqalmas detal sirti bo`ylab harakatlanadi.
Topshiriq.

1. 
   Yuqoridagi materiallarni o`qib, o`rganib chiqing.
   
2. 
   Laboratoriya ishlarini daftarga yozib oling.
   

O’rgangan narsalaringizni o`qituvchiga so`zlab berib, unga laboratoriya ishini topshiring.