 ŞURƏDDİn məMMƏDLİ



Yüklə 7,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/9
tarix31.01.2017
ölçüsü7,78 Mb.
#7259
1   2   3   4   5   6   7   8   9

 

 CANDAR kəndi  – Candar gölünün (Ağgölün) günbatar sa-

hilində,  rayon  mərkəzindən  12  km  gündoğarda,  Gürcüstanın 

Azərbaycanla  sərhəd  zolağı  yaxınlığında,  dəniz  səviyəsindən 

320 m yüksəklikdə. Candar türk tayfasıyla ilgili ola bilər. Tarixi 

qaynaqlarda  kəndin  adına  Gölkənd  şəklində  də  rast  gəlinir. 

Ərazisi:  2000  ha  əkin  sahəsi.  Əhalisi:  1870’də  46  ailədə  265 

nəfər; 1886-cı ildə 37 ailədə 253 nəfər; 1918’də 76 ailədə 425 

nəfər; 1926’da 167 ailədə 661 nəfər; 1989-cu ildə 3115 nəfər; 

2002’də  3118  nəfər.  Məktəbin  tarixi  1922-ci  ildən  götürülür, 

indi  orta  məktəb  (2006’da  240  şagird,  22  müəllim) 

fəaliyətdədir.  Məşhurları:  ağsaqqallar  Seyid  Abbas,  Seyid 

Yəhya,  Xoca  kişi,  Hacı  Əhməd,  Şəmil  Xəlilov,  Mirzə 

Məmmədov,  Gürcüstan  Parlamentinin  üzvü  olmuş  Məmməd 

Məmmədov,  veteran  müəllimlər  Tamam  Paşayeva,  Hüseyn 

Çopurov,  Qulu  Həsənov,  Həmid  Quluyev,  Abdulla  Daş-

dəmirov,  Yasin  Məmmədov,  Vəli  Əhmədov,  Hacı  Əhmədov, 

Aydın  Musaoğlu,  ictimaiyətçilər  Telman  Şəmiloğlu,  Rüfət 

Cəlaloğlu,  Camal  Bəkiroğlu,  Vidadi  Hacıoğlu,  Nəriman  Xoca-

oğlu, polkovnik Yasin Orucov vb. 

 

 KALİNİN kəndi – Qarayazı düzündə, şose yolu kənarında, 

rayon mərkəzindən 5 km günbatarda, dəniz səviyəsindən 310 

m  yüksəkdə.  1956-ci  ilədək  adı  Tatyanovka  (Qafqaz  canişini 

Voronsovun  qızı  Tatyananın  şərəfinə)  olub.  Əhalisi:  2002’də 

1156 nəfər, 2006'da 312 ailədə 1200 nəfər. Orta məktəb var. 

Məşhurları:  ağsaqqallar  Əjdər  Qaracayev,  Qasım  Əliyev, 



============================================= 

Şurəddin Məmmədli * Gürcüstan Azərbayvanlıları * s. 46 

veteran müəllim Rəşid Məmmədov, Yunis Osmanov, Tanrıqulu 

Məmmədov, rəssam Hümbətəli Qaraca vb. 

 

  KOSALI  kəndi  –  Qarayazı  düzündə,  avtomobil  yolu 

kənarında,  rayon  mərkəzindən  5  km  gündoğarda,  dəniz 

səviyəsindən 290  m yüksəklikdə.  Qaynaqlarda adına Qacalar-

Kosalı şəklində rast gəlinir. Ərazisi: 153,3 kv.km., əkin sahəsi 

2257  ha.  Əhalisi:  1886-cı  ildə  161  ailədə  887  nəfər;  1926’da 

425  ailədə  2004  nəfər;  1995’da  1095  ailədə  5836  nəfər; 

2002’də  5612  nəfər,  2006'da  6000  nəfər.  19-cu  əsrdən 

məscid  fəaliyətdədir.  Dünyəvi  məktəb  1918’dəndir,  Məmməd 

Xiyalov adına orta məktəb (2006’da 1028 şagird, 73 müəllim) 

var. Məşhurları: şair Zabit, şair, Qori seminariyasının müəllimi 

Mirzə  Mehdi  Vəlizadə,  ağsaqqallar  Nəbi  əfəndi,  Hacı  Əmir, 

Hacı Vəli, Mustafa, Yunus Mehralıoğlu, Qurban ağa (Xozeyin), 

Savrı İsayev, Məmməd Xiyalov,  Bədirxan İsmayılov, İsgəndər 

Orucoğlu, Qoca Xiyallı, Hacı Haley, el şairi Mayıl Usuboğlu, el 

qəhrəmanı  İsaxan,  ustad  aşıqlar  Əlixan  Qarayazılı,  Aslan 

Kosalı,  profesorlar  Camal  Mustafayev,  Hamlet  İsaxanlı, 

Elmxan  Mahmudov,  Rzaxan  Mahmudov,  İsaxan  İsayev,  Rza 

Məmmədəlizadə,  Əli  Müftizadə,  Rüfət  Eminov,  Vəli  Ləzgiyev, 

Məcid  Musayev,  Vahid  Şirinov,  Fərhad  Acalov,  veteran  müəl-

limlər  Əsgər Məmmədəlizadə, Vəli  Ləzgiyev,  Məhəd  Abbasov, 

Fərrux  Kərimov,  Süleyman  Abdullayev,  şairlər  Vəli  Qədirli, 

Zahid  Ələmpaşalı,  Afiq  Muxtaroğlu,  həkimlər  Xiyal  Xiyalov, 

Nizami  Bağırov,  Xəlid  Kamilov,  Tapdıq  Bağırov,  jurnalistlər 

Müzəyət  Yusifli,  Şahismayıl  Şəmmədoğlu,  Paşa  Kəsəmənli, 

Nadir  Almazoğlu,  ictimaiyətçilər  Arif  İsayev,  Məhəmməd  Ba-

ğırov,  Sirəc  Aslanoğlu,  Qaraxan  Xiyalov,  Şahvələd  Xiyalov, 

Suddarxan İsayev, Müşfiq İsayev, Mərdan Dilənçiyev  vb. 

 

  QARACALAR  kəndi  –  Kür  çayının  sol  sahilində,  rayon 

mərkəzindən  19  km  şimal-qərbdə,  Tbilisidən  10  km 



============================================= 

Şurəddin Məmmədli * Gürcüstan Azərbayvanlıları * s. 47 

gündoğarda,  Tbilisi–Bakı  dəmiryolunun  kənarında,  dəniz 

səviyəsindən  355  m  yüksəklikdə.  Oğuz  mənşəli  Qaraca, 

Qaracör  tayfalarıyla,  qıpçaqlardakı  qaraçay  tayfasıyla,  qılıclı 

tayfasının  Qaraca  qoluyla  ilgili  ola  bilər.  Əhalisi:  1869-cu  ildə 

69 ailədə 498 nəfər; 1886-cı ildə 86 ailədə 563 nəfər; 1926’da 

171  ailədə  711  nəfər;  2002’də  4141  nəfər  (2052  kişi,  2089 

qadın),  2006'da  5121  nəfər.  1870’dən  məscid  fəaliyətdədir. 

Dünyəvi  məktəbin  tarixi  1920-ci  ildəndir,  hazırda  Səyad 

Xəlilov  adına  orta  məktəb  (2006’da  502  şagird,  37  müəllim) 

var.  Məşhurları:  veteran  müəllimlər  Osman  Qərənizadə,  Mə-

həmməd  Qərənizadə,  Bayram  Əliyev,  Məhəmməd  Sadıqov, 

Kərəm  Səfərov,  Arif  Bəhməlov,  Səyad  Nuruyev,  Alı  Sofuyev, 

ağsaqqallar  Mirzə  Əli  ağa,  Molla  Qurban,  Hacı  Abdulla,  çar 

polkovniki  Sofu  Əlləzoğlu,  Azərbaycan  Elmlər  Akademiyası 

müxbir  üzvü  Ramiz  Məmmədov,  profesorlar  Məhəd  Sofuyev, 

Sabir Əliyev, Əkbər Əliyev, Namiq Mehdiyev vb. 

 

  NAZARLI  kəndi  –  Qarayazı  düzündə,  Qardabani–

Böyükkəsik şose yolunun kənarında, rayon mərkəzindən 6 km 

gündoğarda,  dəniz  səviyəsindən  280  m  yüksəklikdə. 

Məxəzlərdə  Qacalar-Nazarlı  şəklində  də  rast  gəlinir.  Ərazisi: 

1100  ha  əkin  sahəsi.  Əhalisi:  1886-cı  ildə  102  ailədə  684 

nəfər;  1926’da  374  ailədə  1621  nəfər;  1995’də  1350  ailədə 

5350  nəfər;  2002’də  5808  nəfər,  2006'da  6000  nəfər.  Orta 

məktəb  (2006’da  529  şagird,  44  müəllim)  fəaliyətdədir. 

Məşhurları: el qəhrəmanı qaçaq Cahangir, din xadimləri Molla 

Xoca,  Molla  Ömər,  Molla  İbrahim,  ağsaqqallar  Vilayət  Əliyev, 

Məmli Qulamoğlu, Məmmədcəfər Piriyev, Əhməd Dursunoğlu, 

Əhməd Feyzioğlu, İsa Qarallı, Hümbət kişi, veteran müəllimlər 

Məhəmməd  Osmanoğlu,  Keçəloğlu  Hümbət,  İsa  Bayramoğlu, 

Almaz  Vəliyev,  Yusif  Allahverdiyev,  Yusif  Ömərov,  Allahverdi 

İsmayıloğlu, Vəkil Musayev, Osman Osmanov, Göycə Aslanov, 

Qəzənfər  Qulamov,  Xoca  Məmmədov,  profesorlar  Adilxan 



============================================= 

Şurəddin Məmmədli * Gürcüstan Azərbayvanlıları * s. 48 

Abdullayev,  Cəlal  Abdullayev,  Əhməd  Piriyev,  həkim  Bəhram 

İsmayılov, jurnalist Telman Nəzərli vb. 

 

 PONİÇALA (SOĞANLIQ) kəndi – Gürcüstan–Azərbaycan 

magistral  şosesi  kənarında,  paytaxtdan  2  km  gündoğarda, 

rayon  mərkəzindən  22  km  günbatarda.  Toponim  qədim  Sak 

türk boylarıyla ilgiləndirilir. Ponicala da Öncala mənasına gəlir. 

Tbilisi  şəhərilə  bitişikdir.  1973-cü  ilədək  adı  Soğanlıq  olub. 

Əzəl  məxəzlərdə  Qurqud,  Qorqud,  Qorqudoba  şəklində,  18-ci 

əsrdən  sonrakı  qaynaqlarda  (o  cümlədən  18-ci  əsrin 

"Şəhriyar"  yazılı  dastanında)  Soğanlıq  şəklində  xatırlanır. 

1795-ci  ildə  Ağa  Məhəmməd  Qacarın  gürcülərlə  döyüşü  bu 

ərazidə  baş  verdiyi  səbəbindən  Soğanlıq  döyüşü  adlanır. 

Ərazisi:  120  hektardan  artıq.  Əhalisi:  1728-ci  ildə  37  ailə; 

1869-cu  ildə  19  ailədə  120  nəfər;  1886-cı  ildə  40  ailədə  269 

nəfər;  1918’də  95  ailədə  570  nəfər;  1926’da  161  ailədə  738 

nəfər;  1989’da  700  ailədə  4500  nəfər;  2002’də  5698  nəfər. 

Dünyəvi  məktəb  1920-ci  ildə  yaradılıb.  İndi  orta  məktəb 

(2006’da  379  şagird,  29  müəllim)  var.  Məşhurları:  Qori 

seminaryası  məzunu  Abbas  İsayev,  məşhur  ustad  aşıq  Sadıq 

Sultanov,  ağsaqqallar  Hacı  Qurban,  Məşədi  Allahverdi, 

Gülməmməd  Kərəmoğlu,  Nuru  kişi,  İsa  kişi,  din  xadimləri 

Seyid  Miri,  Məşədi  Qulam,  elmlər  akademiyasının  müxbir 

üzvləri  İsa  Kərimov,  Zemfira  Verdiyeva,  elmlər  doktorları 

Kamil  Qəhrəmanov,  Vüqar  Əliyev,  Vaqif  Məmmədov,  veteran 

müəllimlər  Şamil  Qəhrəmanov,  Rzaqulu  Axundov,  Əmir 

Abdinov,  Qurbanəli  Qurbanov,  Rüstəm  İsayev,  İbayət 

Məmmədov,  Akif  Nuruyev,  Nəriman  Qurbanov,  Nurəhməd 

İsayev,  ictimaiyətçilər  Hacıbağır  Allahverdiyev,  Hacıvəli  İsa-

yev,  Xələddin Paşayev,  el  şairi Dəryeynur vb.  Kənd haqqında 

Vüqar Əliyevin və Nurəhməd İsayevin kitablari yayınlanmışdır. 



 

  SƏRTCALA-MUĞANLI  kəndi  –  Yor  yaylasında,  Samqor 

============================================= 

Şurəddin Məmmədli * Gürcüstan Azərbayvanlıları * s. 49 

düzündə,  Yor  (Qavrı-Qabırrı)  (Qabırrı  hidronimi  Qabar/Qabır 

türk  tayfasını  da  xatırladır)  çayının  sağ  sahilində,  Alvan 

dağının ətəyində, rayon mərkəzindən 47 km quzeydə, Tbilisi–

Kaxet  şosse  yolunun  45  kilometrliyində,  dəniz  səviyəsindən 

740  m  yüksəkdə.  Sərtcala  Tiflisin  günbatarındakı  Avçala 

(Ovcala),  gündoğarındakı  Ortacala  toponimləriylə  zəncirvari 

həlqə  təşkil  edir.  Muğanlı  adı  da  başqa  bu  tipli  kəndlər  kimi, 

Muğ/Muğan  tayfası  ilə  əlaqədardır.  Ərazisi:  200  hektardan 

artıq.  Əhalisi:  1886-cı  ildə  99  ailədə  637  nəfər;  1918’də  190 

ailədə  1038  nəfər;  2002’də  3558  nəfər  (1695  kişi,  1863 

qadın),  2006'da  3800  nəfər.  Məktəb  1913-cü  ildən 

fəaliyətdədir,  2006’da  Muğanlı  orta  məktəbində  445  şagird, 

36  müəllim  olub.  Məşhurları:  aşıq  Arif,  el  ağsaqqalları  Mutu 

Abbasoğlu,  Rza  Orucəlioğlu,  Novruz  Alıoğlu,  Qasım  Abbasov, 

alimlər  Tahir  Qasımov,  Kazım  Allahyarov,  Şəfiqə  Həmidova, 

İntizar  Şabanov,  Xudaverdi  Qasımov,  veteran  müəllimlər 

Rəşid  Novruzov,  Bəşir  Allahyarov,  Xəmməd  Məmmədov, 

Yəhya Qacirov, Firidun Abbasoğlu, Şamil Əlləzov, yazıçı Eyvaz 

Əlləzoğlu,  ictimaiyətçi  Mahal  Abbasov  vb.    Dilqəm 

Tanrıqulunun  "Qırx  qapıdan  biri  bağlı"  kitabında  kəndə  aid 

etnoqrafik oçerklər var. 



 

  TƏHLƏ  kəndi  –  Kür  çayının  sol  sahilində,  rayon 

mərkəzindən  17  km  günbatar  səmtdə,  Tbilisidən  13  km 

gündoğarda,  Tbilisi–Bakı  dəmiryolunun  kənarında,  Qaçiani 

stansiyasından  3  km  aralıda,  dəniz  səviyəsindən  355  m 

yüksəklikdə.  Toponim  məşhur  Təklə  tayfasının  adını  əks 

etdirir.  Qədim  türkmənşəli  Tele/Tələ  tayfasının  adını  da 

xatırlamaq  olar.    İki  eldir:  Ağtəhlə  və  Qaratəhlə.  Ağtəhlənin 

əhalisi: 1869-cu ildə 106 ailədə 1064 nəfər; 1878-ci ildə 1024 

nəfər; 1886-cı ildə 122 ailədə 1091 nəfər; 1926’da 329 ailədə 

1792  nəfər;  2002’də  4229  nəfər.  Qaratəhlənin  əhalisi:  1869-

cu ildə 29 ailədə 333 nəfər; 1886-cı ildə 67 ailədə 655 nəfər; 


============================================= 

Şurəddin Məmmədli * Gürcüstan Azərbayvanlıları * s. 50 

1926’da 45 ailədə 842 nəfər; 2002’də siyahıyaalma nəticəsinə 

görə  2936  nəfər  (1446  kişi,  1490  qadın),  2006'da  Ağtəhlədə 

5240,  Qaratəhlədə  3200  nəfər.  Dünyəvi  məktəb  1919-cu  ildə 

yaradılıb, hazırda Ağtəhlədə orta məktəb (2006’da 191 şagird, 

18  müəllim),  Qaratəhlədə  orta  məktəb  (2006’da  191  şagird, 

13  müəllim)  fəaliyətdədir.  Məşhurları:  şair  Aşır  (Aşır  Seyid 

Əhmədoğlu),  şair  Məmməd  Xəlil,  Qori  seminariyası  məzunu 

Allahverdi  Kəlbiyev,  ağsaqqallar  Allahverdi  Qarabağlı,  Yetim 

İsmayıl,  Həsənəli  Kərbəlayı  Əlioğlu,  Müseyib  Qasımoğlu  (Pe-

terburq  universitəsi  məzunu),  Piri  Rüstəmoğlu,  Güləhməd 

Hüseynoğlu,  məşhur  şair  Təhlə  Novruz,  veteran  müəllimlər 

Mürsəl  Əfəndiyev,  Güləhməd  Musayev,  Hüseyn  Gözəlov,  İs-

mayıl  Əkbərov  (əməkdar  müəllim),  Qəhrəman  Əliyev, 

Güləhməd  Həsənov,  Rövşən  Hüseynov,  Səməd  Musayev, 

Sədaqət  Əliyeva,  Aydın  Məmmədov,  profesorlar  Ziyəddin  Sa-

dıqov,  Seyidəhməd  Əhmədov,  Vəli  Musayev,  Ələddin  Mah-

mudov,  Hidayət  Hüseynov,  Xanlar  Məmmədov,  Nizami 

Qarabağlı,  əməkdar  müəllim  Rövşən  Hüseynov,  hüquq-

mühafizə işçiləri Qəmbər Bayramov, polis polkovniki Asim Hə-

sənov, 

hüquqşünas-polkovnik 



Nurəddin 

Orucov, 


icti-

maiyətçilər  Güləhməd  Qəribov,  Xanəhməd  Qəribov,  Hacı 

Məmmədov,  İsmayıl  Bayramov,  Ələddin  Mirzəyev,  Mirzə  Mir-

zəyev,  Savalan  Mirzəyev,  Gürcüstan  azərbaycanlılarının  tarixi 

etnoqrafiyasının  tədqiqçisi  Əsəd  Əliyev,  rəssam  Teymur 

Kəlbiyev, şair Allahverdi Təhləli  vb. 



 

  TƏZƏKƏND  kəndi  –  Qarayazı  düzündə,  Tbilisi  – 

Qardabani  şose yolunun kənarında,  rayon mərkəzindən  6  km 

günbatarda,  dəniz  səviyəsindən  320  m  yüksəkdə.  1919-cu  il-

də  Ağtəhləlilərdən  bina  olub.  Əvvəl  adı  İrvahamabad  olub. 

Əhalisi:  1926’da  95  ailədə  388  nəfər;  2002’də  344  ailədə 

1856  nəfər  (880  kişi,  976  qadın),  2006'da  390  ailədə  1800 

nəfər.  Təməl  məktəb  (2006’da  106  şagird,  15  müəllim)  fəali-


============================================= 

Şurəddin Məmmədli * Gürcüstan Azərbayvanlıları * s. 51 

yətdədir.  Məşhurları:  ağsaqqallar  Qəhrəman  ağa,  Hüseyn 

Xanməmmədov,  İbrahim  Bəxtiyaroğlu,  Məhəmməd  Şahver-

diyev,  əməkdar  müəllim  Abdulla  Mustafayev,  alimlər  Ələddin 

Mahmudov,  Tapdıq  Həsənov,  veteran  müəllimlər  Xanəhməd 

Həsənov,  Ağacan  Əliyev,  təhsil  təşkilatçısı  Adil  Əhmədov,  ic-

timaiyətçi  İslam  Məmmədov,  jurnalist  Dilqəm  Şahverdiyev, 

şair Kərim Qəlbigül  vb. 



 

  VAXTANGİS  kəndi  –  Qarayazı  düzündə,  Qardabani–

Böyükkəsik  şose  yolu  kənarında,  rayon  mərkəzindən  9  km 

gündoğar  səmtdə.  Əvvəlki  adı  Ulyanovka-Voykovo  olub  (el 

içində  Vayovka  deyilib),  1991-ci  ildə  adı  Vaxtangis  qoyulub. 

Ərazisi:  1400  ha.  Əhalisi:  1926’da  179  nəfər;  2002’də  2592 

nəfər  (2332  nəfər  azərbaycanlı).  Orta  məktəb  (2006’da  329 

şagird,  27  müəllim)  var.  Məşhurları:  Rza  Məmmədov,  Müsəl-

lim  Musayev,  Musa  Musayev,  Lətif  İsayev,  Məhəmməd 

Ömərov, Müseyib Əhmədov, Osman Dələnoğlu vb. 

 

  VAZİANİ  kəndi  –  Martğop  səmtdədir,  əsasən  gürcülər, 

qismən də azərbaycanlılar məskundurlar. 



 

 

 



============================================= 

Şurəddin Məmmədli * Gürcüstan Azərbayvanlıları * s. 52 

 

  MARNEULİ  RAYONUNDA  –  Ölkənin  cənub-şərqində. 

Orta  illik  temperatur  +12  c°.  1917-ci  ilədək  Tiflis  quberniya-

sının  Borçalı  qəzasına,  1929-cu 

ilədək Lüksemburq rayonuna da-

xil olub, 1929'dan Borçalı rayonu 

kimi  ayrıca  inzibati  vahidə  çev-

rilmişdi. 1947-ci il 18  mart tarix-

dən  Marneuli  rayonu  adlanır. 

Hüdudları:  şərqdə  Qardaban  ra-

yonu;  şimalda  Tetricğaro  və 

Qardaban  rayonları;  cənubda 

Azərbaycan 

və 

Ermənistan; 



qərbdə 

Bolnis 


rayonu. 

Ərazisindən Xram (Ehrəm), Alget 

(Əlyət),  Debed  (Dəvədöy),  Kür, 

Bənövşə  çayları  axır.  Alget  çayı 

başlanğıcını  Trialet  silsiləsinin 

güney  yamaclarından  götürür, 

uzunluğu 108 km., hövzə genişliyi 763 kv. km.-dir, Kür çayına 

tökülür. Dəvədöy çayı Ermənistanda Cavaxet dağ silsiləsindən 

başlayır, Gürcüstanda Sadaxlı kəndi yaxınında düzənliyə çıxır, 

Xram  çayına  tökülür,  uzunluğu  178  km.,  hövzə  genişliyi  4,1 

min  kv.  km.-dir.  Rayon  ərazisindən  Tbilisi–İrəvan,  Tbilisi–

Qazret  dəmiryolları,  Tbilisi–Sadaxlı,  Tbilisi–Bolnisi  avtomobil 

yolları, Bakı–Tbilisi–Ceyhan neft kəməri, Bakı–Tbilisi–Ərzurum 

qaz  kəməri  keçir.  Təbii  ehtiyatlar,  o  cümlədən  tikinti 

materialları  (mərmər,  bazalt,  qranit,  qum,  kirəc)  zəngindir. 

Ağcaqala (Quşçu qalası), Baydar qalası rayonun ərazisindədir. 

Rayon  mərkəzi:  Marneuli  şəhəri.  Ərazisi:  935,2  kv.  km.,  o 

cümlədən  kənd  təsərrüfatına  yararlı  610  kv.  km.  Əhalisi: 

1989-cu  ildə  115.500  nəfər,  2002’də  124.332  nəfər  (hər  kv. 

km.-ə  126,4  nəfər;  ölkə  əhalisinin  2,7%-i).  Rayon  qəzeti 



 

 

============================================= 

Şurəddin Məmmədli * Gürcüstan Azərbayvanlıları * s. 53 

gürcü  və  Azərbaycan  dillərində  çap  olunur.  Rayonda  yığcam 

və  çoxluq  halında  azərbaycanlılar  yaşayırlar.  Rayonda 

azərbaycanlıların  sayı:  1979'da  72.965  nəfər  (72,6%), 

1989'da 91.923 nəfər  (76,3%), 2002’də 98.245 nəfər (79%). 

90 yaşayış məntəqəsi, 1 şəhər, 1 qəsəbə, 16 kənd məclisi, 72 

kənd  var.  Rayonun  kənd  əhalisinin  (94.526)  ümumi  cəmində 

azərbaycanlılar  86,4%,  gürcülər  7,8%,  ermənilər,  ruslar  da 

cüzi  faizi  tuturlar.  Rayonun  72  kəndindən  51-inin  sakinləri 

elliklə  soydaşlarımızdır.  Rayonda  soydaşlarımız  Sadaxlı, 

Qızılhacılı,  Qaçağan,  Alget,  Sabirkənd,  Əzizkənd,  Təzəkənd, 

Hacıisəkənd,  Böyük  Muğanlı,  Candar,  Daştəpə,  Kürtlər,  Bay-

dar,  Bəylər,  Hallavar,  Lecbədin,  Saral,  Araplı,  Qasımlı,  Ulaşlı, 

Ağəmmədli,  Quşçu,  İmir,  Dəmyə-Görarxı,  Ağqula,  Axlılələ, 

Axlımahmudlu,  Təkəli,  Xancığazlı,  Xocornu,  Xüldərə,  Baytallı, 

Bəytərəfçi,  Kəpənəkçi,  Keşəli,  Kosalı,  İlməzli,  Ambarovka, 

Kirəc-Muğanlı, 

Qayaqocalı, 

Qırıxlı, 

Qullar, 


Mollaoğlu, 

Seyidxocalı,  Mamay,  Burma-Təzəkənd,  Məmgəlli  kəndlərində 

bütünlüklə, 

Marneuli 

şəhərində, 

Şüləver 


qəsəbəsində, 

Tamaris, 

Sop 

kəndlərində 



qarışıq 

şəkildə 


yaşayırlar. 

İqtisadiyyatının  əsasını  dənli-sünbüllü  bitkiçilik,  tərəvəzçilik, 

üzümçülük,  efir-yağlı  bitkiçilik  təsərrüfatı,  ətçilik-südçülük-

yunçuluq  yönlü  heyvandarlıq  oluşdurur.  Sənayesi  təməldə 

yerli  xammal  və  kənd  təsərrüfatı  xammalı  əsasında  gəlişir. 

2006’da  rayonda  88  ümumtəhsil  məktəbinin  58-ində  təlim 

Azərbaycan  dilində  aparılır,  bunun  da  36-sı  orta,  19-u 

natamam  orta,  4-ü  ibtidai  məktəb,  14653  nəfər  azərbaycanlı 

şagird, 1758 nəfər azərbaycanlı müəllim olub. 67 kitabxana, 2 

teatr, 


muzey 


var, 

Algeti 


televiziya-radio 

şirkəti 


fəaliyyətdədir.  

 

 



============================================= 

Şurəddin Məmmədli * Gürcüstan Azərbayvanlıları * s. 54 

  MARNEULİ  ŞƏHƏRİNDƏ.  – 

Alget  çayının  sahilində,  dəniz 

səviyəsindən  470  m  yüksəklikdə, 

Tbilisi 


şəhərindən 

39 


km 

güneydə.  Marneuli  toponimi  bəzi 

əzəl  məxəzlərdə  Künjürüt  kimi  də 

verilir.  Adı  1932-ci  ilədək  Sarvan 

kəndi, 

1932–1947-ci 



illərdə 

Borçalı  qəsəbəsi  olub.  1964-cü 

ildən 

şəhərdir. 



Marneuli 

rayonunun 

mərkəzidir. 

Lomtaqora,  Sarvan  və  Candar 

kəndlərini  içinə  alır.  Şəhərin  ərazisindən  Alget  çayı  axır, 

Tbilisi–İrəvan,  Tbilisi–Qazret  dəmiryolları,  Tbilisi–Sadaxlı, 

Tbilisi–Bolnisi  avtomobil  yolları  keçir.  İsti  kontinental  iqlimə 

malikdir.  Orta  illik  temperatur  12°C.-dir.  Şəhərdə  Nizami 

Gəncəvinin,  Şota  Rustavelinin,  Nəriman  Nərimanovun,  Mixeil 

Cavaxişvilinin  barelyefləri,  abidələri  ucalır.  Nizami,  Nəsimi, 

Füzuli,  Xudu  Borçalı,  M.F.Axundov,  Nəriman  Nərimanov,  Ab-

dulla  Şaiq,  Sabir,  Məmmədəmin  Rəsulzadə,  Kərim  Şərifov, 

Səməd  Vurğun,  Əmrah  Aslanov,  Şıxəli  Qurbanov,  Ayvaz 

Həsənov,  Hacımurad  Xəlilov  küçələri  də  var.  Abdulla  Şaiqin 

dədə-baba  ocağında  onun  ev  muzeyi  açılıb.  Məscid,  kilsə, 

mədəniyət  evi,  dəmiryol  stansiyası,  bir  neçə  sənaye 

müəssisəsi,  xəstəxana-poliklinika  kompleksi  var.  Şəhərdə 

hazırda  17875  azərbaycanlı  yaşayır.  3  orta  məktəbdə 

(2005’də  müvafiq  olaraq  229,  528,  87  şagird),  baza 

(doqquzillik)  məktəbində  (210  şagird)  və  internat-məktəbdə 

(605  şagird,  50  müəllim)  tədris  Azərbaycan  dilində  aparılır, 

həmçinin Gürcüstan Dövlət İdarəetmə İnstitutu, Tbilisi Dövlət 

Texniki  Universitəsinin  fakültəsi,  İvane  Cavaxişvili  Dövlət 

Universitəsinin, İlya Çavçavadze Dövlət Universitəsinin filialları 

fəaliyətdədirlər. 

 

Sarvan məscidi 


============================================= 

Şurəddin Məmmədli * Gürcüstan Azərbayvanlıları * s. 55 

 

  AĞƏMMƏDLİ  kəndi  – Rayon mərkəzindən 17 km güney-

də,  dəniz  səviyəsindən  360  m  yüksəklikdə,  Dəvədöy  çayının 

sağ  sahilində,  Babakər  dağının  ətəyində,  Ermənistanla  sər-

həddə.  Əhalisi:  1870’də  53  ailədə  155  nəfər;  1926’da  105 

ailədə 575 nəfər; 2002’də 2867 nəfər (1420 kişi, 1447 qadın). 

Nəsilərindən: Tükəni, Nazarlı, Kərbəlaöyü, Ayvazlı, Qraçlı, Qa-

zaxlı...  İlk  məktəb  1934-də  yaradılıb,  orta  məktəb  (2005’də 

504 şagird, 60 müəllim) var. Məşhurları: ictimaiyyətçilər Mux-

tar  Bədəlov, Paşa  Bağırov, Rəhmənsə İbrahimova, Məhərrəm 

Bağırov, Mustafa Məhərrəmov, Nizami Miriyev, veteran müəl-

limlər  İbad  Əliyev,  Kərəm  Tükənov,  Çoban  Musayev,  Əlixan 

Məmmədov,  Cavanşir  Mehdioğlu,  Əşrəf  Tükənov,  Bayram 

Allahyarov,  profesörlar  Şəmistan  Bağırov,  Mahal  Tükənov, 

şair-publisistlər  Eyvaz  Borçalı,  Kamran  Mehdi,  hüquq-mühafi-

zə  işçisi  Mehrab  Tükənov,  polkovnik  Malik  Musayev,  sazbənd 

Dünyamalı, sazbənd Elbəyi, şair Kamran Mehdi vb. 



 

  AĞQULA  kəndi  –  Rayon  mərkəzindən  26  km  güneydə, 

dəniz 


səviyəsindən 

630 


yüksəklikdə, 

Gürcstanla 

Ermənistanın  sınırında.  Toponim  Bulqarların  qıpçaq  tirəsi  Kol, 

Qafqaz  Albanyasındakı  Kel,  Qıpçaq-qarapapaqların  Kul 

tayfalarını  xatırladır.  El  arasında  Ağqüllə  də  deyilir.  Əhalisi: 

1926’da  25  ailədə  109  nəfər;  2002’də  150  nəfər.  Məşhurları: 

ictimaiyyətçi  Aydın  Məmmədv,  professorlar  Nurəddin  Baba-

yev,  Asəf  Süleymanov,  alimlər  Vidadi  Mustafayev,  Mehralı 

Məmmədov,  Seyran  Babayev,  yazıçı,  alim  Arif  Əmrahoğlu, 

veteran müəllim Lətif Mustafayev vb. 


Yüklə 7,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin