Yardılamaq, kömək ləmək

 
Çitmik 
: üzüm salxımının çiçik dalı\ çimdik, 
düğümləmək, düğmləyərək toxumaq.
 
Çivi       : çəkə, mıx. 
Çivik 
: <> sivik, çubuq, şıbık, dəğnək, tayakşa. 
Çivik 
: çevik, dərkin
14,
 zirək, atıq. 
Çivri
      : < sivir < süzük. sürüş, süzük.
 
Çiy     
: çiğ
9, 
çiyit, çiğik
9
, çiğiç
9
, düyün.
 
Çiyin 
: yilkə, yelkə. omuz.
 
Çiyişləmək
: qarışmaq, çətinləşmək, düyünlənmək.
 
Çiyit 
: çiğit, çıkıt, çiğ
9
,  çiğik
9
, çiğiç
9
, düyün\ 
pambığın çiyidi: pambığın çəkirdəyi
 
Çiyit 
: pişməmiş
 
Çiyməl  
: alaçiy, pişər pişməz 
 
Çiyrimək 
: kəsilmək, qapanmaq, bağlanmaq, 

 
sözün özü 
 
 
52
doymaq, düyünlənmək.
 
Çıdaqan
4
 
: cıdamlı, dayanan.
 
Çıdamaq
: dayanmaq, dözmək.
 
Çıdır  
: at yarışı
2
, çaparqa
11.
 
Çığ
8
 
: buğ, izğar, ığan, nəm.
 
Çığanak
7
: çeşmə, sığanak
3
, kaynar
4.5,
 köz, göz, 
çıxma, şişmə . 
 
Çığay
14
 : yoxsul. 
Çığlə 
: örəng, ağ.
 
Çığlık 
: yağınlık, iğanlık, nəmişlik.
 
Çığma*   : çığmalanmış
14, 
özət
.
 
Çığma   : mübhəm,
 qünq, qumuruk, kömürtük
8
, 
gumurtuk, qapalι, bəlirsiz , qarmaşık, bulanık, 
alasarmık, örtlü. gəng. 
Çığmalanmış
14
: 
1)  
özət
 
2) 
 çığma
*: mübhəm. 
Çığrılmaq
14
: büzüşmək. 
Çıxar  
: çağ
 
(çək)
8,
 çək, çan, çəki, çəkim, ölçü, sınır, 
dözüm, tutar, tutum əndaza, həd.
 
Çıxara salmaq:
 yol göstərmək, yönləmək.
 
Çıxıq : bertuk
14
:, qırıq. 
Çıxışmaq
: keçişmək, keçinmək, ötüşmək, 
anlaşılmaq.
 
Çık  
: 
qoğub
 
çıkarmak
\ ayda gəl: sürüb dolanıb 
gəlmək.
 
Çıkar  
: ası, yarar, mənfəət.
 
Çıkar 
: bacarıq, vergi
 
Çıkara
4
 
: çəkara, sınır.
 
Çıkarcı 
: sırtıq, asan, asıcı, asıcıl, üzlü, üzücü, 
mənfəətçi.
 
Çıkarma
: əsər.
 
Çıkarmaq
: götürmək, qovmaq, dəf etmək.
 
Çıkatmaq
: kövləmək, qazmaq\  qartof kövləmək: 
qazıp çıkarmaq.
 
Çıkık  
: pərtik.
 
Çıkım 
8
 :
 randman, önümlülük
4.8  
Çıkım 
: gedir, xərc.
 
Çıkıntı  
: baldır, sap, gövdə, qabarma, şişkin. 
Çıkıntı 
: qırıntı, artık . 
 
Çıkıntılı  
: ərsək, dik, qovzaq, uca, düz .
 
Çıkış giriş
: ağız.
 
Çıkış 
: ör
4
, ür
3.7
, örə
9
, örüş
5
, yokuş, götəriv.
 
Çıkıt 
: çiyit.
 
Çıkmaq:
 (türmədən)boşumaq
9
, ayrılmaq, azatmaq, 
kəsmək, ayιrmaq, sökülmək, qopmaq, yırtılmaq
 
Çıkmaq:
 dardarmaq, ilərləmək, dimik durmaq, 
daşmaq, dardıyış.
 
Çıq 
: qalın, qarğı.
 
Çıqırdatmaq
14
: qığırdatmaq, xarça xarç 
etmək(eləmək). 
Çıqlatmaq
14
: çıqqıldatmaq, şıqqıldatmaq. 
Çıldırmış
: tutqun, çılqın, dəli, məcnun. 
 
Çılık 
: düğünli ağac, çoqan, quy.
 
Çılım 
: qəlyan.
 
Çılqın  
: xalıs, çin.
 
Çılqın 
: çılık, dəli, çıldırmış, məcnun, tutqun. 
 
Çillayaq
10
: çillə
10
, hacı leylək.
 
Çılşırım 
: çıtırım, qıtlıq, bulaşlıq, müşgül.
 
Çılşırımlı 
: çətin, qın.
 
Çım çıq 
: sərçə
 
Çımxırmaq
: çığırmaq
 
Çınar 
: pəncəli ; yırtıq yapraklı aöac.
 
Çınar
6
 
: əbədiyət.
 
Çından 
: doğrudan.
 
Çındıqı 
: doğrusu, təhqiqən.
 
Çınqar 
: döyüşmə, vuruşma, gurultu. 
Çınqıramaq
14
: çanqırmaq. dər dəmirin səsi. 
Çınqsımaq
: incədən uzun səs çıkarmaq.
 
Çınlamaq
: çını bilən, yürəkdən başlamaq.
 
Çıntar  : (< çın. çin, çan. çanğ). düyməlilik, çin çin 
olan, mıncıq, muncuq, boyun bağı\ 
çıntarmaq
: 
çinləmək, hesaplamaq, incələmək\ 
çıntarışmaq
: 
hesaplaşmaq. incələşmək. düz hesaplaşmaq. 
Çıplaq
   : çırpılmış.  
Çıpmaq
: çapmaq, çəpik. 
Çırağ  
: dan
11
, ışıq, lampa.
 
Çıratan 
: yandırılmalı ot, yanıtlı.
 
Çıray  
: bəniz, üz, yüz, tös, sıray, önq, irənönq, 
menğiz, cüz, bet, bit .
 
Çıraylı
9
 
: gözəl.
 
Çırlak(qara)
: süsəri, qara çıkırtka.
 
Çırlap 
: çığırmaq, sızlap.
 
Çırmalamaq: 
tuddurmaq, çəmrəmək
1
, cəmləmək, 
bitiştirmək, yığmaq .
 
Çırmamaq
: < dırmamaq, dırmaşmaq, dikətmək, 
qoğzamaq, çımramaq, burmaq, çərmətmək
ka
, 
çəmrəmək
1
 sivirmək, daşımaq, çevirmək\ yengini 
deşirmək: ətəyini daşırmaq.
 
Çırmaşıq 
: bürgək, piçək, dırmaşıq, dırmaşıq, 
bulaşıq, bulam - bucar, burşak, çulaşıq, dolaşıq, 
çılşırımlı, qınaltım.
 
Çırpı  
: çalımdaş
8
, okşaş, tartım
3.7
, məngiziş
8.
 
 
Çırpı 
: çalı-çırpı, töküntü.
 
Çırpı 
: çalqι ,  qιrιntιlardan edilən dəsdə, bağlı, 
süpürgə .
 
Çırpı 
: qιrιntιlar, şüvlər.
 
Çırpınmaq
: çabalanmaq. 
 
Çırpmak  
: tapmaq, qaqmaq, taqmaq, təpmək, 
qınamak.  
 
Çıtık 
: daralan, dırnaq çəkilən 
 
Çıtıq 
: çatıq < çıtmaq: xalça tokumaq, tikmək, 
düyünləmək\ qaşqabağın sallamaq. qaşını çıtma !\ 
çıtma, çatık , kitmə
 
Çıtım 
: düyün, ilmək
 
Çıtırım  
: bulaşlıq, çılşırım, qıtlıq, müşgül.
 
Çıtma 
: kitmə, çıtıq, çatık. 
 
Çıtmaq  
: çatmaq,  kitəmək, düyünləmək .
 
Çıtmaq 
: çatmaq, tokumaq, tikmək, qovuşdurmaq , 
kitməkləmək, xalça tokumaq, düyünləmək\ qaşların 
çıtdı 
=
 çatdı.
 
Çıtmaq 
: qıtmaq.
 
Çıtmə 
: < kitmə. tokuma, tikmə
 
Çıtnək 
: 
1) 
tüfəngin zamini, qapı dilinin qırıncəsi 
2)
 
dırnaqların izi (kitmə: çıtıq: çıtmaq: halı tokumaq, 
düyünləmək, qaşqabağın sallamaq\ qaşını çıtma !).
 
Çırtıq 
: kərtik, cırıq, kəsik, yırtıq.
 
Çırtma 
: çardak.
 
Çırtmaq 
: çərtmək < kərtmək, vurmaq, çalmaq, 
cırmaq, çəntmək, çəntikləmək, kərtik açmaq, 

 
sözün özü 
 
 
53
cızmaq, yırtmaq, kərtmək, bölmək, doğramaq\ tarı 
çırtmaq. yaranı çırtmaq, göy çırtmaq, güllər çırtmış, 
paxlanı ıslat çırtlasın. 
Çoban 
: qoyçu
15
 
Çoblamak
8
: cəmləmək.
 
Çocuq
8 
: doğuz balası.
 
Çoçola barmaq
: çet barmaq, sərçə barmaq.
 
Çodan 
: çozın, çodın, çoyın-
is
 
 
Çoğ
14
  : günəşli yer. 
Çoğalma 
: kopalma, döllənmək.
 
Çoğan  
: < çoğ. çağ. çoqramaq, coşmaq, çağlamaq\ 
çağan, coşan, qaynayan, köplənən, kəflənən\ 
çoğdurmaq
8
: daşdırmaq.
 
Çoğan 
: < yuqan, yuyan.
 
Çoğaşmaq
14
: (< çav. sav: 
gənəlliklə səsi, səslənməni 
yetirir) . 
çoğ çağlamaq, çığır bağırmaq.  
Çoğlaşmaq
14
: söyüşmək, yamanlaşmaq. 
Çoğdam - çoğdam
: kütlənən, küt - küt, kültəm - 
kültəm, kültüm - kültüm, dəstə - bəstə, bukca - 
bukca, dəngi -dəngi, qucaq - qucaq, top - top, 
taıxm - taxım, topar - topar, tapqır - tapqır, öbək - 
öbək: kümə - kümə, yığın - yığın    
 
Çoğdurmaq
8 
: daşdırmaq, çoxatmaq
8
,
 
daşdırmaq.
 
Çoğlamaq
14
: 
(< çoğ. çav. sav). 
çuğullamaq, birinin 
pisin demək. 
Çoğu
14
  : pis söz. 
Çoğunmaq:
 sığınmaq
 
Çox  
: aldan
10
, bol, gen, dərin, uzaq, gey, geyn, 
astam, qalın, çaçak
11
.
 
Çoxatma
: çarpmaq, sıvamaq, sıxışdırma. 
 
Çoxatmaq
8
: daşdırmaq, çoğdurmaq
8
.
 
Çoxdan  
: birçağ
8
, əsgidən, çok öncə, birzaman\ o 
birçağ gəldi: keçmişlərdə.
 
Çoxlık  
: bollık, bəylik, kənlik, kanlık, genlik. 
 
Çoxlu  
: çaçaklı
11
. 
 
Çoxluq    
: elbextik
12,
 kom, tünnük\ koma - koma: tum 
- tum, tüm - tüm.
 
Çok   
: çonğ
5
, aldan
10
, arbın, gen, dərin, uzaq, aşa, 
daha, yetər, kafi, bol, mul, mol, bolluq dol, bağız: 
saysız, tola, çənsiz, sınırsız, ölçüsüz, kan
8, 
kən, 
ullaqan, kallan, astam, çonq, qalın, pek, tım
4
, bık, 
bək, örən, ötə, cuda, kücli, ən, en
5,
 
Çok çok 
: aşa çok, bərk çok, lap çok, yakşı çok, iyi 
çok, bol - bol.
 
Çok öncə
: birçağ
8
, əsgidən, çoxdan, birzaman\ o 
birçağ gəldi
 
Çoktanki 
: bayrı, aşnı, əsgi
  
Çoqanaq
8
: colanaq, colalı.
 
Çoqramaq:
 coşmaq, çağlamaq\ çoğan: coşan, 
qaynayan, kəflənən.
 
Çoqunmaq
: tapınmaq.
 
Çolak  
: qolak, əlsiz, qolsuz.
 
Çolaq    
: 
-1) 
< yontaq > çuntaq. (çonqaq: colalı?) 
sökəl, çolpa
5, 
əcəmi, bacarıksız sakat, axsaq
- 2) 
 
çalıq, çapıq. bir tuta bilmiyib titrəyən, sayırlı 
pozqun : səktə etmiş hal, çalınmış, kəsilmiş şey
 
Çolaşıb 
: cırmaşıb, dırmaşıb.
 
Çolaşık:
 dolaşık, bulaşık, bulam - bucar, ğarım - 
ğatım, 
 
Çolav
8 
: darab
8
 < dar, gizlin, yaşırın    
Çolav
8
 
: saklı, gizli, sinsi, yaşırın, yaşırun, 
yaşırılğan
3,
 yaşırınli, gizlin, kasırılğan 
3
, tıkıvlı
4
, 
qatılğan, assırınlayın, astırın, astan, astιrtιn, 
bildirməy , bükük, oğrun, duymadan, örtülü, 
daldax, darab< dar.
 
Çolpa
5
 
: çolaq, əcəmi, bacarıksız.
 
Çolpan ata
: qoyunlar qorucusu\ çiçanğ ata: keçilər 
qorucusu.
 
Çolpon yıldız:
 zöhrə yıldız.
 
Çoluk - cocuk
: çağa – çuğa. 
 
Çoluk - cocuklu
: döllü – döşlü.  
 
Çombatmə
: < 
çönbata. 
Çonğ ata
: böyük ata:atanın atası\ tay ata: ananın 
atası.
 
Çonğ 
: çok, ulkan, ulğan, ulı, yoğan
9
, qattı
6
, böyük, 
zor.
 
Çonk ənə:
 böyük nənə   : əcə, ulusay, alasan nənə, 
abı, sonk ənə, dev ani, qartı əbə.
 
Çoşğan:
 yaşın, ıldırım, çakmak, çağılğan, yarğa, 
nayzağay, göçgün.
 
Çov 
: < sov. sav. quv: şayiə.
 
Çovğın 
: duman.
 
Çovqan 
: < çəvik, çəlik.
 
Çovlan 
: çülbək.
 
Çovli 
: enli, kəsəli.
 
Çovmaq 
: qaymaq, caymaq.
 
Çovul 
: çok danışan.
 
Çovuş 
: < çovmaq. (< sovmaq?)
 
Çoyın 
: çodan, çozın, çodın, çuğun.
 
Çoz 
: söz.
 
Çök 
: çöv, çiv, şunbul: çökünə saymır\ çövzə: 
çivzə.
 
Çökəmə 
: tor, ağ, dəniz dibinə salınmış tutaq 
(duzaq).
 
Çökətmə:
 yokalma, həlletmə.
 
Çökkün 
: düşgün, gücsüz. 
Çökmək 
: bir yerə, bir şeyin başına yığışmaq 
-
1) 
çukurlaşmaq 
- 
2)
 yıxılmaq 
- 
3
)
 çöməlib oturmaq, 
çönbələk > çönbata
 
- 
4)  
enərək örtmək (sis) 
- 
5) 
basmaq, yuxu gözlərə çökdü, yorqunluk çökdü 
- 
6)
 
batmaq, dalmaq: oyğa ; qayğıya çökmək 
- 
7)
 
zayıflamak, arıklamak.
 
Çöl  
: qır < quru, qurqaq
9
, boz, çayır, bayır, yazı, 
düz, taqır\ boztoğay: çöl quşu.
 
Çömüç
4
 
: kömçə, çamça, cumca, kəmçə.
 
Çöngəqə 
: küt, yavaş.  
Çöngəmək
: zayıflamaq.
 
Çöp 
: çav
8
, sopa
1
, çubuk çubuklamaq, 
sopalamaq, çavlamaq
8.
 
Çöplük  
: kovar, küllük, pislik yığını. 
 
Çöpür  
: çöprək, kəltə, qırıq yün\ çöprək: keçi qılı.
 
Çörşük 
: yığışmaq.
 
Çösgü 
: (< çöksü) çadırın başındaki çəmbərə.
 
Çövzə
   : < çivzə < çivicə. çiv: çivi. mıx. 
Çözmə
: analiz. 
 
Çözmək
: samlamaq, dəyərləndirmək, çəçmək
9
, 
açmaq, düzətmək, sahmanlamaq, işləmək, 
sağmanlamaq, həll etmək yarmaq, həll etmək, 

 
sözün özü 
 
 
54
qəzavət etmək, yozmaq\ > çezmək: açılmaq, 
sınmaq, açılıp yel burakmaq.
 
Çözülmək
: ərimək, yok olmak.
 
Çözüm
8
 
: çapavıl, ataka, çapıl.
 
Çözüv 
: bası, ataka, şapıvıl, çabul. çından
4
: qoxulu 
bir ağac.
 
Çuaq
8
 
: duvaq, dümaq. 
 
Çuar
7
 
: qəcuar
ingilis
, pələh.
 
Çubuq
   : çıpa, çıpaq. 
Çubuq 
: milə.
 
Çubuqlanmaq
: bərkimək, qurumaq.
 
Çuğul 
: (< çoğ. çav. sav).  çoğlamaq
14 
, 
daşkak, söz 
daşıyan\ 
Çuğullamaq : çoğlamaq
14,
 birinin pisin 
demək. 
Çuğundur
: suğndur < sucğundur, qızılca
9
, birə pazı 
Çuxa 
: keçə.
 
Çuxur  
: kovu, bataklık yer, kovuç, zerzəmi, qurp
8
, 
kəvilən oyulan yer, çunq, genq, dəhliz, qar, çunq, 
çunqunqur, sıqa, sıqacık.
 
 
  çukulö
5
, kavlamak
6
, çokıno
7
, dörcələmək
8
, 
ağdurmək
9
, 
 
Çukur
   : < gövür, su gedən gen. 
Çukur  
: kövək
8,
 qovuq, kavak, oyuk, boşluk,  deşik, 
qapak
5,
 oyuk, qazıntı, dərin dərə, azqal
9, 
örək
9
, 
hovzək < kovsak. çanqınqa
8
, çökük, götük, 
çalpav
8
, batalaq.
 
Çukur  
:.
 
Çukur  : 
< kov + uq.
 
Çukurlaşmaq 
: qabrılmaq
5
, batmaq.
 
Çukurlatmaq: 
qabrılıtmaq
5
, yaprılımaq, əzmək.  
 
Çukurlu  
: çarkandak
8
: əngəbəli yer.
 
Çuquq 
: cumuq, çukur.
 
Çulax 
: < kovlak: bucak, uclanmaq\ iki dodaq 
çulağı.
 
Çulbu
4
 
: sehir, ovsun.
 
Çulık
5
 
: şulık, corab.
 
Çulqamaq
: çevirmək, çevrəmək, çevrələmək, 
devrələmək, aylamaq
8
, örtmək, hörmək 
 
Çumçuk
4
 
: sərçə. 
 
Çummaq
: cummaq, tummaq.
 
Çummuk 
: sam - sum barmaqlarınbirləşən ucı. 
(toppaq).
 
Çunanq 
: kəsik, muluk, bölük.
 
Çunğqur  
: qozğur, ganbır, ganbıl, çambır (quz, qoz)   
 
Çunq  
: qurp
8
, kəvilən, oyulan yer, dərin, çonqqur, 
çuxur, cumuq, cum. genq, çuxur: dəhliz, qar. 
 
Çunqqal
: dağ ətəyi.
 
Çunt! 
: yol ! yun ! üz ! qıt !\ çuntaq: < yontaq, çolaq\ 
çuntuq: ucu kəsik\ quyruğu çuntuk: kəsik.
 
Çunuq 
: çolaq.
 
Çupuq 
: < çıpıq.
 
Çutuq  : kötük: ağac kündəsi.
 
Çuval   
: çalça
8, 
çiçik qab, zol - zol toxunmuş çuval, 
çitmə < çatma, toxuma torba.
 
Çuvalış 
: çualu, vəlvələ, qavqa. ğalayan, topolonğ, 
sıvalıv. çatışu. çolaşmaq, çetişmək, çiqiləşmək. itiş 
- tartış. çəkiş - bəkiş.
 
Çük
8
 
: şunbul.
 
Çün 
: için.
 
Çünt 
: dimdik.
 
Çüri qoyun
: qolağı çiçik qoyun
 
Çürim
8
 
: ötür.
 
Çürük  
: < keç. çək. çekürük (keşiyib: çəkilib, 
quruyub, çakışıb
8
, çəkişib).
 
Çürük 
: qara baş, içi boş.
 
Çü
r
ükçi  : yetik. çürükçülük eləmək, hər şeyi 
qurdalamaq, yetişgən.
 
Çürümdürən
8
:
 igrəndirən, vuran.
 
Çüy 
: şüy, çivi
1
,
 
çəkə, mıx.
 
Çüyçük 
: süysük, süset
fır
 
Çüyçük 
: süysük, süset
fırans
.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  D, d 
 
 
 
 
 
Daban 
: < dip, topan. təbən, töbən, dib.
 
Dabara 
: şavxınlık
2,
 qorkutan ululuq, bayarlıq, 
haybatlı, şikuh, əzəmət.
 
Dabuka 
: dövul, naqara, darbuka.
 
Dadanmak:
 azılanmak, tamahlanmak.
 
Dadanmaq:
 ügənmək
9
, öyrənmək, enkişmək, 
küngüməa
3
.
7
, tanımaq
4
 
Dadım  
: əduva 
 
Dadmaq
9
: dəymək, dəyərləndirmək\ o bir pula 
dadmaz: dəyməz.
 
Dağ       
: dağma, alıq, bəllik.
 
Dağ öçki
: ceyran, karaca, cüyür, yüyür, yayran, kır 
kəzəsi, kıralay, kır keçisi, keyik , elik.
 
Dağ 
: < takmaq, nişanlamaq > alıq.
 
Dağ 
: bənək, xal, dak, tağ, timqil.
 
Dağ
9
  
: 
tağ, ləkə, bənək, iz
\
 ağ dağ: onulmuş ; 
toxtamış yaranın ağ ləkəsi.
 
Dağarcık
: torba
4
, bastıq
5
, qapcak
9
, sumka
8
, suma
7
, 
muksa
3
.
 
Dağaza 
: yüksək, boylu - buslu, dalyan kimi.
 
Dağdarış
: böhran, tənglik
6
, sınılış
7
, yetməzçilik
8
.
 

 
sözün özü 
 
 
55
Daği 
: daha.
 
Dağıdan
: darak, eşən, ayıran, yaran, açan, 
tırmalayan araç, inşiab (qol) keçi yolu, qorkuluq, 
daş yonma araçı.
 
Dağılmaq:
 darqamaq
8
, çəkinmək, parçalanmaq, 
uzaqlanmaq, saçılmaq, sınırlanmaq.
 
Dağılmış:
 batıl, boş, batmış, cummuş.
 
Dağınak:
 çalğan, diqqətsiz, çaşık, şaşık, düzənsiz, 
dardağın, darmadağın.
 
Dağıtmaq
: < t
akıtmaq, qatıtmaq.
qatmaq, 
qarmaşdırmaq, qarışdırmaq, yerə yıxmaq, basmaq, 
əzmək, çalmaq, paylamaq, vurmaq, talkandav, 
dalğandav, pozmaq, döymək, sütmək (boya), 
atmaq, boyamaq, sarmaq, dolamaq, süpürmək 
 
Dağlı 
: yanık.
 
Dağma  :
 alıq, bəllik, dağ