Xulosa Ingliz va o`zbek tillarida fe`l

1).Grammatik qisqarish- sodir bo`lganda bunday xollarda vositasiz to`ldiruvchi nazarda tutiladi, chunki u gapda asosiy xisoblanmaydi. Obyektsizlikning bu turi xamisha biror to`ldiruvchi bilan qo`llaniladigan o`timli fe`l yordamida aniqlanadi.
2).Fe`l o`timsizlanganda:- o`timsiz fe`llar o`z semantikasiga ko`ra vositasiz to`ldiruvchining istisno qiladi.
3). Fe`l o`timligiga ko`ra:- belgilanganda shu fe`ldan keyin qanday so`z kelish kerakligi o`z- o`zidan aniq bo`ladi. Sementik jixatdan o`timli o`timsizlik nisbatini ma`lum bo`limlari bilan bog`liqdir. Masalan: Maxsus morfemalardan yasalgan, tegishli formalar bilan ifodalangan majxullik, o`zliklik va birgalikni bir paytning o`zida o`timsizlikni ifodalaydi., aks xolda kuzatuvlik o`timlikka sabab bo`ladi. Tillarning qurilishiga ko`ra o`timsizlik turli usul va xar hil formalar bilan ifoda etiladi. Masalan: agar Hind – Yevropa tillarida o`timlilikning ifodalash uchun tushum kelishigining o`zi kifoya qilsa, ingliz tilida bunga bir talay o`zgarishlar kiritiladi . Ingiliz tilida fe`l bilan ifodalangan faoliyatning o`tuvchanligi fe`l, predlog yoki ko`makchi bilan anglatish mumkin. O`timsizlik – leksik grammatik kategoriya ekaniga va fe`lning ot bilan turlicha birikish xususyatiga asoslanib, shartli ravishda maxsus biriktiruv signali ajratadi. Biriktiruv signali ham morfologik , ham sintaktik yaruslarda aniqlanadi. Morfologik jixatidan o`timsizlik signali kuzatuvlik morfemasini fe`l negiziga qo`shish bilan ifoda etiladi. Sintaktik yarusda o`timli biriktiruv signali quyidagicha yuzaga keladi.
a) kuzatuvlikning sintaktik belgilari bo`lmaganda.
b) sintaktik belgilar bor bo`lganda.
Keyingi holda kuzatuvchanlik morfemasi nolga teng bo`lganda o`timlmi fe`l vositasiz to`ldiruvchi bilan birikkanda uning ma`nosi to`la ochiladi
O`zidan keyin grammatik obyekt qilib, ish- xarakatning grammatik obyekt vazifasida keluvchi so`zga ko`chganligini ko`rsatuvchi fe`llar o`timli fe`llar deyiladi.