Саьламлыг  здоровье

Материал и методы исследования Было обследовано 68  женщин в 
возрасте  от  42  до  58  лет  (средний  возраст  52,2±4,6  лет)  с  субклиническим 
первичным  гипотиреозом,  гиперпролактинемией  и  КС.  Пациентки  с 
субклиническим  первичным  гипотиреозом  (на  основании  функционального 
состояния  щитовидной  железы  -  повышенный  уровень  ТТГ,  пониженные 
уровни  общих  и  свободных  фракций  тиреоидных  гормонов)  в  сочетании  с 
гиперпролактинемией,  были  объединены  в  I  группу,  которую  составили  44 
женщины.  II  группу  составили  24  женщины  с  гипотиреозом,  без  признаков 
гиперпролактинемии. 
Группу 
контроля 
составили 
женщины 
с 
климактерическим  синдромом  той  же  возрастной  группы  с  нормальными 
показателями пролактина и без тиреоидной патологии (n=18).  
Все  женщины  обследовались  по  общепринятой  схеме:  выяснение 
анамнеза,  гинекологическое  обследование,  антропометрические  измерения  с 
вычислением  индекса  массы  тела  (ИМТ)  и  определением  отношения 
окружности  талии  к  окружности  бедер  –  ОТ/ОБ.  Менопаузальный  статус 
обследуемых женщин оценивали с помощью индекса Куппермана. Состояние 
тиреоидной  системы  изучали  путем  определения  уровней  тиреотропного 

            
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4. 
82 
гормона  (ТТГ),  свободного  тироксина  (Т
4
св),  антител  (AT)  к  ТГ,  АТ  к 
тиреопероксидазе  (ТПО),  также  определяли  уровень  пролактина  (ПРЛ), 
гонадотропных  гормонов  (ФСГ  и  ЛГ),  эстрадиола  (E
2
)  в  сыворотке  крови 
иммуноферментным  методом.  Ультразвуковой  метод  исследования  (аппарат 
Aloka-630,  линейный  датчик  7,5  МГц)  применялся  у  всех,  женщин  для 
изучения  объема  и  структуры  ЩЖ.  По  международным  нормативам  при 
использовании  УЗИ  зоб  диагностировался  при  объеме  железы  более  18  см
3
. 
Исследование  липидного  спектра  крови  включало  определение  уровня:  ХС, 
триглицеридов, ЛПВП, ЛПНП, ЛПОНП и коэффициенту атерогенности.  
Анализ  полученных  данных  проводили  с  использованием  методов 
вариационно-математической статистики.    
Результаты  исследования  Средний  возраст  пациенток  составил 
52,2±4,6  лет.  Длительность  постменопаузы  не  превышала  5  лет.  Полученные 
данные  подтверждают  данные  литературы  [2,5,9]  о  том,  что  нарушение 
функционального 
состояния 
ЩЖ, 
начиная 
со 
стадии 
развития 
субклинического гипотиреоза, оказывает отрицательное влияние на здоровье 
женщин менопаузального возраста. 
Характер 
нарушений 
отличается 
при 
гипепролактинемии 
и 
гипофункции  щитовидной  железы,  так  менопауза  наступает  в  среднем  на 
1,5—2 года раньше, чем во второй группе обследованных и общей популяции. 
Менопауза у этих женщин наступала в более раннем возрасте – 46,0±2,1 года 
(p<0,05).  Оценка  степени  тяжести  климактерического  синдрома  по  данным 
индекса  Куппермана  выявила  склонность  к  затяжному  течению  с 
преобладанием  тяжелой  и  средней  степеней  тяжести  КС  (86%).  Наличие  КС 
средней степени выраженности было выявлено у каждой второй обследуемой 
- 47%, тяжелая степень проявлений КС у 39%, в то время как у женщин без 
патологии  щитовидной  железы  (контрольной  группы)  отмечали  легкие 
симптомы  КС.  Результаты  измерения  уровней  тиреоидных  гормонов 
отображены в табл. 1.  
Таблица  № 1 
Функциональное состояние щитовидной железы обследованных женщин 
Группа 
ТТГ, мМЕ/л 
Т
4
, нмоль/л 
Норма 
0,17–4,05 
69–160 
Контрольная группа (n=18) 
2,22±0,14 
124,23±12,6 
Женщины с гипотиреозом  (n=68) 
4,52±0,34 
47,6±7,7 
Различные патологические состояния ЩЖ на УЗИ были выявлены у 53 
(78%) женщин: гиперплазия щитовидной железы была выявлена у 33 (48,5 %) 
больных. У 4 (5,8%) женщин имела место гипоплазия ЩЖ, у 5 (7,4%) выявлен 
узловой зоб и 11 (16%) женщин имели признаки аутоиммунного тиреоидита с 
явлениями гипотиреоза. 
По  результатам  исследования,  ожирение  (ИМТ  ≥30  кг/м
2
)  чаще 
диагностировалось  у  женщин  в  первой  группе  –  36  (82%)  в  сравнении  со 
второй – 18 (75%) и контрольной группой – 9 (50%). В общем в обеих группах, 
у  54  (79,4%)  женщин  диагностируется  гипортиреоз  и  ожирение  (ИМТ  ≥30 
кг/м
2
) и 14 (20,6%) женщин гипотиреоз и нормальной массой тела (ИМТ ≤ 25 
кг/м
2
). 
Объем ЩЖ (р = 0,021) и уровень ТТГ (р = 0,047) были выше, а уровень 
fT
4
  (р  <  0,045)  –  ниже  у  женщин  с  ожирением.  Обнаружена  положительная 

САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
 
 
83 
корреляция между объемом ЩЖ и массой тела (р = 0,002), ИМТ (р < 0,001), а 
также ОТ\ОБ (р = 0,004). Положительная корреляция также была обнаружена 
между уровнем ТТГ и массой тела (р = 0,042). Из этого следует, что масса тела 
зависит от объема и функции ЩЖ. 
При  исследовании  уровня  пролактипа  плазмы  крови  у  больных  с 
гипотиреозом,  его  показатели  (ПРЛ  -  789,6  ±  77,12мМЕ/л)  достоверно 
отличаются  от  аналогичных  исследований  контрольной  группы  (ПРЛ-397,6  ± 
52,45  мМЕ/л)  (Р<0,001).  У  женщин  с  гиперпролактинемией  в  45,8%  случаев 
был  выявлен  гирсутизм  разной  степени  выраженности,  а  у  женщин  без 
гиперпролактинемии в 30,7% случаев. 
Также,  нами  были  изучены  и  сопоставлены  результаты  липидного 
обмена у женщин с проявлениями КС, гиперпролактинемией и гипотиреозом. 
При  оценке  параметров  липидного  спектра  крови  различные  варианты  его 
нарушения  были  выявлены  у  95,8%  женщин  с  гипотиреозом  и  у  91,7% 
пациенток  с  климактерическими  расстройствами,  но  без  патологии 
тиреоидного статуса (группа контроля). При гипотиреозе чаще встречался IIа 
тип  гиперлипидемии  (в  68,3%  случаев),  который  характеризуется 
повышенным  уровнем  ХС  ЛПНП  и  нормальным  или  повышенным  уровнем 
общего  ХС,  а  IIb-тип,  сопровождающийся  повышением  всех  атерогенных 
фракций  липидного  спектра,  выявлен  в  27,5%  случаев,  в  то  время  как  при 
эутиреоидном  состоянии  (контрольная  группа)  этот  тип  имели  только  12,8% 
пациенток. 
При  детальном  исследовании  концентрации  различных  классов 
липопротеидов  в  зависимости  от  функционального  состояния  щитовидной 
железы  установлено,  что  женщины  с  гипотиреозом  имеют  достоверно  более 
высокий  уровень  ХС  -  на  12%  (р<0,05),  ХС  ЛПНП  -  на  39%  (р<0,05),  ТГ  -  на 
31%  (р<0,05)  и  коэффициента  атерогенности  на  44%  (р<0,05)  больше,  чем  в 
контрольной  группе.  Наши  исследования  показали,  что  при  гипотериозе 
отмечаются  выраженные  дислипидемии  (табл.  2),  которые  могут  привести  к 
развитию кардиоваскулярных заболеваний в отдаленные сроки. Несмотря на 
более  низкие  концентрации  атерогенных  фракций  липидов  у  женщин  без 
патологии  щитовидной  железы  (контроль),  повышение  атерогенного 
потенциала крови имелось в обеих группах.  
Таблица  № 2 
Липидный спектр крови обследованных женщин 
Группа 
Общий 
ХС 
ЛПНП 
ЛПОНП 
ЛПВП 
Тригли-
цериды 
Коэффи- 
циент 
атероген- 
ности 
Норма 
3,8–6,7 
<3,5 
0,9–1,8 
1,2–1,4 
0,46–1,6 
1–4 
Контрольная 
 группа   (n=18) 
6,6±0,45 
4,1±0,55 
1,6±0,9 
1,1±0,11 
1,3±0,41 
3,76±0,3 
Женщины  с  гипотире-
озом    (n=68) 
7,4±1,03*  5,7±0,14* 
2,2±0,7* 
1,0±0,32* 
1,7±0,12 
5,4±0,7 
*p<0,05 по сравнению с показателями контрольной группы. 
Последнее  обстоятельство  связано  с  обратно  пропорциональной 
зависимостью  между  коэффициентом  атерогенности  и  концентрацией 
антиатерогенной  фракции  ХС  ЛПВП  [7,8].  Результаты  исследования 
состояния липидного обмена пациенток представлены в  табл. 2.  

            
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4. 
84 
Это  свидетельствует  о  том,  что  гипотиреоз  не  является  решающим 
фактором  при  нарушении  липидного  обмена  в  менопаузе,  но  при  этом 
приводит к его усугублению [2,7]. 
Учитывая то, что в части регионов Азербайджана имеет место йодный 
дефицит  средней  и  среднетяжелой  степени,  для  своевременного  выявления 
гипотиреоза  необходимо  проводить  скрининговые  исследования  среди 
женщин менопаузального возраста, с определением уровня ТТГ и ПРЛ. 
Исходя из данных обследования, был составлен алгоритм диагностики 
и  тактика  ведения  больных  с  гиперпролактинемией  при  субклиническом 
гипотиреозе. 
Так,  комплекс  обследования  женщин,  должен  включать  более 
расширенные  клинико-лабораторные  исследования,  для  своевременного 
выявления  первичного  субклинического  гипотиреоза  и  гиперпролактинемии 
(ПРЛ,  ТТГ,  Т4  св.,  АТ  -  ТПО,  консультация  эндокринолога,  УЗИ  щитовидной 
железы). 
Ведение  пациенток  с  гиперпролактиемией  при  субклиническом 
гипотиреозе  заключается  в  назначении  L-тироксина  в  под  контролем  ТТГ  и 
ПРЛ,  а  при  невыраженности  клинического  эффекта  подключение  агонистов 
дофамина. 
 
ЯДЯБИЙЙАТ - ЛИТЕРАТУРА – REFERENCES: 
 
1.Алиева  Т.Т.  Медико-социальное  значение  сахарного  диабета  для  азербайджанской  республики,  современные  подходы  к 
организации диабетологической помощи и мониторингу больных сахарным диабетом типа 2. Автореф. доктор мед. наук . 
Баку - 2015 г., 44 стр. 
2.Вихляева Е.М. Руководство по эндокринной гинекологии. М. - 2006.  
3.Калашникова М.Ф., Катхурия Ю.Б., Мельниченко Г.А. Заболевания щитовидной железы и менопауза. Климактерий. 2002; 
1: 24–6. 
4.Фадеев Н.И. Референсные значения ТТГ // Пробл. Эндокринологии 2005 -Т.8.-С. 39-46. 
5.Соколова М.Ю., Варламова T.M. Климактерический синдром и гипофункция щитовидной железы. Журнал Гинекология. 
2005; 3 : 8-9. 
6.Ушкалова  С.Г.  Опыт  применения  Фемостона  у  женщин  с  гипофункцией  щитовидной  железы  в  постменопаузе. 
Климактерий. 2002; 1: 6–8. 
7.Эседова  А.Э.  Изменение  липидного  профиля  крови  в  климактерии  при  патологии  щитовидной  железы.  Материалы 
Первого Российского конгресса по менопаузе. Москва, 10–12 сентября 2001 г. Климактерий. 2001; 3: 54. 
8.Flynn CA. Calcium supplementation in postmenopausal women. Am Fam Physician 2004; 69 (12): 2822–3. 
9.Podfigurna-Stopa A, et  al.  Skeletal  status  and  body  composition  in  young  women  with  functional  hypothalamic 
amenhorrea. Gynecol Endocrinol. 2012; (28): 299–304. 
10.Stevenson  J.  The  metabolic  syndrome  as  related  to  menopause.  Climacteric  (abs).  –  10th  World  Congress  on  the  Menopause. 
Berlin, 2002; 43–01: 44. 
 
Х Ц Л А С Я 
 
ORGANİZMİN ENDOKRİN FUNKSİYASI - MENOPAUZAL SİNDROMUN 
Ə
LAMƏTLƏRİNƏ ŞİDDƏTİNƏ TƏSİR 
 
Fətəliyeva G.R., Səfərova S.S., Tariverdiyeva R.R., Səfərova S.S. 
ATU-nin II müalicə-profilaktika fakültəsi, III Daxili xəstəlikllər kafedrası və 
I mamalıq-ginekologiya kafedrası 
 
Açar sözlər: hipotiroidizm, menopauza, hiperprolaktinemiya 
Qalxanvari  vəzinin  xəstəlikləri  və  hiperprolaktinemiya  menopauzal  dövrdə 
olan  qadınlarda  ürək-damar  sistemin  xəstəliklərini,  postmenopauzal  osteoporoz, 
metabolik dəişiklərin sayını artırırlar, bu pozuqluğun erkən diaqnozu və qarşısının 
alınması üçün ehtiyac göstərir.  

САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
 
 
85 
Qalxanvari  vəzinin  xəstəlikləri  və  hiperprolaktinemiya  olan    qadınlarda 
menopauza  kontrol  qrupu  ilə  müqaisədə  daxa  tez  başlayır,  şiddətli  menopauzal 
pozuqluqlarına üstünlük təşkil. Ateroqen fraksiyaların artması ilə dislipidemiya və 
metabolik dəişiklərin şiddətinə təsir edir. 
 
S U M M A R Y 
 
BODY’S ENDOCRINE FUNCTION - THE IMPACT ON THE SEVERITY OF 
MENOPAUSAL SYNDROME 
 
Fatalieva G.R., Safarova S.S., Tariverdieva R.R., Safarova S.S. 
AMU, II preventive-treatment faculty, Department of Internal Medicine III 
and Department of obstetrics-genecology I 
 
Key words: hypothyroidism, menopause, hyperprolactinemia 
The high prevalence of thyroid gland diseases and hyperprolactinemia by 
women  in  a  climacteric  period  increases  frequency  and  an  expressiveness  of  a 
cardiovascular  pathology,  postmenopausal  osteoporosis,  metabolic  derange-
ments, indicate necessity of realization of early diagnosis and prophylaxis of data 
of disturbance. 
Women  in  menopause  age  with  a  pathology  of  thyroid  gland  and 
hyperprolactinemia in comparison with monitoring group the menopause occurs 
earlier,  prevail  climacteric  distresses  of  a  heavy  degree.  Determine  expressed 
dislipoproteinemia  with  predominance  of  atherogenous  fractions  and  more 
expressed metabolic disorders.  
 
Дахил олуб:  20.12.2015. 
 
 
HESTASIONAL ŞƏKƏRLİ DİABETİN ANA BƏTNİNDƏKİ 
DÖLÜN DAMARLARININ ENDOTELİNƏ TƏSİRİ 
 
Canbaxışov T.Q. 
 
Doqquz Eylül Universiteti, qadın xəstəlikləri və doğum kafedrası 
Türkiyə, İzmir 
 
Giriş: Dölün bətndaxili ölümü və bunun səbəblərinin aşkarlanması müasir 
mama  ginekologiyanın  aktual  problemlərindən  biri  olaraq  qalmaqdadır  (1). 
Hestasiya yaşı 20 həftədən çox olan döl ölümünü Amerika Ginekoloqlar Assosiyası 
(ACOG) “Bətndaxili fetal ölüm” adlandırmışdır (2). 
Araşdırmalar  fetal  ölütrigiseridlərmün  90%  halda  doğum  fəaliyyəti 
başlamamışdan  öncə  baş  verdiyini  göstərir  (4).  Dölün  bətndaxili  ölümünə  səbəb  
həm dölə həm də anaya aid risk faktorlarıdır. 
Anaya  aid  olan  risk  faktorlarının  arasında  ən  çox  rast  gəlinənlərdən 
hestasional  şəkərli  diabet  (HŞD)  və  qlükozaya  qarşı  tolerantlığın  pozulmasıdır 
(5,6).  1-14%  arasında  dəyişir  (7).  HŞD  olan  analarda  ümumi  populyasiya  ilə 
müqayisədə  perinatal  ölüm  daha  çox  halda  rast  gəlinir  (7.7  :  1000).  İnsulin 
istifadəsinə ehtiyacı olduqda qadınlarda bu rəqəm daha da yüksəlmiş olur.Beləki, 
insulindən  istifadə  etməyən  xəstələrə  nisbətən,  insulindən  istifadə  edən  xəstələrdə 
dölün  bətndaxili  ölümü  4.7  dəfə  çox  müşahidə  edilir  (8).    Hamiləliyin  ikinci 

            
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4. 
86 
yarısından  etibarən  qanda  plasentadan  ifraz  olunan  İnsan  Plasental  Laktogeni 
adlanan  hormonun  səviyyəsi  artmağa  başlayır.  Bu  hormon  qadın  orqanizmində 
lipolizə  təkan  verir  və  dölün  ehtiyaclarının  ödənilməsi  üçün  qanda  qlükozanın 
səviyyəsinin  artmasına  gətirib  çıxarır  (9).  Bundan  başqa  kortizol,  progesteron  və 
prolaktin  də  hamiləliyin  diabetə  meyilli  bir  vəziyyətə  çevrilməsinə  səbəb  olur. 
Bununla  yanaşı,  hamiləlikdə  toxumaların  insulinə  qarşı  həssaslığının  azaldığını 
da  qeyd  etmək  olar  ki,  HŞD-in  olması  bu  prosesi  daha  da  dərinləşdirir  və  arzu 
olunmaz hüceyrə və endoteliumun zədələnməsinə səbəb olur/9/. 
VEGF  (vascular  endothelial  growth  factor)  –  vaskulyar  endotelial  böyümə 
faktoru,  vaskulogenezə  və  angiogenezə  təsir  göstərən  qlikoproteindir.  Embrional 
dövrdə  VEGF  çatışmamazlığı  olduğu  halda  damarların  yetərli  inkişaf  etmədiyi 
üçün  anadangəlmə  anomaliyaların  sayının  yüksəldiyi  göstərilmişdir/3/. 
Hiperglikemiya  və  hiperinsulinemiya  da  öz  novbəsində  VEGF  səviyyəsinin 
azalmasına gətirib çıxara bilər (3). 
Tədqiqatın materialları: Tədqiqata daxil edilən xəstələr 2 qrupa ayrıldı: 
1.
HŞD  qrupu  –  13  hamilə  qadın.  HŞD  diaqnozu  qoyulan,  hamiləliyi 
qeysəriyyə  kəsiyi  vasitəsilə  başa  çatan  və  bədən  kütlə  indeksi  30  kq\m
2
  az  olan 
xəstələr. 
2.
Kontrol  qrupu  –  46  hamilə  qadın.  Heç  bir  xəstəliyi  olmayan,  doğuş 
sancısı  başlamazdan  öncə  mamalıq  göstərişlərinə  görə  qeysəriyyə  kəsiyi  vasitəsilə 
uşaq dünyaya gətirən və bədən kütlə indeksi 30 kq/m
2
-dan aşağı olan qadınlar. 
    Tədqiqata daxil edilmə kriteriyaları: 
-hamiləliyin təqib edilməsi üçün həkimə müarciət edən təsadüfi xəstələr 
-ilk trimestrdə qanda ac qarına şəkərin səviyyəsinin normal olan xəstələr 
-xromosom anomaliyaları skrininqi normal olan xəstələr 
-tədqiqatda iştirak etməyə razılıq verən xəstələr 
      Tədqiqiatdan xaric edilmə kriteriyaları: 
-hamiləlikdən öncə şəkərli diabet diaqnozu qoyulması 
-çox döllü hamiləlik 
-şəkər  və  protein  metabolizminə  təsir  göstərə  biləcək  hər  hansı  qaraciyər, 
böyrək və qalxanvari vəzin xəstəliyinin olması 
-xəstənin yaşının 18-dən az və ya 45-dən çox olması 
-bədən kütlə indeksinin 18 kq/m
2
-dən aşağı olması  
-siqaret çəkən, spirtli içkilər və digər maddələr qəbul edən qadınlar 
İlk  öncə  50  q  oral  şəkər  yükləmə  testi  aparıldı.  1  saat  sonra  qanda  şəkər 
140 mq\dl-dən çox  olan xəstələrdə test  pozitiv sayıldı. 3 gün sonra bu xəstələrdə 
100  q  şəkər  ilə  yükləmə  testi  aparıldı  və  bu  testin  nəticəsinə  uyğun  hestasional 
şəkərli diabet diaqnozu qoyuldu (0, 1, 2, 3 saatlarda qanda şəkər müvafiq olaraq 
95, 180, 155, 140mq/dl-dan yüsək olarsa).   
Müayinə üsulları: Tədqiqat tək mərkəzli, multidisiplinar, prospektiv xəstə-
kontrollu    tipli  araşdırmadır.  Tədqiqatda  iştirak  edən  bütün  xəstələrdən  ətraflı 
anamnez  toplanıldı.  Hestasiya  müddəti  son  menstruasiya  tarixinin  ilk  gününə 
görə  hesablanmışdır.  Bütün  hamilələrdə  təxminən  doğuşa  1  həftə  qalmış  uşaqlıq 
areteriyasının  doppler  müayinəsi  aparıldı.  Eyni  zamanda  doğuşdan  öncə 
hamilələrin  qanında  C  reaktiv  protein(CRP),  trigiseridlər,  ümümi  xolesterin  və 
onun fraksiyaları- HDL, LDL səviyyələri ölçüldü. Doğuşdan sonra göbək ciyəsinin 
ə
n  proksimal  hissəsi  (qarının  ön  divarından  təxminən  1.5  –  2  sm-lik  məsafədə) 
kəsilib  formalin  məhluluna  yerləşdirlib  immunohistokimyəvi  müayinə  üçün 
patoloji  laboratoriyaya  göndərildi.  Bütün  hamilələrə  24-28  həftələrində  HŞD 
skrininqi aparıldı. HŞD olan xəstələrdə və qeysəriyyə kəsiyi olan sağlam qadınlarda 
göbək ciyəsi venasının intimasında olan VEGF səviyyəsinə əsaslanaraq, hamiləliyin 
nəticəsi müqayisə edildi. VEGF səviyyəsi  ilə ananın uşaqlıq arteriyalarının, göbək 

САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
 
 
87 
ciyəsi arteriyasının doppler müayinəsinin nəticəsi arasında  olan əlaqə araşdırıldı. 
Bütün statistik analizlər SPSS (Statistical Package for Social Sciences, version 15, 
Inc, USA) proqramı vasitəsi ilə hesablandı. İki qrup müqayisəsində Mann-Whitney 
U  testi istifadə edildi. Nəticələrin korrelasyası isə Spearman üsulu ilə edildi.  
Nəticələr:  Xəstələrə  aid  olan  məlumatlar,  laborator  nəticələr  və  müvafiq 
VEGF səviyyələri cədvəl 1 və 2-də göstərilmişdir  
Жядвял  № 1. 
Qruplar arasında müxtəlif göstəricilərə görə əldə olunmuş fərq(p<0.05 önəmli) 
 
HŞD qrupu 
Kontrol qrupu 
p
* 
N 
13 
46  
 
BKİ (kq\m
2
) 
27,74±2,69 (23,2-27,6) 
26,03±2,84 (22,1-29,6) 
 
Çəki artımı 
7,93±3,97 (-2-14) 
12,85±5,90  (-2-24) 
0.001 
Yeni 
doğulmuşun 
çəkisi 
3450±299 (2870-3900) 
3246±345 (2320-3950) 
0.122 
Ümumi 
xolest.(mq\dl) 
240,50±43,74 (179-308) 
238,52±37,09 (171-329) 
0.646 
Triqliserid (mq/dl) 
254,75±14,13 (165-456) 
231,25±90,26 (74-567) 
0.80 
HDL (mq/dl) 
55,75±14,13 (37-93) 
62,23±13,18 (37-98) 
0.690 
LDL (mq/dl) 
141,42±34,72 (84-194) 
142,89±66,28 (42-400) 
0.769 
CRP (mq/dl) 
10,03±10,96 (1,5-42,1) 
7,35±6,64 (0,9-36,5) 
0.623 
VEGF səviyyəsi 
4,1±2,38 (1-9) 
5,05±2,68 (1-12) 
0.14 
 
Жядвял  № 2. 
1
p<0,05 önəmli 
2
OR- odds ratio (odds nisbəti) 
3
CI- confidence interval (əminlik intervalı) 
 
Cədvəl 1 və 2-də göstərildiyi kimi, 
HŞD  olan  xəstələrlə  müqayisədə  kontrol 
qrupdakı  hamilələrin  çəki  artımı  daha 
çox  müşahidə  olundu  və  bu  statistik 
olaraq  əhəmiyyətli  oldu  (p=0.001). 
Ayrıca  korrelyasiya  analizində  də  nəzarətdə  olan  HŞD-li  hamilələrlə  kontrol 
qrupdaki xəstələrin  hamiləlik müddətindəki çəki artışı statistik olaraq əhəmiyyətli 
oldu (p=0.001). 
Yeni  doğulmuşun  çəkisinin  hestasional  diabet  qrupunda    daha  çox 
olmasına  baxmayaraq,  bu  göstərici  statistik  baxımdan  önəmli  olmadı 
(p=0.122).Biokimyəvi  göstəricilərə  nəzər  yetirsək,  trigliserid  və  CRP  səviyyəsi 
hestasional  diabet  qrupunda  daha  yüksək  oldu.  Amma  bu  fərq  statistik  olaraq 
ə
həmiyyətli olmadı (p=0.80; p=0.623). 
HDL  və  LDL  səviyyəsinin  isə  əksinə  diabet  xəstələrində  daha  az  olduğu 
göstərildi. Amma bu biokimyəvi göstəricilərinin heç biri statistik olaraq əhəmiyyətli 
olmadı (p=0690; p=0769).  
VEGF səviyyəsi kontrol qrupunda, gözlənildiyi kimi, daha yüksək oldu. İki 
qrup  arasında  fərq  nəzərə  çarpacaq  dərəcədə  olsa  da,  statistik  nöqteyi  nəzərdən 
ə
həmiyyətli olmadı (p=0.145).  
Bundan başqa Doppler göstəriciləri ilə VEGF səviyyəsinin arasındakı əlaqə 
dəyərləndirildi və cədvəl 3-də göstərilir. 
 
 
p 
1 
OR
2 
%95 CI
3 
VEGF səviy. 
0,145 
0,201 
0,023-1,734 
Çəki artımı 
0,001 
1,029 
0,958-1,105 
CRP 
0,623 
1,014 
0,960-1,071 
Yeni 
doğulmuşun 
çəkisi 
0,122 
0,999 
0,998-1,000 

            
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4. 
88 
Жядвял  № 3. 
VEGF səviyyəsi ilə doppler göstəriciləri arasında korrelyasiya analizi 
 
    
*
p<0,05 əhəmiyyətli 
Aparılan  analizlərə  əsasən 
VEGF  səviyyəsində  qruplar  arasında 
fərq  aşkarlandığına  baxmayaraq,  bu 
fərq  doppler  göstəricilərində  ortaya 
çıxmadı. 
Orta  serebral  arteriyanın  pik 
sistolik 
axın 
sürəti, 
pulsatillik 
indeksi 
və 
rezistentlik 
indeksi 
qiymətləndirildi.  Bu  göstəricilərlə 
VEGF  səviyyəsi  arasında  əhəmiyyətli 
ə
laqə 
aşkarlanmadı 
(p=0.422; 
p=0.986; p=0.821). 
Göbək  ciyəsinin  arteriyasının  pulsatillik  indeksi  və  rezistentlik  indeksi 
dəyərəndirildi.  Bu  iki  göstərici  və  VEGF  səviyyəsi  arasında  əhəmiyyətli  əlaqə 
aşkarlanmadı (p=0.098; 0.110). 
Uşaqlıq  arteriyasının  pulsatillik    indeksi  və  rezistentlik  indeksinin 
göstəricilərinə  nəzər  yetirsək,  burada  da  VEGF  səviyyəsi  arasında  statistik 
ə
həmiyyətli əlaqə qeydə alınmadı (p=0.454; p=0.593).