Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 29. 07. 2013-cü il tarixli 754 nömrəli əmri ilə
Yüklə 64,3 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
2 3 4 O Oy yr r e e n n d d ii k k ll e e r rii n n iiz zi i y yo ox xll a ay y n n N N e e o oy yr r e e n nd d iin n ii z z İnsan fəaliyyətinin təbiətə təsir edən əsas amillərini sadalayın. Öyr Öyr e e ndikl rinizi ndikl rinizi edin edin e e t tbiq t tbiq e e Mənfi təsirlər Müsbət təsirlər 1. İşarələrin mənasını izah edin. 2. Qorunan əraziləri və onların xüsusiyyətlərini müvafiq xanalarına yaz- maqla cədvəli tamamlayın. Qoruqlar Yasaqlıqlar Milli parklar “Qırmızı kitab” Canlıların nadir növlərinin saxlanılması və onun mühafizəsi üçün qorunan ərazilər – __, __, __ yaradılır. Qorunması vacib olan növlərin adları __ daxil edilir. Yasaqlıqlar Qorunan ərazilər Сiddi mühafizə olunan təbiət sahələridir. Ərazidə insanın bütün təsərrüfat fəaliyyəti qadağan edilir. Xüsusiyyətləri 1 2 3 4 5 6 ? ? ? ? Qızılağac Dövlət Təbiət Qoruğu. Azərbaycanın ən böyük qoru- ğudur. Ərazisi 88.360 ha-dır. Landşaftına görə su-bataqlıq quşla- rının yaşama yerləri kimi beynəlxalq əhəmiyyəti olan qoruqdur. Qoruq ərazisinin qışı mülayim, yayı isə quru və isti keçir. Burada su-bataqlıq, yarımsəhra və çəmənlik bitkiləri yayılmışdır. Ərazidə məskunlaşmış quş növü (qıvrımlələk qutan, çəhrayı qutan, qara leylək, dəniz qartalı, məzar qartalı, boz kəklik, turac, adi dovdaq, sultantoyuğu, ərsindimdik, çəhrayı flaminqo və s.) Azərbaycan Respublikasının “Qırmızı kitab”ına daxil edil- mişdir. Qoruğun təbiətinin rəngarəngliyinin, bitki, əsasən də heyvanat aləminin zənginliyinin əraziyə çoxsaylı yerli və xarici turistləri cəlb edəcəyini nəzərə alaraq gələcəkdə Qızılağac Dövlət Təbiət Qo- ruğunun və ona bitişik ərazilərin sahəsinin genişləndirilməsi he- sabına milli parkın yaradılması nəzərdə tutulmuşdur. 20-yə yaxın 49. Azərbaycan qoruqları 1 Heyvan adlarını cədvəlin uyğun sütunlarında qeyd edin: keçi, ceyran, at, inək, siçan, dovşan, cüyür, bəbir, ayı, canavar, suiti, qaban. Xüsusi mühafizəyə ehtiyacı olanlar Geniş yayılanlar · Fikrinizcə, bu heyvanları nədən və necə qorumaq lazımdır? Azərbaycan qoruqları. Respublikamızda mövcud olan bitki və heyvan növlərinə malik təbii landşaftların qorunub saxlanılma- sında qoruqların müstəsna rolu vardır. Azərbaycanda 11 dövlət tə- biət qoruğu fəaliyyət göstərir. Qoruq mövcud təbii komplekslərin olduğu kimi saxlanılmasını təmin edən və dövlət tərəfindən mühafizə olunan ərazidir. Qoruqlarda nadir, yaxud nəsli kəsilməkdə olan bitki və heyvan növləri, eləcə də məhv olmaq təhlükəsi qarşısında qalan təbii komplekslər qorunur. Azərbaycanın qorunan ərazilərinin xəritəsi 147 146 ORQANİZM VƏ MÜHİT / Orqanizm və təbii birliklərə mühitin təsiri TÜRKİYƏ 4 4 N N e e o oy yr r e e n nd d iin n ii z z Öyr Öyr e e ndikl rinizi ndikl rinizi edin edin e e t tbiq t tbiq e e Azərbaycan qoruqları Açar sözl e r Azərbaycanda nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və heyvanları mühafizə üçün __ fəaliyyət göstərir. __ Azərbaycanın ən böyük qoruğudur. Dünyada nəsli kəsilməkdə olan bir neçə heyvan və bitkilər haqqında müxtəlif mənbələrdən məlumat toplayın. Sonra həmin məlumatlardan istifadə edərək təklif olunan plan üzrə təqdimat hazırlayın. · · · · · · Heyvanın və ya bitkinin adı Yayıldığı ərazi Sayının azalma səbəbi Xüsusiyyətləri (sayı, həyat tərzi və s.) Növü qorumaq üçün görülən tədbirlər Bu heyvanları və ya bitkiləri qoruma tədbirləri barədə edəcəyiniz əlavə təkliflər plan 1. Nəsli kəsilməkdə olan heyvanları qorumaq üçün hansı tədbirlər görülür? 2. Nəsli kəsilməkdə olan heyvanlar haqqında hansı üsullarla məlumat top- lamaq olar? Qızılağac qoruğu Qızılağac Dövlət Təbiət Qoruğu. Azərbaycanın ən böyük qoru- ğudur. Ərazisi 88.360 ha-dır. Landşaftına görə su-bataqlıq quşla- rının yaşama yerləri kimi beynəlxalq əhəmiyyəti olan qoruqdur. Qoruq ərazisinin qışı mülayim, yayı isə quru və isti keçir. Burada su-bataqlıq, yarımsəhra və çəmənlik bitkiləri yayılmışdır. Ərazidə məskunlaşmış quş növü (qıvrımlələk qutan, çəhrayı qutan, qara leylək, dəniz qartalı, məzar qartalı, boz kəklik, turac, adi dovdaq, sultantoyuğu, ərsindimdik, çəhrayı flaminqo və s.) Azərbaycan Respublikasının “Qırmızı kitab”ına daxil edil- mişdir. Qoruğun təbiətinin rəngarəngliyinin, bitki, əsasən də heyvanat aləminin zənginliyinin əraziyə çoxsaylı yerli və xarici turistləri cəlb edəcəyini nəzərə alaraq gələcəkdə Qızılağac Dövlət Təbiət Qo- ruğunun və ona bitişik ərazilərin sahəsinin genişləndirilməsi he- sabına milli parkın yaradılması nəzərdə tutulmuşdur. 20-yə yaxın 49. Azərbaycan qoruqları 1 Heyvan adlarını cədvəlin uyğun sütunlarında qeyd edin: keçi, ceyran, at, inək, siçan, dovşan, cüyür, bəbir, ayı, canavar, suiti, qaban. Xüsusi mühafizəyə ehtiyacı olanlar Geniş yayılanlar · Fikrinizcə, bu heyvanları nədən və necə qorumaq lazımdır? Azərbaycan qoruqları. Respublikamızda mövcud olan bitki və heyvan növlərinə malik təbii landşaftların qorunub saxlanılma- sında qoruqların müstəsna rolu vardır. Azərbaycanda 11 dövlət tə- biət qoruğu fəaliyyət göstərir. Qoruq mövcud təbii komplekslərin olduğu kimi saxlanılmasını təmin edən və dövlət tərəfindən mühafizə olunan ərazidir. Qoruqlarda nadir, yaxud nəsli kəsilməkdə olan bitki və heyvan növləri, eləcə də məhv olmaq təhlükəsi qarşısında qalan təbii komplekslər qorunur. Azərbaycanın qorunan ərazilərinin xəritəsi 147 146 ORQANİZM VƏ MÜHİT / Orqanizm və təbii birliklərə mühitin təsiri TÜRKİYƏ 4 4 N N e e o oy yr r e e n nd d iin n ii z z Öyr Öyr e e ndikl rinizi ndikl rinizi edin edin e e t tbiq t tbiq e e Azərbaycan qoruqları Açar sözl e r Azərbaycanda nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və heyvanları mühafizə üçün __ fəaliyyət göstərir. __ Azərbaycanın ən böyük qoruğudur. Dünyada nəsli kəsilməkdə olan bir neçə heyvan və bitkilər haqqında müxtəlif mənbələrdən məlumat toplayın. Sonra həmin məlumatlardan istifadə edərək təklif olunan plan üzrə təqdimat hazırlayın. · · · · · · Heyvanın və ya bitkinin adı Yayıldığı ərazi Sayının azalma səbəbi Xüsusiyyətləri (sayı, həyat tərzi və s.) Növü qorumaq üçün görülən tədbirlər Bu heyvanları və ya bitkiləri qoruma tədbirləri barədə edəcəyiniz əlavə təkliflər plan 1. Nəsli kəsilməkdə olan heyvanları qorumaq üçün hansı tədbirlər görülür? 2. Nəsli kəsilməkdə olan heyvanlar haqqında hansı üsullarla məlumat top- lamaq olar? Qızılağac qoruğu 149 148 4 4 50. Mədəni bitkilərin insan həyatında əhəmiyyəti Mədəni bitkilər. Hələ qədim dövrlərdən insanlar bitkilərin qida, müalicəvi və estetik əhəmiyyətə malik olduqlarını bilirdilər. Yaşa- yış məskənlərinin yaxınlığında bitən yeməli bitkilərlə qidalanan insanlar sonradan bu bitkiləri özləri becərməyə başladılar. Minil- liklər ərzində bəzi bitkilər güclü dəyişikliklərə məruz qalaraq mədəni bitkilərə çevrildi. Mədəni bitkilər insanlar tərəfindən becə- rilən bitkilərdir. İnsanın qədim dövrlərdən becərdiyi bitkilər dənli bitkilər – buğda, düyü, qarğıdalı hesab olunur. 8 -ci f e sil Bitki və heyvanların insan həyatında rolu Bitkilərdə gedən fotosintez prosesi canlıları qida maddələri və tə- nəffüs üçün zəruri olan oksigenlə təmin edir. Bitkilər iqlimi yumşaldır, onu daha rütubətli edir, güclü küləklərin qarşısını alır, kökləri vasitəsilə torpağı bərkidərək onun aşınmasına mane olur. · Planetimizdə bütün bitkilərin məhv olması digər canlıların həyat fəaliyyətinə necə təsir göstərərdi? ÜMUMİLƏŞDİRİCİ TAPŞIRIQLAR 1. Ekoloji amillərin canlı orqanizmlərə təsiri barədə məlumatları oxuyun. Cədvəli dəftərinizə çəkin və onların nömrəsini müvafiq xa- naya yazın. EKOLOJİ AMİL BİTKİLƏR BAKTERİYALAR GÖBƏLƏKLƏR 1. Hava axınının sporların, toxumların yayılmasında böyük əhəmiyyəti var. 2. Tropik meşələrin bitkiləri üçün temperaturun +5…+8 С olması onların məhvinə gətirə bilər. 4. Bəzi orqanizmlər isti su mənbələrində +85 C... + 90 С temperaturda yaşaya bilərlər. 5. Küləkli havada səthi buxarlanma güclənir və bu, orqanizmi həddən artıq qızmaqdan qoruyur. 2. Şəkillərdə təsvir olunan canlılar arasında birgə yaşamağı təmin edən münasibətləri müəyyən edin. ° ° ° Yırtıcı – şikar münasibətləri Rəqabət münasibətləri Əlverişli qarşılıqlı münasibətlər Parazit – sahib münasibətləri 3. Bataqlığı qurutsaq, nə baş verər? 4. Qida zəncirlərindəki ardıcıllığı düzəldin. A) Kəpənəklər çiçəklər hörümçəklər yırtıcı quşlar kərtənkələlər B) Taxıl bitkiləri _ qurbağalar _ çəyirtkələr _ qartal С) İlan siçan _ bayquş _ taxıl bitkiləri 5. Su mühitində yaşamaq üçün bitkilərin hansı uyğunlaşmaları var? Üç cavab seçin: А) Zəif kök sistemi В) Zəif inkişaf etmiş mexaniki toxuma С) Köklərin dərində yerləşməsi D) İri və nazik yarpaqlar Е) Yarpaqların üzərində mum örtüyü _ _ _ _ _ 1 Sxemdə verilən şərti qruplara Azərbaycanda bitən tanıdığınız bitkilərin adlarını əlavə edin. Dərman bitkiləri: jenşen, valerian (pişikotu), ... Texniki bitkilər: şəkər çuğunduru, ... Yem bitkiləri: yonca, acıpaxla, ... Dekorativ bitkilər: qızılgül, astra, ... Dənli bitkilər: buğda, arpa, ... Ədviyyə bitkiləri: xardal, cirə, ... Tərəvəz bitkiləri: pomidor, kələm, ... Bostan bitkiləri: qarpız, yemiş, ... Qoz meyvələr: qoz, fındıq, ... Meyvə, giləmeyvə bitkiləri: alma, üzüm, ... Mədəni bitkilər 149 148 4 4 50. Mədəni bitkilərin insan həyatında əhəmiyyəti Mədəni bitkilər. Hələ qədim dövrlərdən insanlar bitkilərin qida, müalicəvi və estetik əhəmiyyətə malik olduqlarını bilirdilər. Yaşa- yış məskənlərinin yaxınlığında bitən yeməli bitkilərlə qidalanan insanlar sonradan bu bitkiləri özləri becərməyə başladılar. Minil- liklər ərzində bəzi bitkilər güclü dəyişikliklərə məruz qalaraq mədəni bitkilərə çevrildi. Mədəni bitkilər insanlar tərəfindən becə- rilən bitkilərdir. İnsanın qədim dövrlərdən becərdiyi bitkilər dənli bitkilər – buğda, düyü, qarğıdalı hesab olunur. 8 -ci f e sil Bitki və heyvanların insan həyatında rolu Bitkilərdə gedən fotosintez prosesi canlıları qida maddələri və tə- nəffüs üçün zəruri olan oksigenlə təmin edir. Bitkilər iqlimi yumşaldır, onu daha rütubətli edir, güclü küləklərin qarşısını alır, kökləri vasitəsilə torpağı bərkidərək onun aşınmasına mane olur. · Planetimizdə bütün bitkilərin məhv olması digər canlıların həyat fəaliyyətinə necə təsir göstərərdi? ÜMUMİLƏŞDİRİCİ TAPŞIRIQLAR 1. Ekoloji amillərin canlı orqanizmlərə təsiri barədə məlumatları oxuyun. Cədvəli dəftərinizə çəkin və onların nömrəsini müvafiq xa- naya yazın. EKOLOJİ AMİL BİTKİLƏR BAKTERİYALAR GÖBƏLƏKLƏR 1. Hava axınının sporların, toxumların yayılmasında böyük əhəmiyyəti var. 2. Tropik meşələrin bitkiləri üçün temperaturun +5…+8 С olması onların məhvinə gətirə bilər. 4. Bəzi orqanizmlər isti su mənbələrində +85 C... + 90 С temperaturda yaşaya bilərlər. 5. Küləkli havada səthi buxarlanma güclənir və bu, orqanizmi həddən artıq qızmaqdan qoruyur. 2. Şəkillərdə təsvir olunan canlılar arasında birgə yaşamağı təmin edən münasibətləri müəyyən edin. ° ° ° Yırtıcı – şikar münasibətləri Rəqabət münasibətləri Əlverişli qarşılıqlı münasibətlər Parazit – sahib münasibətləri 3. Bataqlığı qurutsaq, nə baş verər? 4. Qida zəncirlərindəki ardıcıllığı düzəldin. A) Kəpənəklər çiçəklər hörümçəklər yırtıcı quşlar kərtənkələlər B) Taxıl bitkiləri _ qurbağalar _ çəyirtkələr _ qartal С) İlan siçan _ bayquş _ taxıl bitkiləri 5. Su mühitində yaşamaq üçün bitkilərin hansı uyğunlaşmaları var? Üç cavab seçin: А) Zəif kök sistemi В) Zəif inkişaf etmiş mexaniki toxuma С) Köklərin dərində yerləşməsi D) İri və nazik yarpaqlar Е) Yarpaqların üzərində mum örtüyü _ _ _ _ _ 1 Sxemdə verilən şərti qruplara Azərbaycanda bitən tanıdığınız bitkilərin adlarını əlavə edin. Dərman bitkiləri: jenşen, valerian (pişikotu), ... Texniki bitkilər: şəkər çuğunduru, ... Yem bitkiləri: yonca, acıpaxla, ... Dekorativ bitkilər: qızılgül, astra, ... Dənli bitkilər: buğda, arpa, ... Ədviyyə bitkiləri: xardal, cirə, ... Tərəvəz bitkiləri: pomidor, kələm, ... Bostan bitkiləri: qarpız, yemiş, ... Qoz meyvələr: qoz, fındıq, ... Meyvə, giləmeyvə bitkiləri: alma, üzüm, ... Mədəni bitkilər 4 4 151 150 ORQANİZMLƏRİN ÇOXALMASI / Bitki və heyvanların insan həyatında rolu Dekorativ bitkilər. Bitkilərdən daim zövq almaq üçün insanlar dekorativ otaq bitkiləri yetişdirirlər. Otaq bitkilərinin əksəriyyəti tropik ölkələrin nümayəndələri olduğundan onlara öz yaşadığı şə- raitə uyğun olaraq qulluq edilməlidir. Hibiskus Kalanxoe Digər – arum, kalla kimi otaq bitkiləri “canlı barometr” sayılır. Havanın dəyişməsi zamanı, yağışın yağmasından əvvəl yarpaqlarından su süzülür. Xlorofitum və nefrolepis qıjısı havanı kallanın Sansevyera Aloe Arum Kalla Xlorofitum Nefrolepis qıjısı Diffenbaxiya Müalicəvi bitkilər Dekorativ bitkilər Sinif otağınızda, evinizdə və məktəbin həyətində hansı dekorativ bitkilər əkilmişdir? Yuxarıda göstərilmiş qaydalara əməl etməklə bu bitkilərə qulluq göstərin. 1. Şəkildə təsvir olunanların hansıları yalnız bitki mənşəlidir? 2. Düzgün variantı seçin: · Otaq bitkilərini soyuq/otaq temperaturlu su ilə sulamaq lazımdır. · Otaq bitkisini gövdəyə yaxın/gövdədən aralı sulamaq lazımdır. Otaq bitkilərini yayda/qışda tez-tez sulamaq lazımdır. Əksər otaq bitkilərini sobaya yaxın/işığa yaxın yerləşdirmək lazımdır. · · N N e e o oy yr r e e n nd d iin n ii z z Dekorativ bitkilər Mədəni bitkilər Açar sözl e r İnsanlar tərəfindən becərilən bitkilər __ adlanır. İsanların mənzillərində saxladığı bitkilər__ hesab olunur. olduqları üçün onlarla ehtiyatlı davranmaq lazımdır. Otaq bitkilərinə qulluq qaydaları 1. Otaq bitkiləri bir neçə saat otaq temperaturunda qalmış su ilə suvarılmalıdır. 2. Bitkinin kökünə havanın daha yaxşı keçməsi üçün vaxtaşırı onun torpağını ehtiyatla (kökü zədələməmək şərti ilə) yumşaltmaq lazım- dır. 3. Bitkinin yarpaqları vaxtaşırı nəm əsgi ilə təmizlənməlidir. 4. Bitki qurumuş yarpaq və budaqlardan təmizlənməli və dibçəyi təmiz saxlanılmalıdır. 5. Hər bir otaq bitkisinə qulluq zamanı onun fərdi xüsusiyyəti nəzərə alınmalıdır. Evdə saxlanılan bitki və heyvanlara daim nəzarət edilməlidir. Ev heyvanları zəhərli bitkilərdən qorunmalıdır. daha yaxşı təmizləyərək oksigenlə zən- ginləşdirir. Mətbəx havasının təmizlənmə- Otaq bitkilərindən müxtəlif məqsəd- lər üçün də istifadə etmək mümkündür. Məsələn, kalanxoe, hibiskus, sansevye- ra, aloe – iltihab əleyhinə dərman kimi is- tifadə olunur. 4 4 151 150 ORQANİZMLƏRİN ÇOXALMASI / Bitki və heyvanların insan həyatında rolu Dekorativ bitkilər. Bitkilərdən daim zövq almaq üçün insanlar dekorativ otaq bitkiləri yetişdirirlər. Otaq bitkilərinin əksəriyyəti tropik ölkələrin nümayəndələri olduğundan onlara öz yaşadığı şə- raitə uyğun olaraq qulluq edilməlidir. Hibiskus Kalanxoe Digər – arum, kalla kimi otaq bitkiləri “canlı barometr” sayılır. Havanın dəyişməsi zamanı, yağışın yağmasından əvvəl yarpaqlarından su süzülür. Xlorofitum və nefrolepis qıjısı havanı kallanın Sansevyera Aloe Arum Kalla Xlorofitum Nefrolepis qıjısı Diffenbaxiya Müalicəvi bitkilər Dekorativ bitkilər Sinif otağınızda, evinizdə və məktəbin həyətində hansı dekorativ bitkilər əkilmişdir? Yuxarıda göstərilmiş qaydalara əməl etməklə bu bitkilərə qulluq göstərin. 1. Şəkildə təsvir olunanların hansıları yalnız bitki mənşəlidir? 2. Düzgün variantı seçin: · Otaq bitkilərini soyuq/otaq temperaturlu su ilə sulamaq lazımdır. · Otaq bitkisini gövdəyə yaxın/gövdədən aralı sulamaq lazımdır. Otaq bitkilərini yayda/qışda tez-tez sulamaq lazımdır. Əksər otaq bitkilərini sobaya yaxın/işığa yaxın yerləşdirmək lazımdır. · · N N e e o oy yr r e e n nd d iin n ii z z Dekorativ bitkilər Mədəni bitkilər Açar sözl e r İnsanlar tərəfindən becərilən bitkilər __ adlanır. İsanların mənzillərində saxladığı bitkilər__ hesab olunur. olduqları üçün onlarla ehtiyatlı davranmaq lazımdır. Otaq bitkilərinə qulluq qaydaları 1. Otaq bitkiləri bir neçə saat otaq temperaturunda qalmış su ilə suvarılmalıdır. 2. Bitkinin kökünə havanın daha yaxşı keçməsi üçün vaxtaşırı onun torpağını ehtiyatla (kökü zədələməmək şərti ilə) yumşaltmaq lazım- dır. 3. Bitkinin yarpaqları vaxtaşırı nəm əsgi ilə təmizlənməlidir. 4. Bitki qurumuş yarpaq və budaqlardan təmizlənməli və dibçəyi təmiz saxlanılmalıdır. 5. Hər bir otaq bitkisinə qulluq zamanı onun fərdi xüsusiyyəti nəzərə alınmalıdır. Evdə saxlanılan bitki və heyvanlara daim nəzarət edilməlidir. Ev heyvanları zəhərli bitkilərdən qorunmalıdır. daha yaxşı təmizləyərək oksigenlə zən- ginləşdirir. Mətbəx havasının təmizlənmə- Otaq bitkilərindən müxtəlif məqsəd- lər üçün də istifadə etmək mümkündür. Məsələn, kalanxoe, hibiskus, sansevye- ra, aloe – iltihab əleyhinə dərman kimi is- tifadə olunur. Zəfəran 153 152 4 4 saçaqları, heyva toxumları) istifadə edir- lər. Azərbaycanın rəngarəng təbii şəraiti onun ərazi- sində xüsusi temperatur və rütubət tələb edən dərman bitkilərini lazımi miqdarda yetişdirməyə imkan verir. Məsələn, Abşeronda uzun illərdir zəfəran yetişdirilir. Bitkilərin müalicəvi əhəmiyyəti. Zəfərandan ürək- damar, sinir, ifrazat və cinsiyyət sistemi xəstəliklə- rində geniş istifadə edilir. Balqabaq toxumundan qurd xəstəliklərinə qarşı, şəkərli diabetin, ürək, böyrək xəstəliklərinin müalicəsi zamanı istifadə edirlər. Zəhərli dərman bitkiləri. Murdarça, dəlibəng, xa- və balqabaq Dərman bitkiləri haqqında ilk məlumatlara hələ eramızdan 6000 il əvvəl qədim şumerlərin əlyazmalarında rast gəlinir. Bu gün alimlər dünya xalqları tərəfindən 21 min növ bitkinin müalicə məqsədilə istifadə edildiyini müəyyənləşdirmişlər. Azərbaycan Respublikası dərman bitkiləri ilə zəngindir. Mədəni və yabanı dərman bitkiləri. Ağac, kol və ya otşəkilli nü- mayəndələri olur. Bunlar yabanı və mədəni olmaqla iki qrupa bölünür: a) yabanı dərman bitkiləri – çöllərdə, meşələrdə bitir. Bunlara it- burnu, sürvə, kəklikotu, andız, çobanyastığı, çöl qatırquyruğu və bağayarpağı aiddir; b) mədəni dərman bitkiləri – zəfəran, nanə, boranı, gülümbahar ki- mi bitkilər insanlar tərəfindən becərilir. Müalicə məqsədilə bir çox kənd təsərrüfatı bitkilərinin müəyyən hissələrindən (qarğıdalının yemişan, moruq, Qədim hind rəvayətində deyilir ki, qocaman Loğman öz şagirdi Çarakiyə meşədən bir neçə faydasız bitki gətirməyi tapşırır. Şagirdi geriyə qayıdarkən Loğmana deyir: “Mən üç gün meşədə gəzib- dolandım və heç bir faydasız bitkiyə rast gəlmədim”. · Bitkilərin insan üçün faydası nədir? Yüklə 64,3 Kb. Dostları ilə paylaş:
|