Toshkent axborot texnologiyalari

6.7 jarayonlar va protseduralar 

 

Ib  intsidentlarini  boshqarish  rejasi  ustida  ishlashni  boshlashdan  oldin,  tash-

kilot zarur jarayonlar va protseduralar mavjudligini hujjatlashtiradi va tekshiradi. 

Eslatma-qulaylik  uchun,  quyidagi  matnda  "hujjat"  atamasi  jarayon  va  protsedura 

o'rtasidagi farq muhim bo'lmasa, jarayon va protseduralarni belgilash uchun ishlatiladi.

 

Har  bir  hujjatda  uni  ishlatish  va  boshqarish  uchun  mas'ul  bo'lgan  guruhlar 

yoki shaxslar ko'rsatilishi kerak. 

Barcha hujjatlar tashkilot ichida ham, keng jamoatchilikka ham osonlik bilan 

kirish  mumkin  emasligini  tushunish  muhimdir.  Misol  uchun,  tashkilotning  barcha 

xodimlari  GRIEBNING  ichki  ishini  u  bilan  muloqot  qilish  uchun  tushunishlari 

shart  emas.  GRIEB,  mavjud  bo'lgan  rahbariyatni,  shu  jumladan,  ib  intsidentlarini 

tahlil  qilish  natijasida  olingan  ma'lumotni,  masalan,  tashkilotning  korporativ  por-

talida  va/yoki  vaziyatga  qarab,  jamoat  veb-saytida  osonlik  bilan  o'tish  mum-

kinligini ta'minlashi kerak. Bundan tashqari, ib intsidentlarini boshqarish rejasining 

ba'zi tafsilotlarini tergov jarayoniga ichki aralashuvni oldini olish uchun maxfiy tut-

ish ham muhimdir. Misol uchun, agar uning mablag'larini qidirib topayotgan bank 

xodimi tergovning har qanday tafsilotlari haqida xabardor bo'lsa, u tergovchilardan 

o'z faoliyatini yaxshiroq yashirishi yoki ib hodisasidan keyin aniqlash, tergov qilish 

va tiklanishiga to'sqinlik qilishi mumkin. 

Operatsion  protseduralarning  mazmuni,  xususan,  ma'lum  potentsial 

hodisalar, hodisalar va IBS zaifliklari, shuningdek, axborot tizimining aktivlarining 

turlari  va  ularning  atrof-muhit  bilan  bog'liq  bo'lgan  bir  qator  mezonlarga  bog'liq. 

Shunday qilib, operatsion protsedura muayyan hodisa yoki mahsulot turiga (masa-

lan,  xavfsizlik  devorlari,  ma'lumotlar  bazalari,  operatsion  tizimlar,  ilovalar)  yoki 

muayyan  mahsulotga  bog'liq  bo'lishi  mumkin.  Har  bir  operatsion  protsedura,  ular 

---

O‘z DSt ISO/IEC 27035-2:201_ 

 

18 

uchun  mas'ul  bo'lgan  va  ular  uchun  mas'ul  bo'lgan  qadamlarni  aniq  belgilashi 

kerak. Bu tashqi (masalan, davlat va xususiy GRIEB, etkazib beruvchilar) va ichki 

manbalar tajribasini aks ettirishi kerak. 

Ib  hodisalari  va  hodisalariga  qarshi  kurashish  uchun  operatsion  tartib-

qoidalarga  ega  bo'lish  kerak,  ular  allaqachon  ma'lum  bo'lgan  va  zaifliklar.  Bel-

gilangan  hodisa,  hodisa  yoki  ib  zaifligi  ma'lum  bir  turga  ega  bo'lmasa,  ish  tartib-

qoidalariga rioya qilish kerak. Bunday holda, quyidagilarni ko'rib chiqish kerak: 

a) bunday istisnolarni qayta ishlash uchun hisobot berish jarayoni; 

b)  har qanday  javob kechikishining  oldini  olish  uchun  tashkilot  rahbariyati-

dan ruxsat olish muddatlari bo'yicha rahbarlik ko'rsatmalari; 

c)oddiy  qaror  qabul  qilish  jarayoni  bo'lmagan  taqdirda  qaror  qabul  qilish 

uchun oldindan vakolatli delegatsiya. 

GRIEB  uchun  operatsion  protseduralar  hujjatlashtirilgan  jarayonlar  va 

tegishli  majburiyatlarni  hisobga  olgan  holda  ishlab  chiqilishi  va  tayinlangan 

shaxslarga  turli  tadbirlarni  amalga  oshirish  uchun  rollarni  taqsimlashi  kerak  (jis-

moniy shaxs hajmi, tuzilishi va tashkiliy faoliyatiga qarab bir nechta rolni ajratishi 

mumkin), shu jumladan: 

- tegishli it-bo'lim va/yoki boshqaruv bilan oldindan kelishilgan holda muay-

yan holatlarda ta'sirlangan tizim, xizmat va / yoki tarmoq ishini tugatish; 

- ta'sirlangan tizimni, xizmatni va/yoki tarmoqni ulangan va ishlaydigan ho-

latda saqlash; 

-  ta'sirlangan  tizim,  xizmat  va/yoki  tarmoqning  ma'lumotlarini  (kiruvchi, 

chiquvchi va aylanadigan) monitoring qilish; 

-  tizim,  xizmat  va/yoki  tarmoq  xavfsizligi  siyosatiga  muvofiq  shablon 

protseduralari va zaxira va inqirozga qarshi boshqaruv faoliyatini faollashtirish; 

-  tergov  harakati  yoki  ichki  intizomiy  choralar  uchun  raqamli  dalillarni  xa-

vfsiz saqlashni monitoring qilish va saqlash; 

-  ichki  va  tashqi  tashkilotlarga  ib  hodisasining  tafsilotlari  haqida  ma'lumot 

berish. Bunga boshqa voqea-hodisalarga javob berish guruhlari, axborot almashish 

tashkilotlari, Internet-provayderlar, dasturiy ta'minot va texnik yordam ko'rsatuvchi 

provayderlar,  huquqni  muhofaza  qilish  organlari,  mijozlar,  ommaviy  axborot 

vositalari  va  boshqa  manfaatdor  tomonlar  kabi  bir  qancha  tashqi  tomonlar  bilan 

o'zaro  aloqalar  kirishi  mumkin.  Barcha  aloqalar  va  tashqi  tomonlar  bilan  o'zaro 

aloqalar mas'uliyat va dalillarni ta'minlash uchun hujjatlashtirilishi kerak.