Toshkent axborot texnologiyalari

9 texnik va boshqa yordamni tashkil qilish 

 

9.1 umumiy qoidalar 

 

9-bo'limda o'z подробно описано содержание DST ISO/IEC 27035-1 (5.2, 

f) ning mazmuni batafsil tavsiflanadi. 

Tashkilot  ib  intsidentlariga  tez  va  samarali  javob  berishni  ta'minlash  uchun 

barcha  zarur  texnik  va  boshqa  yordam  vositalarini  sotib  olish,  tayyorlash  va  si-

novdan o'tkazish kerak. Qo'llab-quvvatlash va hisobot berish bo'yicha barcha ichki 

va  tashqi  tomonlarni  aniqlash  va  aloqa  kanallari  va  ish  oqimini  muvofiqlashtirish 

kerak. Ushbu harakatlar quyidagilarni o'z ichiga oladi: 

-  aktivlarning  zamonaviy  reestridan  foydalangan  holda  tashkilotning  akti-

vlariga kirish va biznes funktsiyalari bilan bog'lanish; 

-  inqirozga  qarshi  boshqaruv  bilan  bog'liq  hujjatlashtirilgan  protseduralarga 

kirish; 

-  hujjatlashtirilgan  va  ommaviy  axborot  vositalari,  shu  jumladan,  ommaviy 

axborot  vositalari  bilan  aloqa  qilish,  ommaviy  axborot  vositalari  bilan  hamkorlik 

qilish va axborotni oshkor qilish bo'yicha tashkilot siyosatchilariga mos keladigan 

aloqa.  Misol  uchun,  tashkilot  ommaviy  axborot  vositalari  bilan  bog'liq  barcha 

muhokamalarda jamoatchilik bilan aloqalar bo'yicha mutaxassislar va advokatlarn-

ing ishtirokini talab qilishi mumkin; 

- ma'lumotlar bazasini tez to'ldirish va yangilash, undagi ma'lumotlarni tahlil 

qilish  va  javobni  soddalashtirish  uchun  ma'lumotlar  bazasi  va  texnik  vositalardan 

foydalanish  (ayrim  hollarda  tashkilotlar  qo'lda  yozuvlarni  talab  qilishi  mumkin), 

ma'lumotlar bazasining xavfsiz holatda saqlanishini aniq tasdiqlash; 

- xavf-xatarlarga asoslangan profilaktik qayta ishlashni hisobga olgan holda, 

ogohlantirish  yoki  hodisalar,  hodisalar,  operatsion  muhitning  ib  holatini  xabardor 

qilish  uchun  zaifliklar  haqidagi  ma'lumotlarni  qabul  qilish  va  qayta  ishlash  uchun 

standart format va almashinuv protokolidan foydalanishо состоянии ИБ операци-

онной среды с учетом превентивной ремедиации, основанной на рисках; 

- ib ning raqamli dalil va dalillarini to'plash va tahlil qilish vositalari; 

---

O‘z DSt ISO/IEC 27035-2:201_ 

31 

 

- ib ma'lumotlar bazasi uchun etarli inqirozga qarshi boshqaruv mexanizmlari 

(biznesning 

uzluksizligini 

boshqarish 

bo'yicha 

qo'llanma  

o'z DSt ISO/IEC 27031 da berilgan); 

-  qo'llab-quvvatlash  va  hisobot  berish  bo'yicha  tashqi  tomonlarni  aniqlash, 

tashkilot  va  tashqi  tomonlar  o'rtasidagi  koordinator,  shuningdek,  qanday  qilib  va 

qanday holatda o'zaro muloqot qilish. 

Tashkilot  ma'lumotlar  bazasini  tezda  to'ldirish  va  yangilash,  undagi  ma'lu-

motlarni tahlil qilish va ib intsidentlariga javob berishni soddalashtirish uchun foy-

dalaniladigan texnik vositalar quyidagilarni qo'llab-quvvatlashi kerak: 

a) voqealar, hodisalar, ib zaifliklari haqida hisobotlarni tezda olish; 

b)  уведомление  ранее  определенного  внешнего  персоналаtegishli 

vositalar  (masalan,  elektron  pochta,  faks  yoki  telefon)  yordamida  oldindan  bel-

gilangan tashqi xodimlarni xabardor qilish, bu esa o'z navbatida ishonchli, osonlik 

bilan  o'tish  mumkin  bo'lgan  kontakt  ma'lumotlar  bazasini  (qog'oz  va  boshqa 

zaxiralarni  o'z  ichiga  olgan  holda)  va  zarur  bo'lganda  xavfsiz  rejimda  shaxslarga 

ma'lumot uzatish uchun qurilmalarni saqlashni talab qiladi; 

v)  elektron  xabarlar  (Internet  yoki  boshqa  ma'lumotlar  tarmog'i  orqali  uza-

tiladigan)  tizim,  xizmat  va/yoki  tarmoq  hujumga  duchor  bo'lganda  ushlanib  qol-

masligi  va  mavjud  bo'lishiga  yo'l  qo'ymaslik  uchun  taxminiy  xavf-xatarlarga  mos 

keladigan  ehtiyot  choralarini  ko'rish  (oldindan  rejalashtirilgan  va  tegishli  muqobil 

aloqa mexanizmlarini talab qilishi mumkin); 

d)  axborot  tizimi,  xizmat  va/yoki  tarmoq  haqidagi  barcha  ma'lumotlarni  va 

tegishli  ravishda  saqlanadigan  va  qayta  ishlangan  barcha  ma'lumotlarni  to'plashni 

ta'minlash; 

e)  tizim,  xizmat  va  /  yoki  tarmoq  elementlari  va  ma'lumotlar  o'zgarishlarini 

aniqlash  uchun  baholangan  xavflar  bilan  mos  keladigan  kriptografik  yaxlitlikni 

nazorat qilish; 

f) to'plangan ma'lumotlarni arxivlash va himoya qilishni soddalashtirish (ma-

salan, raqamli imzolarni jurnallarga va boshqa dalillarga faqat CD, DVD yoki Blu-

ray  kabi  o'qish  uchun  mavjud  bo'lgan  ommaviy  axborot  vositalarida  oflayn 

saqlashdan oldin qo'llash orqali); 

g)chop etishni (masalan, ro'yxatga olish jurnallarini), shu jumladan, hodisan-

ing rivojlanishini, shuningdek, uni hal qilish jarayonini va xavfsizligini ta'minlashni 

ta'minlash; 

h) axborot tizimini, xizmatni va / yoki tarmoqni normal ishlashga qaytarish, 

tegishli inqirozga qarshi boshqaruvga mos keladigan quyidagi tartib-qoidalar: 

1) zaxira nusxalarini sinash; 

2) zararli kodni boshqarish; 

3)  tizim va  dasturiy  ta'minot bilan  manba ommaviy  axborot  vositalaridan 

foydalanish; 

4) yuklash vositalarini ishlatish; 

---

O‘z DSt ISO/IEC 27035-2:201_ 

 

32 

5)  toza,  ishonchli  va  zamonaviy  yangilanishlarni  (yamoqlarni)  tizim  va 

dasturiy ta'minotni qo'llash. 

Tashkilotlar  o'rnatish  vositasidan  standart  asosiy  tasvirni  yaratishi  va  tizim-

larni yaratish uchun toza asos sifatida foydalanishi mumkin. Asl ommaviy axborot 

vositasi  o'rniga  bunday  tasvirni  ishlatish  ko'pincha  afzalroqdir,  chunki  tasvir 

ko'pincha yangilangan (Patched), himoyalangan, sinovdan o'tgan va boshqalar. 

Hujum  qilingan  axborot  tizimi,  xizmat  yoki  tarmoq  noto'g'ri  ishlashi  mum-

kin.  Shunday  qilib,  muayyan  xavflarni  hisobga  olgan  holda,  ib  hodisasiga  javob 

berish uchun zarur bo'lgan texnik vositalar (dasturiy ta'minot va apparat) tashkilot-

ning  asosiy  tizimlari,  xizmatlari  va/yoki  tarmoqlariga  o'z  faoliyatiga  tayanmasligi 

kerak.  Barcha  texnik  vositalar  ehtiyotkorlik  bilan  tanlanishi,  to'g'ri  ishlatilishi  va 

muntazam  ravishda  sinovdan  o'tishi  kerak  (mavjud  zaxiralarni  sinab  ko'rish,  shu 

jumladan). Agar iloji bo'lsa, texnik vositalar butunlay mustaqil bo'lishi kerak. 

Eslatma-9.1 da tasvirlangan texnik vositalar ib hodisalari va ishg'ollarini to'g'ridan-to'g'ri 

aniqlash  va  tegishli  shaxslarni  avtomatik  ravishda  xabardor  qilish  uchun  ishlatiladigan  texnik 

vositalarni o'z ichiga olmaydi.