Таълими методикаси book · December 022 citations reads 2,437 author

Jami 
34 
 
Nazorat savollari 
1.
Maktablarda tabiiy geografiya boshlang’ich kursining o’qitilish 
metodikasi. 
2.
Maktab tabiiy geografiya kurslari nechanchi sinflarni o’z ichiga oladi? 
3.
Tabiiy geografiya boshlang‘ich kursining mazmun va mohiyati. 
4.
Tabiiy geografiya boshlang‘ich kursida qanday tushunchalar asosiy 
o‘rinni egallaydi. 
 
 
 

---

262 
XI BOB. MAKTABDA MATERIK VA OKEANLAR TABIIY 
GEOGRAFIYASI KURSINI O‘QITISH METODIKASI 
 
11.1 Materik va okeanlar tabiiy geografiyasi kursining mazmun va 
mohiyati 
 
Materiklar va okeanlar tabiiy geografiyasi kursida o‘quvchilar Tabiiy 
geografiya boshlang‘ich kursida olgan bilimlarini mustahkamlaydilar. Bu kursda 
o‘quvchilarga geografik xaritalar, geografik qobiq va uning rivojlanish 
qonuniyatlari, tuzilishi, xususiyatlari, tarkibiy qismlari (litosfera, gidrosfera, 
atmosfera), har bir materik va okean tabiatiga oid bilimlar beriladi. Jumladan, 
kursda geografik qobiq va uning chegaralari, rivojlanish bosqichlari, umumiy 
qonuniyatlari, litosfera va yer relifining tuzilishi kabi tushunchalar berib boriladi. 
Materik va okeanlar tabiiy geografiyasi kursi so‘zboshi va sakkiz bobdan iborat. 
So‘zboshida kursda nimalar o‘rganilishi va geografik xaritalar, ularning turlari, 
globus va atlaslar haqida ma’lumotlar berilgan. 
Geografik qobiq bobi 8 ta mavzudan iborat bo‘lib, ular quydagilar. 
1.
Geografik qobiqning chegaralari, xususiyatlari. 
2.
Geografik qobiqning rivojlanish bosqichlari va umumiy qonuniyatlari 
3.
Litosfera va Yer relyef 
4.
Materiklar va okeanlarning paydo bo‘lishi va rivojlanishi 
5.
Gidrosfera, uning tarkibiy qismlari 
6.
Atmosfera. Yerning iqlim mintaqalari 
7.
Tabiat komplekslari, ularning almashinishi va zonalligi 
8.
Yer yuzi aholisi, irqlar 
Kursning ikkinchi bobi “Okeanlar tabiati” deb nomlangan. Bu bob 5 ta 
mavzudan iborat. Ular quyidagilar. 
1.
Dunyo okeani va uning qismlari. 
2.
Dunyo okeani tubining geologik tuzilishi va relyef 
3.
Okean suvining xususiyatlari. 
4.
Dunyo okeanining atmosfera va quruqlikka ta’siri. 
5.
Okean boyliklari, ulardan foydalanish va muhofaza qilish. 
Kursning uchinchi bobida Afrika materigi, Atlantika va Hind okeanlari 
haqida ma’lumotlar berilgan. Bu bob 11 ta mavzuni o‘z ichiga oladi. 
1.
Afrika materigining geografik o‘rni va o‘rganilish tarixi. 
2.
Geologik tuzilishi va foydali qazilmalari. Relyef. 
3.
Materik iqlimining xususiyatlari. 
4.
Iqlim mintaqalari. 
5.
Ichki suvlari. 
6.
Ekvatorial o‘rmonlar va savannalar. 
7.
Tropik cho‘llar va subtropiklar. 
8.
Tabiiy geografik o‘lkalari. 

---

263 
9.
Materik aholisi va uning tabiatga ta’siri. 
10.
Materik aholisi va uning tabiatga ta’siri. 
11.
Atlantika okeani. 
12.
Hind okeani. 
Kursning to‘rtinchi bobida Avstraliya va Okeaniyaning tabiiy geografik 
o‘rni, kashf etilishi, tekshirilishi, rivojlanishining asosiy bosqichlari, relyefi, 
foydali qazilmalari, iqlimi, ichki suvlari va tabiat zonalari hamda Tinch okeani 
haqida ma’lumotlar berilgan. Bob 6 ta mavzu va 
takrorlashdan iborat. 
1.
Avstraliyaning geografik o‘rni, o‘rganilish tarixi, geologik tuzilishi, foydali 
qazilmalari. Relyefi. 
2.
Iqlimi, ichki suvlari va tabiat zonalari. 
3.
Materik aholisi va uning tabiatga ta’siri. 
4.
Takrorlash. 
5.
Okeaniya. 
6.
Okeaniya iqlimi, tabiat zonalari va aholisi. 
Kursning beshinchi bobida 
Antarktida materigiga oid ma’lumotlar berilgan 
bo‘lib, 2 ta mavzuni o‘z ichiga oladi. 
1.
Geografik o‘rni, o‘rganilish tarixi, geologik tuzilishi, foydali qazilmalari. 
Relyefi. 
2.
Iqlimi va tabiat komplekslari. 
Kursning oltinchi bobida 
Janubiy Amerika materigining tabiati, 
tabiiy 
geografik xususiyatlari, tekshirilish tarixi va boshqa ko‘plab ma’lumotlar berilgan. 
Bob 5 ta mavzuni o‘z ichiga oladi. 
1.
Geografik o‘rni, o‘rganilish tarixi, geologik tuzilishi, foydali qazilmalari. 
Relyef. 
2.
Iqlimi va ichki suvlari. 
3.
Janubiy Amerikaning tabiat zonalari va balandlik mintaqalari. 
4.
Tabiiy geografik o‘lkalari 
5.
Janubiy Amerika aholisi 
Kursning yettinchi bobi “
Shimoliy Amerika materigi” deb nomlanib, 
Shimoliy Amerika materigi va Shimoliy muz okeani haqida ma’lumotlar 
berilgan. Bob 6 ta mavzudan iborat. 
1.
Geografik o‘rni, o‘rganilish tarixi, geologik tuzilishi, foydali qazilmalari. 
Relyef. 
2.
Shimoliy Amerika iqlimi va ichki suvlari. 
3.
Shimoliy Amerikaning tabiat zonalari va balandlik mintaqalari. 
4.
Shimoliy Amerikaning tabiiy geografik o‘lkalari. 
5.
Shimoliy Amerika aholisi. 
6.
Shimoliy Muz okeani. 
Kursning sakkizinchi bobida Yevrosiyo materigi va hududining tabiiy 
geografik o‘lkalari haqida ma’lumotlar berilgan. Bob 19 ta mavzu, 
umumlashtiruvchi takrorlash va ilovalardan iborat 
1.
Yevrosiyoning geografik o‘rni, o‘rganilish tarixi. 
2.
Geologik tuzilishi va foydali qazilmalari. Relyef. 

---

264 
3.
Yevrosiyo iqlimi. 
4.
Sovuq va mo‘tadil iqlim mintaqalari. 
5.
Issiq iqlim mintaqalari. 
6.
Ichki suvlari. 
7.
Sovuq va mo‘tadil iqlim mintaqalaridagi tabiat zonalari. 
8.
Issiq iqlim mintaqalaridagi tabiat zonalari. 
9.
Balandlik mintaqalari. 
10.
Yevrosiyo aholisi va siyosiy xaritasi. 
11.
Antropogen tabiat komplekslari. 
12.
Yevrosiyo hududining tabiiy geografik o‘lkalarga bo‘linishi. 
13.
O’rta Yevropa. 
14.
Sharqiy Yevropa. 
15.
G’arbiy va Sharqiy Sibir. 
16.
Markaziy Osiyo. 
17.
Sharqiy Osiyo. 
18.
Janubiy Osiyo. 
19.
Old Osiyo. 
20.
Umumlashtiruvchi takrorlash.