ŞAHİN ƏHMƏdov



Yüklə 6,54 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə99/107
tarix30.09.2023
ölçüsü6,54 Mb.
#151124
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   107
Mühəndis-ekologiyası

Dənəvərləşdirmə.
Bu üsuldan ovuntu materiallarını 
diyirgən silindr şəkilinə salmaqdan ötrü istifadə edilir. 
Ovuntu şəkilli materialların dənəvarliliyin rotasiyalı
(boşqabıvari, 
mərkəzdənqaçan 
və 
vibrasiyalı) 
dənəvərləşdiricilərdən istifadə etməklə təmin etmək olur. 
Briketləşdirmə 
(yığcamlaşdırma). Bu üsulun əsas 
məqsədi tullantılara yığcamlıq xassəsi verməkdir ki, bu da 
onların nəql edilməsini asanlaşdırır. 
Dispers materialların briketləşməsini 80 MPa-dan yuxarı 
təzyiqlərdə əlaqələndirici maddələrdən istifadə etmədən həyata 
keçirirlər. 
Əgər presləmə təzyiqi aşağı olarsa 15-25 MPa, onda 
kimyəvi bərkidicilərdən idtifsdə olunur. 
Yüksək t
0
-lu aqlomerasiya.
Bü üsuldan tozların, mədən 
xammallarını xırda hissəciklərinin, metallurgiya istehsalında 
alınmış dispers qalıqları və digər bu kimi dəmir tərkibli 
tullantıların emalında tətbiq edirlər. 
FƏSİL 10. 
 
EKOLOJİ PASPORTLAШDIRMA, EKSPERTИZA VЯ 
AUDИT 
10.1. Еколожи паспортлашдырма 
Истещсал мцяссисяляринин еколожи паспорту 
мцяссисяляр тяряфиндян истифадя олунан тябии вя тякрар 
емал ресурслары, онларын ятраф мцщитя эюстярдикляри 
тясирляр щаггында мялуматлары юзцндя бирляшдирян 
техники-норматив сяняддир. Еколожи паспортда ятраф 
мцщитя тясир едян ашаьыда эюстярилян елементляр 
щаггында мялуматлар эюстярилир.
1.
Мцяссисядя тятбиг олунан технолоэийа щаггында;
2.
Истифадя олунан ресурлар-хаммал, истилик, енеръи 
нювляри 
вя 
с. 
кямиййят 
вя 
кейфиййят 
характеристикалары;


215 
3.
Истещсал 
олунан 
мящсулун 
кямиййят 
характеристикасы;
4.
Мцяссисядян ятрафа атылан туллантыларын мигдары 
вя кефиййяти щаггында мялумат;
Бу мялуматлар паспортда щям жядвял, щям дя изащлы 
шякилдя верилир. Паспорту мцяссисянин баш мцщяндиси 
тясдиг едир. Сонра ися Еколоэийа вя Тябии Сярвятляр 
Назирлийи иля разылашдырырлыр. Еколоjи паспорту 
тяртиб етмяк цчцн техники сянядлярдян, тямизляйижи 
гурьуларын ишинин эюстярижиляриндян, су вя щава 
мцщитинин анализиндян алынан няти-жялярдян истифадя 
едилир.
Еколоjи паспорт мцяссися щаггында еколоъи 
йюнцмлц бцтцн мялуматлары юзцндя якс етдирир. 
Паспортда мцяссисянин гоншу обйеклярля сярщядляри, 
щямчинин онун хяритя схеми эюстярилир. Хяритя-схемдя 
ашаьыдакылар гейдя алыныр: атмосфери вя йерцстц 
сулары 
чиркляндирян 
мянбяляр, 
туллантыларын 
топландыьы 
сащяляр, 
суларын 
дурьунлуг 
йерляри, 
санитар-мцщафизя зонасынын сярщядляри, йашайыш 
массивиндян олан мясафя, маэистрал йолдан вя кянд 
тясяррцфаты 
сащяляриня 
гядяр 
олан 
мясафяляр, 
чирклянмяйя нязарят едян мянтягяляря гядяр олан мясафя 
вя щямчинин паспортда мцяссисянин йерляшдийи районун 
тябии 
иглими, 
метеоролоъи 
характеристи-касы, 
чиркляндирижи маддялярин атмосфердя йайылмасыны 
эюстярян 
параметрляр 
верилир. 
Бу 
эюстярижиляр 
ясасында 
мцяссисянин 
ятрафа 
бурахдыьы 
зящярли 
маддялярин ББК мцяййян едилир. Бязян мцясися ятрафа аз 
тулланты ютцря билир, лакин щямин районда йерляшян 
башга мцяссисяляр дя ятраф мцщитя мцяййян мигдарда 
тул-лантылар ютцрдцкдя, ятраф мцщитя олан цмуми 
эярэинлик артмыш олур. Бу щалда щямин районун Ижра 
Щакимиййяти тяркибиндяки Тябияти мцщафизя шюбяси 


216 
районун бцтцн мцяссисяляринин бурахдыьы тулланты 
газларын мигдарыны мцяййян етдикдян сонра щяр бир 
мцяссися цчцн чиркляндирижи туллантыларын нормасы 
мцяййян едилир вя бу норма да паспортда гейд едилир.
Гейд етмишдик ки, ятраф мцщитин вязиййяти 
мцяссисядя тятбиг олунан технолоэийадан асылыдыр. Она 
эюря дя еколоъи паспортда истещсалын гыса харак-
теристикасы, 
истещсал 
олунан 
мящсулун 
щяжми,щямчинин истифадя олунан хаммалын вя алынан 
аралыг мящсуллары щаггда мялуматлар башга сюзля 
технолоъи схем дя верилир. Паспортда щямчинин 
хаммалын 
тяркиби, 
истифадя 
щяжми, 
кюмякчи 
материалларын мигдары да эюстярилир.
Паспортда туллантыларын тяркиби, мигдары, онун 
утилйасийасы вя зярясиз-ляшдирилмяси хцсуси бюлмядя 
эюстярилир. Щяр бир мцяссисянин юзцнцн няглиййаты 
олур. Няглиййатын ятраф мцщитя тясири дя паспорта гейд 
олунур.
Йашайыш 
сащяляринин 
еколоъи 
паспортлашдырылмасынын 
хцсусиййятляриня 
ба-хаг. 
Чиркляндирижи мянбялярин шящяр ящатясиндя гейри-
мцнтязям йерляшдирилмясиня эюря ятраф мцщитя олан 
техноэен тясирляр мцхтялиф дяряжядя олур. Ятраф 
мцщитин нормал щалында оптимал еколоъи шяраитин 
йарадылмасына ещтийаж дуйулмур. Лакин ятраф мцщитин 
мцщафизя вязиййяти гейри-гянаятбяхш олдугда щяр бир 
конкрет сащя цчцн техноэен тязйигя гаршы хцсуси 
тядбирляр ишляниб щазырланыр.
Шящярлярин 
еколоъи 
паспортлашдырылмасы 
тябии 
техноэен 
системлярин 
тясирляри-нин 
артыб-
азалдылмасыны прогнозлашдырмаг цчцн ясас амиллярдян 
бири щесаб олунур. «Шящярлярин 
еколоъи 
паспорту» 
ашаьыдакы бюлмялярдян ибарятдир:
1.Шящяр ящатясиндя ятраф мцщитин физики-
кимйяви параметрляринин вя ящалинин сыхлыьынын 


217 
гиймятляндирилмяси.
2.Мцщяндис, 
тясяррцфат, 
коммунал-тясяррцфат 
тясири 
нятижясиндя 
ятраф 
мцщитядя баш верян дяйишикляря нязарят, онларын 
гиймятляндирилмяси вя нятижя чыхарылмасы.
3.Шящяр 
тясяррцфатынын 
планлашдырылмасы, 
идаря 
едилмяси, 
тикинти 
ишляри, 
тябии-технoэен 
системлярин ишляринин тябияти мцщафизяси иля олан 
ялагяляринин оптималлашдырылмасы. Шящярин 
еколоъи паспортунун Ы бюлмясиндя ятраф мцщитин 
параметрляринин (атмосфер, щидросфер, эеолоъи мцщит) 
вя техносферин мювжуд вязиййятинин гиймятляри 
эюстярилир. Ятраф мцщитин дяйишмяси вя онун еколоъи 
нятижяляри мцяййян едилян 3 мярщялядя апарылыр. 
1. 
Шящярин 
хцсуси 
аналитик 
хяритясинин 
тяртиби.Бурада 
тябии, 
техноэен 
факторларын 
вя 
шяраитляри эюстярилир. 
2. Тяртиб олунмуш аналитик хяритя ясасында 
цмуми комплекс хяритя щазырланыр.
Сонра антропоэен тясирлярин эюстярижиляринин 
анализи апарылыр.
Комплекс хяритянин анализи нятижясиндя еколоъи 
жящятдян кризис олан район мцяййян едилир. Тябии вя 
техноэен шяраитинин тясириндян шящяр цчцн тящлцкя 
дяряжяси мцяййян едилир.
Ймумиййятля, тябияти мцщафизя мясяляляринин 
щяллиндя еколоъи паспорда верилян мялуматлардан 
эениш истифадя едилир.

Yüklə 6,54 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   107




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin