Safra kesesi; kc sağ lobunun post yüzeyinde Yetişkinde 10 cm uz, 3-4 cm çapında



Yüklə 445 b.
tarix05.05.2017
ölçüsü445 b.
#16879





  • Safra kesesi’nin histolojik yapısı;

    • Mukoza (yüzeyde tek sıralı prizmatik epitel ve epitel altında lamina propria)
    • Musküler tabaka
    • Seroza
  • GİS’in diğer bölümlerinden farklı olarak muskülaris mukoza ve submukoza yoktur



Safra kesesi histolojisi



Biliyer Sistem

  • Safra kesesi kanalı ‘duktus sistikus’ tur

  • (ort 3 cm uzunluğunda ve 4 mm çapında)

  • Duktus hepatikus kommunis

  • ‘common bile duct’

  • (esas safra kanalı)

  • (5cm uz 1 cm çapında)

  • Duktus sistikus



Safra

  • Safra; kc’in ekzokrin sekresyonu (günde 0.5-1 lt sekrete)

  • Safra kesesinde 5-10 kat konsantre halde depolanır, yağların sindirimi sırasında barsağa atılır.

  • Bikarbonattan zengin bir sıvı olup, 2/3’ü safra tuzlarından oluşur

  • Lipitlerin çözünmesinde safra tuzları deterjan rolü oynar

  • Safra tuzlarının %95’i ib’ta reabsorbe olur, V. Porta yoluyla tekrar kc e döner, çok az bir miktar safra tuzu ise gaita ile atılır.



Safra Kesesi Hastalıkları

  • Kolelitiazis

  • Kolesistit

    • Akut taşlı kolesistit
    • Akut taşsız kolesistit
    • Kronik kolesistit


Kolelitiazis

  • Popülasyonun %10-20’sinde safra taşı bulunur, %80’i asemptomatiktir

  • İki esas grup safra taşı var:

    • Kolesterol taşları (batı ülkelerinde sık)
    • Pigment taşları (bilüribin ve Ca tuzları)


Kolelitiazis Risk Grupları

  • Kolesterol taşları için;

    • Demografik dağılım; Kuzey Avrupa ve Amerika’da daha fazla
    • İleri yaş
    • Kadınlarda sık (K/E=2/1)
    • Östrojen ve progesteron hormonu
    • Gebelik
    • Oral kontraseptif kullanımı
    • Obezite
    • Ani kilo kaybı
    • Safra kesesinde staz
    • Hiperlipidemi sendromları


Kolelitiazis Risk Grupları

  • Pigment taşları için;

    • Asya ülkelerinde ve kırsal kesimlerde yaşayanlarda sık
    • Kronik hemolitik sendromlar
    • Safra yolları enfeksiyonları
    • Crohn hastalığı
    • İleal rezeksiyon ve by-pass
    • Kistik fibrozis gibi GİS hastalıkları


Kolelitiazis Patogenez Kolesterol taşı oluşumu için;

    • Zorunlu faktörler:
    • Safranın kolesterol ile hipersatürasyonu
    • Kitle (çekirdek) oluşumu
    • Kolesterol kristallerinin yeterli süre safra kesesinde kalması


Kolelitiazis Patogenez

  • Pigment taşları ise insoluble Ca tuzlarının karışımından oluşur;

    • Unkonjüge bilirübin ile Ca tuzlarının prespitasyonu kritik rol oynar
    • Safra pH’sını da rolü var


Kolelitiazis

  • Saf kolesterol taşları;

    • Sarı renkli (içerdiği ca karbonat, fosfat ve bilirübün miktarına göre rengi değişebilir)
    • Yuvarlak
    • Genellikle çok sayıda
    • Yeterli kalsiyum içermediği için ancak %20’si radyolojik saptanabilir


Kolesterol taşları



Kolelitiazis

  • Pigment taşları;

    • Siyah- kahverengi
      • Siyah taşlar……steril kesede, çok sayıda ve küçük çaplı olup, %50-75’i radioopak
      • Kahverengi taşlar…. Enf varlığında, yumuşak kolay parçalanır, radyolüsent


Pigment taşları



Kolelitiazis

  • Taşın komplikasyonları

    • Obstrüksiyon
    • Enfeksiyon
    • Ampiyem
    • Perforasyon
    • Fistül
    • Kolestaz
    • Pankreatit
    • İntestinal obstrüksiyon
    • Hidrops
    • Mukosel
    • Kanser gelişimi


Kolesistit

  • Akut taşlı kolesistit

  • Akut taşsız kolesistit

  • Kronik kolesistit



Akut Taşlı Kolesistit

  • Taş içeren safra kesesinin akut iltihabı olup, acil kolesistektominin en sık nedenidir

  • %90’ında duktus sistikus ve kese boynunda tıkanıklık vardır

  • Akut kolesistit atağında;

    • Sağ üst kadranda/epigastriumda ağrı
    • Hafif ateş, iştahsızlık, bulantı, kusma
    • Bazen sarılık
    • Muayenede üst abdomende hassasiyet
    • Lökositoz, serum alkalen fosfataz↑


Akut Taşlı Kolesistit Patogenez;

  • Safra akışının tıkanması sonucu kese duvarının kimyasal irritasyonu

    • Safra stazında; safradaki lesitinin, mukozaya toksik lisolesitine dönmesi
    • Mukozayı koruyucu glikoprotein tabakasının hasara uğraması ile safra tuzlarının direkt deterjan etkisine maruz kalan mukoza
    • Distansiyona uğramış kese duvarından salınan prostoglandinler
    • Distansiyon ve intralüminal basınç artışı nedeniyle bozulan mukozal kanlanma
    • Sekonder olarak eklenen bakteriyel enfeksiyonlar


Akut Taşlı Kolesistit

  • Makroskopik incelemede;

  • Kese büyük, kırmızı-mor veya yeşil-siyah renkte olabilir

  • Serozada fibrin, ağır olgularda eksüda

  • Çoğunlukla kese boynunda ve sistik kanalda taş saptanır

  • Lümende safra çamuru, fibrin, pü, hemoraji



Akut Taşlı Kolesistit

  • Kese içinde tamamen pü varsa

  • safra kesesi ampiyemi

  • Kesede nekroz olursa

  • gangrenöz kolesistit

  • sıklıkla perforasyonla birliktedir



Akut Kolesistit

  • Mikroskopik incelemede;

  • Akut iltihap bulguları

  • ( ödem, konjesyon, lökositik infiltrasyon, abse formasyonu, gangrenöz nekroz)



Akut Taşlı Kolesistit

  • Komplikasyonları:

  • Bakteriyel süperenfeksiyon ve buna bağlı kolanjit veya sepsis

  • Perforasyon ve lokal abse oluşumu

  • Rüptür ve diffüz peritonit gelişimi

  • Kolesistoenterik fistül

  • Kardiyak, pulmoner, renal, kc hastalıklarının alevlenmesi



Akut Taşsız Kolesistit

  • Akut kolesistitlerin %5-12’sinde taş yoktur

    • Safra sisteminden bağımsız büyük ameliyatlardan sonra
    • Ağır travmalar
    • Ağır yanıklar
    • Multisistem organ hastalıkları
    • Sepsis
    • Postpartum dönem
    • Uzun süreli iv hiperalimantasyon sonrasında gelişir


Akut Taşsız Kolesistit Patogenez;

  • Dehitratasyon ve multiple kan transfüzyonları, pigment miktarını artırır

  • Hiperalimatasyon ve ventilasyon, kesede staza neden olur

  • Safra çamuru ve mukusun toplanması, duktus sistikusta tıkanıklığa neden olur

  • Safranın bakteriyel kontaminasyonu ve lizolesitinlerin oluşumu



Akut Taşsız Kolesistit

  • Mortalitesi %10

  • ( sistemik vasküliti olan hastalarda, şiddetli atherosklerotik iskemik hastalığı olanlarda ve AIDS’lilerde mortalite %50)

  • Gangren ve perforasyon daha sık



Kronik Kolesistit

  • Tekrarlayan akut kolesistit ataklarından sonra veya akut atak hikayesi olmadan

  • %90 safra taşı ile birliktedir, buna karşın taşın kronik kolesistit gelişiminde direkt rolü gösterilememiştir

  • Olguların 1/3’ünde E. Coli ve enterokoklar ürer

  • Semptomlar; akut kolik, sağ üst kadran ağrısı veya epigastrik huzursuzluk



Kronik Kolesistit

  • Makroskopik incelemede;

  • Kese büyük, kontrakte veya normal boyutta olabilir (duvardaki fibrozis, iltihap ve tıkanıklığa bağlı)

  • Seroza düzgün, genelde mat görünümde

  • Daha önce geçirilmiş akut ataklar nedeniyle fibröz yapışıklıklar ob

  • Kesitlerinde duvar belirgin şekilde kalınlaşmış, gri-beyaz, elastikiyeti azalmış

  • Lümende gri-sarı, mukoid safra ve sıklıkla taş bulunur

  • Mukoza gn de korunmuş, tıkanıklık durumunda mukozal incelme ve atrofi



Kronik kolesistit



Kronik Kolesistit

  • Mikroskopik incelemede;

  • Hafif olgularda mukoza ve subserozada lenfositler, plazma hücreleri ve makrofajlar

  • Şiddetli olgularda; belirgin submukozal ve subserozal fibrozis

  • Aschoff-Rokitansky sinüsleri (mukozal katlantıların muskuler tabaka içine doğru uzanması)



Kronik Kolesistit



Porselen safra kesesi

  • Bazı olgularda kese duvarında distrofik kalsifikasyon olur



Hidrops safra kesesi

  • Kronik obstrüksiyonlu olgularda keselerde, lümende şeffaf sıvı birikebilir



Ekstrahepatik safra kanalları hastalıkları

  • Ekstrahepatik bilyer atrezi

  • Koledokolithiazis ve kolanjit

  • Koledok kisti



Ekstrahepatik Biliyer Atrezi

  • Neonatal kolestazın en sık nedenidir

  • Erken çocukluk döneminde en sık ölümle sonuçlanan kc hastalığıdır

  • Ekstrahepatik safra duktuslarının tümü veya bir kısmının destrüksiyon veya yokluğu sonucu, safra akışının total obstruksiyonudur

  • Doğumu takip eden haftalar içinde safra yollarında progresif iltihabi harabiyet oluşur

  • Etyolojide; viral enfeksiyonlar, genetik geçiş, hatalı embriyonel gelişim suçlanmaktadır

  • Kc biyopsisinde; safra duktul proliferasyonu, portal alanlarda ödem ve fibrozis, parankimal kolestaz

  • 3-6 hf içinde periportal fibrozis ve siroz



Koledokolithiazis ve Kolanjit

  • Koledokolithiazis; ana safra yollarında taş

  • Batı ülkelerinde taşların hemen hepsi safra kesesi kökenli, Asya’da ise primer duktal pigment taşları sıktır

  • Asemptomatik ob veya gelişen komplikasyon bulguları ( obstrüksiyon, pankreatit, kolanjit, hepatik abse, sekonder biliyer siroz, akut taşlı kolesistit) saptanabilir



Koledokolithiazis ve Kolanjit

  • Kolanjit; safra duktuslarının bakteriyel enf

  • Safra akışında tıkanıklık oluşturan her etken (en sık taşlar) kolanjite sebep ob

  • Bakteriler biliyer sisteme gn de Oddi sfinkterinden girer

  • Etken patojenler; gr (-) enterik aeroblar

  • Klinik; ateş, üşüme-titreme, karın ağrısı, sarılık

  • Kc absesi ve sepsis gelişebilir



Koledok Kisti

  • Gn 10 yaş öncesinde, bazen yetişkinde

  • Ekstrahepatik safra kanallarının kistik genişlemeleri

  • Abdominal ağrı, sarılık, ele gelen kitle

  • Komplikasyonları; taş oluşumu, darlık, tıkanıklık, portal hipertansiyon, safra yolları maligniteleri

  • Makroskopi; kist duvarı fibröz, bazen kalsifiye

  • Mikroskopi; tek katlı kolumnar epitel ile döşeli, kist duvarında hafif inflamatuar reaksiyon ve mural fibrozis



Tümörleri

  • Safra kesesi karsinomu

  • Ekstrahepatik safra kanalı karsinomları



Safra Kesesi Karsinomu

  • Sindirim sisteminin 5. sıklıkta görülen kanseridir

  • Kadınlarda fazla

  • Tanı konduğunda genelde inoperabl’dır

  • %60-70’inde kesede taş saptanır

  • Patogenezde düşünülen en önemli faktör; safra taşları ve enfeksiyon ajanların oluşturduğu irritasyon ve kronik iltihap



Safra Kesesi Karsinomu

  • Makroskopik olarak

  • Genelde fundus veya kese boynunda lokalizedir

  • İnfiltratif veya lümene doğru gelişen fungatif kitle şeklinde olabilir

    • İnfiltratif gelişme daha sık (belli bir alanda ya da tüm safra kesesini kaplayacak şekilde duvarda diffüz kalınlaşma veya endürasyon)
  • Tümörde nekroz, hemoraji, ülserasyon bulunabilir



Safra kesesi karsinomu



Safra Kesesi Karsinomu

  • Mikroskopik olarak

  • En sık adenokarsinom

    • Papiller
    • İnfiltratif ve az diferansiye
  • %5’i yassı hücreli karsinom veya adenoskamöz karsinom



Safra Kesesi Karsinomu (adenokarsinom)



Safra kesesi karsinomu

  • Tanı konduğunda çoğu lokal yayılım yapmış ve karaciğere infiltre olmuştur

  • Duktus sistikus, komşu safra duktusları, porta hepatisteki lenf ganglionları,

  • daha az sıklıkta ise periton, gastrointestinal kanal, akciğerlere yayılım görülür



Ekstrahepatik Safra Yolları Karsinomu

  • Son derece sinsi; ağrısız, progresif sarılık

  • Yaşlılarda ve erkeklerde daha fazla

  • Olguların 1/3’ünde safra taşı saptanır

  • Safra yollarının parazitik enfeksiyonları (Clonorsis sinensis), primer sklerozan kolanjit, inflamatuar barsak hastalığı varlığında risk artar



Ekstrahepatik Safra Yolları Karsinomu

  • %50’si periampüller bölgeyi de içeren distal ana safra kanalında

  • %30’u distal veya proksimal ana safra kanalında,

  • %20’si hepatik kanal bifurkasyonu ve çevresinde



Ekstrahepatik Safra Yolları Karsinomu

  • Tanı sırasında gn küçük çaplı

  • Safra kanalı duvarında

  • Çoğu adenokarsinomdur

    • Müsin üretimi ob veya olmayabilir
    • Yoğun desmoplastik stroma görülür


İyi Tatiller…



Yüklə 445 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin