Kamu yönetiMİNİ İncelemede yaklaşimlar yasal Yaklaşım

KAMU YÖNETİMİNİ İNCELEMEDE YAKLAŞIMLAR

• Yasal Yaklaşım

• Kurumsal-Yapısal Yaklaşım

• Sosyo-Psikolojik Yaklaşım

• Sistem Yaklaşımı

YASAL YAKLAŞIM

• Yasalarda öngörülen ilke ve esaslara göre inceler

• Yönetimde hüquqa bağlılıq,

• Yönetimi bir hüquq problemi olaraq görməktədir

• Çalışanların davranışlarını ve xalqın təsirini diqqətə almamaqdadır.

Kurumsal-Yapısal Yaklaşım

• Teşkilat quruluşuna daha çox üstünlük verməkdədir.

• Merkez və yerlərdə təşkilatlanma

• Tekilatda iş bölgüsü, hiyerarxiya, bürokratya, kontrol

• sahəsi...

• Teşkilatların etrafla olan elaqələrini görmemesi,

• İnsan davranışlarını göz ardı etmesi

Sosyo-Psikolojik Yaklaşım

• Teşkilat içindeki insanların davranışlarını inceler,

• Moral (həvəsləndirmə), morale təsir edən faktorlar, grup ve teşkilatlar arasında işbirliği...

• Fərdlərlə teşikalti quruluş arasında yaxın münasibet olduğunu ortay qoymuşdur.

Sistem Yaklaşımı

• İdarə etmə hadisəsini anlamaın ən yaxşı yolu onu bir bütün olaraq incələməkdir.

• İdarə etmə: personal,teşkilat, normalar düzəni, mali vəsait və insanlardan meydana gələn bir sistem olarak dəyərləndirir.

• İdarə etməni çevrəsiylə birlikdə ələ alır.

• Sistem-çevrə münasibəti...

DÖVLƏT İDARƏSİ VƏ ÖZƏL İDARƏ

• Dövlət qurumlarındaki idarə,

• Özəl işlətmələrdəki idarə,

• Hər ikisi də idarə etmənin altında yer alan sahələrdir

• Bənzər və fərqli tərəfləri vardır.

BƏNZƏRLİKLƏRİ

• Kamu yönetimi özəl sektor araştırmalarından yararlanmaqdadır..

• Teşkilat, personal, mali vəsait, bina vs. kimi ortaq faktorlar və problemlərvar.

• Hər iki idarə etmədə təşkilat,personal,mali idarə və siyasət-metod gəliştirmənin idarəsi kimi vəzifələri var.

• Yaxınlaşma və işbirliyi

Fərqlilikləri

• Siysi çevrə

• - Dövlət idarəçiləri yeritdikləri faaliyyət barəsində siyasi idarəçi və orqanlara qarşı məsuliyət daşıyırlar.

• - Seçici, tükədici, mənffət qrupları siyasi çevrədir.

• - Sosyal çevrəsi də vardır.

Xalq Mənfəəti-Özəl Mənfəət

• Dövlət idarəsinin istehsal etdiyi mal və xidmətlər bütün xalqa aiddir,bölünməz (müdafiə,təhlükəsizlik vs.)

• Özelde isə qiymətini ödəmədiyiniz mal və xidməti əldə edə bilməzsiniz.

• Kamu mal və xidmətlərinin qiymətləri ticari güclər tərəfindən yox siyasi orqanlar tərəfindən təyin edilir.

Xalq Mənfəəti-Özəl Mənfəət

• Kar məqsədi yerinə xalq mənfəəti vardır..

• Sosyal fayda

• Xalq/Müşdəri

• Özəl qurumlar xalqın mənfəətlərinə əməl edib etməməkdə sərbəsdirlər,

• Ancaq dövlət qurumları xalqın mənfəətlərinə görə hərəkət etməsi gözlənilir.

Serbestlik

• Qanunlar və planlar dövlət idarəçilərinin hərəkət sahəsini daraldır

• Qanunvericilik orqanı, icra orqanı və ictimai rəyin tənqid və kontroluna açıqdır,

• Öncəliklə işlərin qanuna uyğunluğu önəmlidir verimlilik deyil.

Sərbəstlik

• Özelde ən mühüm məsuliyət işlərin pis və verimsiz olmasıdır.

• Özel sektorda maaşlarin üst sərhəddi yoxdur.

• Personal idarəsi baxımından özəllər daha sərbəstirlər.

Sosyal Maliyət

• Sənaye və ticari faaliyyətin artaraq topluma yklədiyi yük,

• Çevrenin qorunması

• Səhiyyə xidmətləri

• Polis təşkilatı

• Özel sektor sosyal maliyətlə maraqlanmaz. Sizcə Niyə?

Siyasi Liderlerin tez-tez dəyişməsi

• Liderler dəyişincə politikalar da dəyişir

• Dövlət idarəçiləri qısa dönəmli palnlar hazırlamaq zorunda qala bilərlər

• Özel sektorda devlətdə olduğu kimi tez-tez politika dəyişikliyi olmaz.

Təşkilatların quruluşu və idarəçilərin Motivasiyası

• Dövlet qurumlarında reqabət yoxdur (inhisar) və idarəçilərin motivasiyasında reqabetin rolu yoxdur

• Dövlət idarəçilərində motivasiyanı nə təmin edər?

• Dövlət idarəçiləri yetki devrətməzlər və otoriteyi özlərində tutarlar,

• Özəl kəsimi bazar şərtləri motivə edər.

Hakimlik

• Fərdlərin və grupların davranışları üzərində təsir göstərə bilər.

• Dövlət idarəçilərinin aldıqları qərarlar çox sayıda insana təsir etməkdədir.

Dövlət (Kamu) gücü

• Özəl quruluşlar arasında münasibətlər bərabər hüquq prinsipinə dayanır,

• Özelde anlaşma əsasdır.

• Devlet idarəsi özəl qarşısında kamu gücündən istifadə edər.Bərabərlik yoxdur.

• İstədiyi işi gördürmə gücü vardır.

• Dövlət idarəsi özünü cəmiyətin üstündə görür. Yüksəktədir...

Qaydaların çoxluğu

• Dövlət idarəsinin hər sahəsi və işləmləri qanunlarla düzənlənmişdir.

• Ayrıntılıdır və qarmaşıqlıq meydana gətirir.

• Özəldə də vardır qanuni düzənləmələr, ama daha ümumidir və daha azdır.