Rəyçilər: Yeganə Qəhrəmanova

2. Məktubun quruluşu. Cənub-Şərqi Asiyada bir iş məktubunun mətni induktiv şəkildə qurulur: əvvəlcə səbəblər, şərtlər və yalnız faktiki tələblər və ya iş təklifləri son verilir. Avropa və Şimali Amerika ənənələrinin nümayəndələri üçün bu üslub "Çirkli" və qeyri-işgüzar üslubdur.
Onların nöqteyi-nəzərindən, əsas tələb və ya təklifin məktubun əsaslandırılması və təfərrüatı ilə tərtib edilməsindən başlamalıdır. Qərb ənənələrini müqayisə etsək, amerikalıların iş məktublarının, məsələn, fransızların oxşar məktublarına nisbətən daha fərdi qiymətləndirildiyini görərik.
3. Yazı tonu və üslubu. Amerikalıların yazdığı elmi iş üçün maliyyələşdirilməsini tələb edən məktublar Hollandiya təşkilatlarının eyni mövzuda yazdığı məktublardan daha çox inandırmağa yönəlir. Amerika məktubları daha uzundur, həm professional, həm də fərdi olaraq daha çox məlumat verirlər.
Amerika mətnləri informativ və semantik cəhətdən məlumatlıdır. Amerikalılar daha aktivdirlər, özünə hörmət etməkdə, daha yaxşı və müsbət imiclərini qurmaqda daha uğurludurlar. Rus və Qərb ənənələrində iş məktublarının tərtib edilməsi üçün tələblər əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Yazılı işgüzar ünsiyyətin Qərb ənənələri ingilis dilində işgüzar yazılı nitqdə rus yazılı ünsiyyətini formalaşdıran çoxəsrlik ənənələrə sahib deyil. Çünki əsrlər boyu ingilislər sənəd dili kimi fransız dilindən istifadə edirdilər.
Rusiya rəsmi iş yazısının əsas xüsusiyyəti onun sərt funksionallığı, sözdə "teleqraf üslubu" hələ də qalmaqdadır. Eyni zamanda reklam xarakterinin inkişafı ilə əlaqədar ingilis dilli işgüzar ünsiyyətə də eyni tələblər qoyulur. İngilis dilli iş məktubları və sənədlərinin üslubu daim dəyişikliyə məruz qalır, hər il üslubun sərhədlərini digər ünsiyyət sahələrinin dil ehtiyatlarına açaraq sadələşdirirlər. Məsələn, ingilis işgüzar yazışmalarında, şəxsi iş məktublarında tez-tez Qərb psixoloqlarının, filosoflarının əsərlərindən və məşhur ədəbi əsərlərdən sitatlara rast gəlmək olur. Hesab olunur ki, ana mətnin bu cür bəzəkləri müəllifin ədəbsizliyini göstərir, nitqini nümayiş etdirir. Beləliklə, Qərbin rəsmi-işgüzar nitqi öz funksiyalarına və ifadə vasitələrinə yaxındır.
Biznesin yazılması sahəsində Amerika mütəxəssisi R.Tepper hesab edir ki, düzgün tərtib olunmuş iş məktubları eyni sxemə uyğun qurulur. Açılış xətləri diqqəti cəlb edir, bunların ardınca bir və ya iki cümlə oxucunun marağını oyadır, sonra iki abzasda bir sorğu verilir və son hissə oxucunu hərəkətə gətirməyə məcbur edir.
Bunun nəticəsi olaraq, yerli və qərb biznesinin yazılışının fərqli tonallıqlarından danışa bilərik. Müasir yerli iş sənədləri həddindən artıq nəzakət sevmədən daha çox quru olur. Bu baxımdan Qərb üslubu bir qədər yumşaqdır. Beləliklə, R. Tepper işadamlarına müvəffəqiyyəti təmin edən iş məktublarında və qeydlərdə bir sıra "sehrli sözlər" istifadə etməyi məsləhət görür. Bu sözləri belə hesab edir: heyrətləndirici, heyranedici, qızışdırıcı, isti, unudulmaz, gözəçarpan, təsiredici, heyrətamiz, zəhlətökən, çırpıcı və s.
İşgüzar məktubların daxili tərzi bu qədər "sehrli" sözlərin işlədilməsi ilə xarakterizə olunmur, çünki rəsmi işgüzar nitqin xaricdən gələn təsirlərə bağlılığı emosional, qiymətləndirici, ifadəli lüğətin ona nüfuz etməsinə imkan vermir. Yerli iş yazmağın digər bir xüsusiyyəti məlumatın təqdimatında “tələffüzün” itirilməsinin prioritetidir. Qərbdə, xüsusən də ABŞ-da qəbul edilən işgüzar ünsiyyət qaydalarına görə, müştəriyə mesaj yazan bir iş adamı bəzi fərdi məqamlardan istifadə etməlidir: söhbətdə qeyd olunan futbol oyunu, uşaqlar, məktəb, qarşılıqlı dost. Yerli iş təcrübəsində belə tanışlıq lazımsız hesab olunur.