R b a y c a n X z r d n z g m
fevral 2017-ci il № 9-12 (9103)
Yüklə 407,45 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
10 fevral 2017-ci il № 9-12 (9103) 6 Ötən il ərzində Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Su Hövzələrində Bioloji Resursların Artırılması və Mühafizəsi Departa- menti tərəfindən balıqçılıq haqqında Azərbaycan Respublikası qanunveri- ciliyinə müvafiq olaraq 9 hüquqi və 146 fiziki şəxsə balıq ehiyatlarından sənaye məqsədi ilə istifadə etmək hüququ verilib. Departamentdən verilən məlumata görə, bu məqsədlə 317 ton kilkə, 115,3 ton siyənək və 364.65 ton axçalı balıqla- rın ovuna kvotalar ayrılıb. Nərə balıqartır- ma zavodlarının törədici balıqlarla təmin edilməsi məqsədilə 2.1 ton nərə cinsli, çəkikimi balıqların artırılması ilə məşğul olan zavodlar tərəfindən törədici balıqla- rın tədarükü və hipofiz hazırlanması (törədici balıqların cinsi yetişkənliyə çatmasını sürətləndirmək) məqsədilə 7,7 ton çəkikimilərin ovuna kvotalar ayrılıb.
Elmi-tədqiqat məqsədləri üçün 2 ton nərə cinsli balıq növlərinin ovlan- masına icazə verilib. Ötən il departament tərəfindən müstəqil və su nəqliyyatında polis idarəsinin əməkdaşlarının iştirakı ilə 246 qanun pozuntusu aşkar edilib. 103 nəfər şəxs inzibati və cinayət məsuliyyətinə cəlb edilərək barələ- rində 92 protokol və 154 akt tərtib edilib. Bioloji resurslara vurulmuş ziyanla bağlı 40667 manat məb- ləğində iddia, 5700 manat məb- ləğində cərimə tərtib edilib. Tədbir görülməsi üçün rayon məhkəmələrinə 3, hüquq-mühafizə orqanlarına isə 86 iş göndərilib. 4 işə inzibati qaydada departament tərəfindən baxılıb.
“gismeteo.ru” saytı xəbər verir ki, tədqiqatçılar aşağıdakı parametrlərin - Selsi ilə 18-30 dərəcə isti- nin, 1 millimetrdən az yağıntının cəminin və Selsi ilə 20 dərəcədən aşağı şeh nöqtəsinin qiymətinin məc- musunu isti hava kimi götürüblər. İldə 74 günə bərabər olan cari qlobal orta göstə- rici sonrakı 20 il ərzində 4 gün, əsrin sonu üçün isə 6 gün azalacaq. Lakin orta enliklərdə - ABŞ-ın şimal və dağlıq hissələrində, Britaniya adaları və Şimali Av- ropada, Asiyanın şimal-şərqində, həmçinin Cənubi Amerika və Okeaniyanın cənubunda yaşayan əhali xüsusən bahar, yay və payızda isti hava şəraitinin 10- 15 gün çoxaldığını müşahidə edəcəklər. İsti günlərin sayı tropik regionlarda daha çox azalacaq. Metamorfozlar Afrika, Asiya və Latın Amerikasında daha çox nəzərə çarpacaq. 2100-cü il üçün bu regionların bəzilərində isti günlərin sayı 15- 50 gün azalacaq. Soyuq düşməyəcək, əksinə daha isti və quraq olacaq. Mülayim hava ekstremal hava şəraiti ilə müqa- yisədə insanların çoxuna təsir göstərdiyi üçün tədqiqat iqlimin dəyişməsi problemini cəmiyyətə başa düşülən şəkildə çatdırır. Turizm, inşaat, nəqliy- yat və kənd təsərrüfatı sahələri tədqiqatçıların müla- yim kimi müəyyənləşdirdiyi havanın hakim olduğu günlərin tezliyindən asılıdır. İlk baxışda isti günlərin sayının çoxalması əla xəbər təsiri bağışlayır. Amma bu hal temperaturun artmasının nəticəsi olacaq, quraqlıq və istilik axınları gətirəcək. Yer iqliminin gələcəyi barədə bütün proqnozlar 1986-cı ildən 2005-ci ilə qədər müddətdə mülayim hava şəraiti olan günlərin illik sayı ilə bağlı sənədləş- dirilmiş dəyişikliklərə əsaslanıb.
Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin imzala- dığı Fərmanda Aral dənizinin quruması ilə əlaqədar səhra- laşmanın qarşısının alınması, su ehtiyatlarının tənzimlənməsi istiqamətində əsaslı işlərin aparılması, re- gionda 100 min yeni iş yerinin yaradılması nəzərdə tutulur. Bildirilir ki, proqramın maliyyələşdirilməsi üçün Özbəkistan Maliyyə Nazirliyinin nəzdində Aralyanı Regionun İnkişaf Fondu da yaradılacaq. Xatırladırıq ki, Aral dənizi 1960-cı ildə dünyada sahəsinə görə dör- düncü göl sayılırdı. Son 40 ildə gölün sahəsi iki dəfə azalıb, suyun həcmi 18 metr aşağı düşüb. Duzluluğu artdığına görə balıq ehtiyatları tamamilə tükənib. Güclü külək qumu sovurub hətta uzaq yaşayış məntəqələrinə tökür və beləcə ekoloji fəlakət zonası yaranır.
Rumıniya xilasediciləri heli- kopterlər vasitəsilə gəmiləri ərzaq və əsas əşyalarla təmin edirlər. cƏnUBi çin DƏniZinDƏ MALAYZiYA gƏMiSi BAtIB Cənubi Çin dənizində Borneo adası sahilləri yaxınlığında Malay- ziya gəmisi batıb. Gəminin göyərtə- sində 28 çinli turist və 3 heyət üzvü olub. Sinxua agentliyi xəbər verir ki, 27 nəfər xilas edilib. Dörd nəfərin axtarışları davam edir. Qeyd edək ki, Malayziya gəmisi Kota Kinabal şəhərindən Menqalum adasına hərəkət edirdi.
Axtarış-xilasetmə əməliyyat- larında gəmilər və katerlər iştirak edib. Miqrantlar arasında ölən ol- mayıb.
“İzvestiya” qəzetinin saytı- nın verdiyi xəbərə görə, mütəxəs- sislər daşqınların bir neçə yüz il- dən sonra baş verəcəyini ehtimal edirlər. Onların fikrincə, bu, tem- peraturun dəyişməsi və buzlaqların əriməsi ilə bağlıdır. Təqribən 125 min il əvvəl havanın temperaturu indiki dövrlə müqayisədə Selsi ilə 1,5-2 dərəcə, suyun səviyyəsi isə 8-10 metr çox olub. Qlobal istiləşmə nəticəsində Yer üzü XXI əsrin ortalarında belə bir göstəriciyə çatacaq. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, təhlükə əsasən sahillərdə yaşayan sakinləri hədələyir. Alimlər, həmçinin dünyada tufanın baş verəcəyi tarixi də açıqlayıblar. Onların fikrincə, bu, bir neçə əsr sonra ola bilər. NASA alimləri əvvəllər həmin tufanın bu yüzillikdə olacağını proqnozlaşdırmışdılar. SUYUn keYfiYYƏti inSAnIn ƏQLi QABiLiYYƏtinƏ tƏSiR eDiR San-Dieqoda elmi- tədqiqat laboratoriyasının alimləri bildiriblər ki, su və onun keyfiyyəti insanın intellektinə təsir edir. Yalnız təmiz su təfəkkür prosesini fəallaşdıra bilər. “Aktualnıye novosti” saytı xəbər verir ki, amerikalı alimlər kişi cinsindən onlarla könüllünün iştirak etdiyi irimiqyaslı tədqiqat aparıblar. Onlar uzun müddət hər gün səhər yeməyindən sonra yarım stəkan su içiblər. Bu qrupun və səhər yeməyindən sonra su içməyən könüllülərin əqli qabiliyyətinin nəticələri fərqli olub. Tədqiqat müəlliflərinin fikrincə, su insan beyninin müəyyən reseptorla- rına təsir etməklə orqanizmin enerji ehtiyatını yüksəldə bilir. Alimlər, həm- çinin qeyd edirlər ki, effektiv nəticə üçün bir neçə qurtum təmiz suyu müəy- yən edilmiş vaxtda, məsələn, səhər yeməyindən sonra içmək kifayətdir.
TASS-ın verdiyi xəbərə görə, məlum olub ki, Karib dənizindəki çəkicbaş köpəkbalığı bir neçə milyon il əvvəl Şimali Amerika yaxınlığındakı sularda eyni növdən olan balıqlardan ayrılıb və onlarla cütləşmək əlaqəsini kəsib. Florida Universitetinin mətbuat xidmətinin yaydığı məlumata görə, DNT testi üçün bioloji material verən balıq 2016-cı ildə Belizdə (əvvəlki Britaniya Hondurası) köpək- balıqlarını nişanlamaq ekspedisiyası çərçivəsində tutulub. Balıq ABŞ sahillərində Atlantik sularında yaşayan eyni növə zahirən oxşasa da genetik cəhətdən ondan fərqlənir. Florida Universitetinin press-relizində yazılıb: “İki qrup arasında cütləşmənin kəsilməsi bir növün bölünmə- sini müəyyənləşdirən əlamətdir. Nyu-York ştatının Stou- ni-Bruk Universitetindən Endryu Fildsin apardığı DNT analizi nəticəsində Belizdə işləyən komanda sübut edib ki, bu ərazidəki çəkicbaş köpəkbalığı Meksika, ABŞ və Baham adalarında eyni növlə cütləşmə əlaqəsini çoxdan kəsib. Bu müddətdə iki qrupu ayıran genetik fərqlər formalaşıb”. Ekoloji tədqiqatlarla paralel olaraq yeni köpəkbalığı- nın qeydiyyata alınması və ona latınca ad verilməsi işi də aparılır. YAXIn 20 iL üçün ƏLveRişLi hAvA XƏRitƏSi tƏRtiB oLUnUB A Z R B A Y C A N X Z R D N Z G M L Y
И ИЧИ И И
10 fevral 2017-ci il № 9-12 (9103) 7 YARIZARAfAt, YARIgeRçƏk Yaxşı adamları tanrı qoruyur. Amma tanrı- nın da bəzən işi o qədər çox olur ki... elə bir adam yoxdur ki, əlindən heç nə gəlmə- sin. Məsələn, problem yaratmağı hamı bacarır. təzə işçinin necə çıxacağını hətta uzun illər bazarda qarpız satanlar da bilə bilməz. Yaşayanlar deyirlər ki, həyat çox gözəldir. Ya- şayanların hamısı yalan danışmaz ki... tənha qalmaqdan həmişə qorxmuşam. təkcə ona görə yox ki, zibili də mən atacağam. Bütün maaşa baxanlar üçün ən gözəl ay yəqin ki, fevraldır. Qırx yaşınıza kimi heç nə qazanmamısınızsa, buna görə çox da təəssüflənməyin. Deməli, itirə- cəyiniz bir şey yoxdur. Əvvəllər hava haqqında proqnozlar düz çıx- mırdı. indi bütün proqnozlar içində ən düzü, deyəsən elə hava proqnozudur axı... Bəzi adamlar axşamdan xeyli keçmiş zəng edəndə elə üzr istəyirlər, elə bil gündüz zəng eləsələr, çox sevinəcəyəm. Bir çox xarici dilləri o dillərdə bir kəlmə belə danışa bilməyənlərin hamısından yaxşı bilirəm. işin düzələcəksə, haqqımda daha bir neçə ya- lan danışmağına dözə bilərəm. Pul hər şeyi həll edir deyə, məsələni həll et- məyə çətinlik çəkən məktəbli nəvəmə bir onluq verdim. fikir vermisiniz, şaxta babanı yaxşı qarşıla- dıqca, hər il bizdə qış daha sərt keçir. Bəzən istəyirsən ki, pis vərdişlərinə birdəfəlik tüpürəsən. Sonra fikirləşirsən ki, tüpürmək yaxşı deyil. Bəzilərini necə başa salasan ki, lifti olan köh- nə binalarda liftə minməmək bir ayıbdır, minib çıxa bilməmək iki ayıb. Artıq çəkidən təbii yolla xilas olmaq üçün in- dikidən gözəl zaman? həyat yoldaşıma “şuba” almadığıma ondan çox, mən peşmanam. indi o qiymətə bazarda meyvə satırlar. Boş söhbətdir ki, indi hər şeyin qiyməti qalxır, hər şey bahalaşır. şəxsən məni indi əvvəlki vaxt- lardan çox ucuz satırlar. 7-ci mərtəbəyə təzə qonşular köçməmişdən əvvəl sən demə, mən 6-cı mərtəbədə əməlli-başlı yaşamışammış. Məndən xoşu gəlməyənlər yanılmayıblar, çünki, bəzən heç özümün də özümdən xoşum gəl- mir. it yaxşı heyvandır və insanın da dostudur. Amma bu, kiməsə adamı it kimi qapmağa əsas vermir. Dünyada şər, böhtan, yalan yarışları keçiril- mir? Mən əminəm ki, bu yarışlarda ermənilər həmişə birinci yeri tutarlar. hər dəfə məkrli ermənilərin hərəkətlərini görəndə istər-istəməz fikirləşirəm ki, yer üzündə kifayət qədər dərd-bəla ola-ola, Allah bu adda milləti də niyə yaradıb? gözəgörünməz təyyarələr və bir də iş görmək lazım gələndə gözəgörünməzə çevrilən işçilər olur. Mən çiyninə düşən yükün ağırlığı baxımın- dan qadın olmağın çətinliyini başa düşürəm. Amma bəzi kişilərə kişi olmaqda nə mane oldu- ğunu anlaya bilmirəm. Mənə elə gəlir ki, ərlərinə “Sən otur yerində!” və ya “işdən sonra düz evə gəl!” deyən qadınlar bəzi müəssisələri kişilərdən yaxşı idarə edərlər. Bəzi adamların yaşı əllini, altmışı, yetmişi... keçəndə də yenə nəyinsə keçməyini gözləyirlər. hamımızı qadınlar dünyaya gətiribsə, bu o demək deyil ki, bütün bəlaların səbəbkarı məhz qadınlardır. insanı əmək yaradıbsa, işləyənlərin hamısı ən azı adam olmalıdır axı... turpun kiloqramı neçəyə satılır ki, bəzi adamların başında da turp əkirlər? Başları heç nədən çıxmayanlar adətən daha çox özlərindən çıxırlar. Bəzi xidmətlər hətta qışa qışda hazırlaşmağa başlasalar, heç olmasa növbəti qışa hazır olmalı- dırlar axı... Saçlarım yanmayıbsa, bu o demək deyil ki, bəzi haqsızlıqlardan təpəmdən heç vaxt tüstü çıxmayıb. indi pisliklə heç kəsi heyrətləndirmək müm- kün deyil. Amma bircə dəfə yaxşılıq et və adam- ların üzündəki heyrətə bax. Bəzi verilişlər göstərir ki, əksər televiziya ka- nalları göstərməyə bir şey tapmırlar. Adətən yaxşı adamlar yaxşı işlərlə, pis adam- lar pis işlərlə məşğul olurlar. Qalanları da tama- şa etməyi xoşlayırlar. Mənasız yerə vaxt itirəni sonralar vaxt özü elə “itirir” ki, heç nəyə vaxt tapa bilmir. həqiqətə nə isə qatanda, həqiqətdən daha çox, qatılan şeyə oxşayır. hələ də bəzi adamlara çatmır ki, “oxumaq, oxumaq, yenə də oxumaq!” deyəndə müğənni kimi oxumağı nəzərdə tutmayıblar. həqiqətin iki ayağı, yalanın isə bəzən qanad- ları da olur. Başında bir şey olmayanın cibləri qızılla dolu olsa da, başlıların yanında həmişə kasıb görünər. Ağıllılar arasında bir gün yaşamaq, axmaqlar arasında bir ömür sürməkdən yaxşıdır. tələlərdə nədənsə daha çox xarici pendir olur. Rasif TAHİROV Yuxusuzluq və ya yuxunun pozul- ması, demək olar, hər kəsin qarşılaşdığı problemdir. Bu, təkcə yuxu çatışmazlığı deyil, həm də yaxşı yatmamaq, yuxuya getməyin çətinliyi, yuxudan yarımçıq durmaq və səhərədək oyaq qalmaq kimi hallarla səciyyələnir. “Zdorovye” saytının məlumatına görə, insanın əlverişsiz şəraitdə (səs-küy, isti/ soyuq, həddən artıq bərk və ya yumşaq çarpayı) yatması, həyat tərzini dəyişməsi (səyahət, bir yerdən başqa yerə köçmək), evdə və işdə stress vəziyyət, müxtəlif ağ- rılar yaradan, tənəffüsü çətinləşdirən və digər xəstəliklər, narahatlıq və depressiya yuxusuzluğun səbəblərindəndir. Yuxusuzluğun təkrarlanan epizodları və ya insanın yata bilmədiyi vaxtın uzan- ması, depressiya ilə bağlı yuxusuzluq və ya problemin öhdəsindən müstəqil gələ bil- məmək hallarında həkimə və ya mütəxəs- sisə müraciət etmək lazım gəlir. Yeni yuxu və oyaqqalma rejimini ya- radın. Aşağıda qeyd edilən məsləhətlərə əməl olunduğu halda yaxşılaşma olmasa, həkimə müraciət etmək lazımdır: - axşamlar alkoqol qəbul etməyin. Al- koqolun orqanizmə qısamüddətli sakitləş- dirici təsir etməsinə və spirtli içkidən sonra insanın daha tez yuxuya getməsinə baxma- yaraq, alkoqol dərin yuxu fazasına da təsir edir. Siz spirtli içkinin təsiri qurtarandan sonra dərhal ayılacaqsınız. - xüsusilə yataqda siqaret çəkməyin. Nikotin stimullaşdırıcı təsirə malikdir. Bu sizə yuxuya getməyə və normal yuxu pro- sesinə mane olur. - qəhvə içməyin və ya onu daha az iç- məyə cəhd edin. Kofein orqanizmdə 12-24 saat ərzində qalır. Yadda saxlayın ki, qəhvə ilə yanaşı, şokolad, kola və çayın da tərki- bində kofein var. Əgər siz yuxusuzluğunu- zun səbəbini kofeində görürsünüzsə, tərki- bində bu maddənin olduğu məhsullardan yatmazdan ən azı 12 saat əvvəl istifadə edin.
- nəzərə almaq lazımdır ki, bəzi dər- manlar yuxunun normal strukturunu pozur. Soyuqdəymədə istifadə edilən, bir çox re- septsiz satılan, habelə tərkibində psevdoe- fedrin olan dərman vasitələri də orqanizmə kofein kimi stimullaşdırıcı təsir göstərir. Ona görə də aptekdə əczaçıdan bu prepara- tın yuxuya necə təsir göstərməsini, əgər bu dərman insanı oyaq saxlayırsa, onu digəri ilə əvəz etməyin mümkün olub-olmamasını soruşmaq lazımdır. - yatmazdan əvvəl həddindən artıq yeməyin. Dolu mədə yuxuya getməyə mane olur. Yaxşısı yüngül qəlyanaltı ilə ke- çinməkdir. Bu, həm yuxunu pozmur, həm də aclığı dəf edir. Çoxları isti və ya soyuq südün möcüzəli gücünə qeyd-şərtsiz ina- nırlar. Südə bir qədər bal, darçın və ya vanil əlavə etmək olar. Bəzi adamlara tərkibində kofein olmayan bir fincan bitki çayı yaxşı təsir göstərir. - vannanı yuxudan bir-iki saat əvvəl qəbul edin. Bu, əzələlərdə gərginliyi gö- türəcək və sizin yuxunuz gələcək. Lakin vannanı bilavasitə yatağa uzanmamışdan qabaq qəbul etməyin, bu, sizi yuxuya get- məyə qoymayacaq. - müntəzəm olaraq idman edin. Bunun- la siz gərginliyi aradan qaldıracaq və səhər özünüzü gümrah hiss edəcəksiniz. Bundan başqa, fiziki hərəkətlər nəticəsində siz yo- rulacaqsınız ki, bu, yuxuya getməyi asan- laşdırır. - yataq otağı sakit və qaranlıq olmalı- dır. Əgər səs mane olursa, qulağınızı xüsusi tıxac və ya “ağ küy” qurğusu ilə bağlayın. Bəzi adamlar işləyən fen və ya kondisione- rin səsi altında yatmağa üstünlük verirlər. - yuxu üçün optimal temperatur 15.5- 18.3 dərəcədir. Həmçinin yaxşı yuxu üçün döşəyin bərk və rahat olması çox vacibdir. - qısamüddətli gündüz yuxusundan im- tina etmək yaxşı olar. Müddəti 20 dəqiqə- dən az olan bu cür yuxu orqanizmi gümrah edə bilər. Lakin gündüz 4 saatdan çox yat- maq yuxunun normal strukturuna təsir edə bilər və yuxusuzluq yaradar. - işığı söndürməzdən əvvəl bir neçə dəqiqə kitab oxuyun. Bu, sizi rahat edər və tez mürgüləyərsiniz. - nəyisə hesablamaq tövsiyə edilmir. Hesab diqqəti müəyyən məsələyə yönəl- dir. Əksinə, çalışın özünüzü xoşagələn bir sahədə təsəvvür edin. Təxəyyülünüzü işə salın ki, yuxuya gedən zaman sakitləşdirici səsləri eşidəsiniz. - çarpayı istirahət yeri olmalıdır. Dəh- şətlər filminə baxmaq, sabahkı iş gününün planını qurmaq stress və narahatlıq yaradır. Odur ki, yataqda bu məsələlərlə məşğul ol- maq lazım deyil. - yuxusuzluq üçün əla vasitə içində qu- rudulmuş mayaotu qozaları olan yastıqdır. Fındıq ağacı yarpağı və şam ağacı budağı da yuxusuzluğun öhdəsindən gəlməkdə kömək edə bilər. Həmçinin qaraqınıq və nanə yarpaqlarını da götürmək lazımdır. Qurudulmuş komponentləri qarışdırırıq və yastığa doldururuq. İnsanların çoxu yuxusuzluğa görə hə- kimə müraciət etməyə məcburdur. Bunun- la belə həkimlər də əvvəlcə sizin proble- minizi dərmansız həll etməyə çalışırlar. Əlacsız qaldıqda dərmandan istifadə etmək lazımdır. Adi yuxugətirən dərmanlar nor- mal yuxunun yaranmasına kömək etmir, lakin şüuru kəskin incidir. Reseptsiz satılan bir çox yuxu dərmanları “placebo” effekti yaradır ki, bu da onu göstərir ki, dərmanın təsiri əslində pasiyentin ona inanması ilə bağlıdır. Həkim yuxusuzluğun səbəbini müəy- yən edə bilər və müalicə, lazım gəldikdə yuxu dərmanı da təyin edə bilər. Yuxu dər- manından həkimin məsləhəti olmadan isti- fadə etmək olmaz. Adətən bu cür vasitələr yuxuya getməkdə müvəqqəti çətinliyi yün- gülləşdirir. Onlardan uzun müddət istifadə edilməsi orqanizmin bu dərmanlara öyrəş- məsinə gətirib çıxarır. Yüklə 407,45 Kb. Dostları ilə paylaş:
|