Qurılıs materialları hám buyımlarınıń ulıwma tiykarları Joba

1.4. Mámleket standartları. Qurılıs normaları hám qaǵıydaları
Kóp ǵana qurılıs materialları ushın Ózbekstan Respublikası Standartı (WzRST) islep shıǵılǵan. Usı standart mámleketlik hújjet bolıp, ol qurılıs materialların islep shıǵarıwshı hám bul materiallardı isletiwshi hár bir ministrlik, basqarma hám kárxanalar ushın májbúriy qollanba esaplanadı. Hár bir WzRST óziniń nomerine hám tastıyıqlanǵan jılına iye. Máselen, ápiwayı pisken gerbishtiń standartı WzRST 530-95 bolsa, bunda birinshi san standarttıń tártip nomerin, ekinshisi bolsa onıń tastıyıqlanǵan jılın kórsetedi.
WzRST ları ilim hám texnika tarawında erisilip atırǵan eń jańa tabıslarǵa tiykarlanıp islep shıǵıladı. Berilgen materialdıń standartı ele tastıyıqlawdan ótpegen bolsa, tiyisli texnikalıq shártler (TSh) den paydalanıwǵa tuwrı keledi. Qurılıs materialları hám detallarına, sapasına bolǵan talaplar, olardı tańlaw hám isletiwge tiyisli kórsetpeler «Qurılıs normaları hám qaǵıydaları» (QMQ) nda anıq kórsetiledi.
QMQ - bul qurılıs materialları, qurılısdaǵı hám joybarlawdaǵı jámlengen normativ hújjetler kompleksi bolıp, barlıq shólkemler ushın májbúriy qollanba esaplanadı. Joybarlawda, qurılıs buyımların tayarlawda hám inshaatlardı qurıwda ólshemlerdi standartlastırıwdıń metodikalıq tiykarı – bul qurılısdaǵı ólshemlerdi birden-bir modul tiykarında muwapıqlastırıw esaplanadı.
Birden-bir modul sistemasi (BMS) WzRST lardıń tiykarın quraydı: barlıq ólshewler bir bazada bolıp, 1M dep belgilenip, ol 100 mm ge teń. Birden-bir modul sisteması (BMS) nıń qollanılıwı qurılısda bir qıylı birden-bir ólshem bolıwın támiyinleydi. Imarat hám inshaatlardıń sapası, uzaq múddetke shıdamlılıǵı hám bahası kóbinese materialdı durıs tańlaw hám qollanıwǵa baylanıslı boladı.
Birden-bir modul sistemasi (BMS) talapları boyınsha tayarlanǵan bir qıylı túrdegi detallar hám buyımlardı túrli maqsettegi inshaatlarda isletiw múmkin.


Qadaǵalaw sorawları
1. Oqıw pániniń maqseti hám wazıypaları qanday?
2. Ózbekstan qurılıs hám qurılıs industriyasınıń rawajlanıw tariyxı haqqında aytıp beriń.
3. Energiya hám resurs nátiyjelilik degende neni túsinesiz?
4. «Qurılıs normaları hám qaǵıydaları» (QMQ) ne ushın kerek?