Переработка нефти

Neftni to’g’ridan – to’g’ri haydash

• Gaz fraksiyasi (t qay. 400С gacha)

• Benzinlarning gazolin fraksiyasi(t qay. 40-1800C)

• Ligroin fraksiyasi( t qay. 150-2500С)

• Kerosin fraksiyasi( t qay. 180-3000С)

• Dizel yoqilg’isi (t qay.200-3300С)

• Mazut- bu neftni quyidagi fraksiyalarga haydashdan qolgan qoldiq:
• Solyar moyi
• Surkov moylari
• Vazilen
• Parafin
• Gudron-mazut haydalgandan kyeyin qolgan qoldiq.

Neftning tarkibiy qismlarini ishlatilishi:

• Gazli fraksiya
• Gazolin fraksiyasi. Undan gazolin olinadi, avtomobil va avviasiya benzini.
• Ligroin fraksiyasi. Ligroinni traktorlar uchun yoqilg’I sifatida ishlatiladi.
• Kerosin li fraksiya. Kerosin tozalangandan kyeyin reaktiv samolyotlar va raketalar uchun yoqilg’I sifatida ishlatiladi.
• Dizel yoqilg’isi.

• Mazut-neftni qayta ishlash qoldig’I bo’lib, undan oldin quyidagi moddalar ajraladi:
• Solyar moylari
• Surkov moylari
• Vazilen
• Parafin
• Gudron-mazut haydalgandan kyeyingi qoldiq.

Kreking

• Kreking – neft tarkibidagi uglevodorodlarni ajralib chiqish jarayoni, uning natijasida molekulasi tarkibida uglerod atomlari soni kam bo’lgan uglevodorodlar hosil bo’ladi.

Krekingning ikki ko’rinishi mavjud:

• termik: uglevodorod molekulalarining bo'linishi nisbatan past haroratlarda (470-5500C) sodir bo'ladi. Jarayon asta-sekin davom etadi, uglerod atomlarining tarmoqlanmagan zanjiri bo'lgan uglevodorodlar hosil bo'ladi;
• katalitik: jarayon katalizatorlar ishtirokida, pastroq haroratda (450-5000C) sodir bo'ladi. U tezroq davom etadi, ko'plab tarmoqlangan uglerod zanjiri birikmalari hosil bo'ladi. Yuqori sifatli katalitik yorilgan benzin.