Boshqaruv shakli – bu davlat mazmunining tashqi korinishi, davlat hokimiyati yuqori organlarining huquqiy holati bilan belgilanadi.
Boshqaruv shakli xarakteri davlat boshligʻining huquqiy holati va vaziyatidan kelib chiqadi va monarxiya yoki respublika boshqaruv shakllari, davlat boshligining qaysi yol bilan saylanishi yoki tayinlanishi va hokimiyat qaysi yoʻl bilan amalga oshirilishi bilan farqlanadi.
Respublika (lotincha: respublica, res — ish va publicus — ijtimoiy, umumxalq) — davlat boshqaruvi shakli, unda barcha davlat hokimiyati organlari saylab qoʻyiladi yoki umummilliy vakolatli muassasalar (parlamentlar) tomonidan shakllantiriladi, fuqarolar esa shaxsiy va siyosiy huquqlarga ega boʻladilar.
Prezidentlik respublikasi — parlamentarizm bilan bir qatorda davlat boshligʻi va hukumat boshligʻining vakolatlari bir vaqtning oʻzida prezident qoʻlida birlashtirilgan davlat. Hukumat toʻgʻridan-toʻgʻri prezident tomonidan tuziladi va tarqatiladi, parlament esa hukumatga sezilarli taʼsir koʻrsata olmaydi.
Parlamentar respublika — jamiyat hayotini tashkil etishda oliy rol parlamentga tegishli boʻlgan davlat. Parlament hukumatni tuzadi va uni istalgan vaqtda tarqatib yuborish huquqiga ega. Bunday davlatda prezident muhim vakolatlarga ega emas.
Aralash respublika — bunda prezidentlik respublikasi bilan parlamentar respublika xususiyatlari qoʻshilib ketadi. Yaʼni prezident umumxalq saylovlarida saylanib, yuridik va real keng vakolatlarga ega boʻladi. Biroq hukumat parlament tomonidan tashkil etiladi va u nafaqat prezident oldida, balki parlament oldida ham siyosiy javobgar boʻladi. Bunda prezident hukumatga umumiy rahbarlik qiladi, lekin uni bosh vazir boshqaradi. Prezident maʼlum holatlar yuz berganda parlamentni tarqatib yuborish huquqiga ega.
Teokratik Respublika (Islom Respublikasi) — musulmon ruhoniylari tomonidan boshqariladigan respublikaning alohida shakli boʻlib, anʼanaviy islom xalifaligining asosiy belgilari va zamonaviy respublika tuzumi xususiyatlarini oʻzida mujassam etgan respublika.
