O`zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi

Xulosa
 
Xulosa qilib aytganda, chizma - qayta tiklanish xususiyatiga ega 
bo‘lgan konstruktorlik hujjatidir. Ya’ni, buyumning aniq shakli 
buzilmagan holda va o‘lchamlarini to‘liq ko'rsata oladigan tekislikdagi 
ko‘rinishidir. Mazkur chizma asosida buyumni qayta tiklash, tayyorlash 
mumkin bo‘ladi. Bunday chizmalami tuzish va uni o‘qish qoidalari 
chizmachilik fanida o‘rganiladi. Chizmachilik fani mazmuniga ko‘ra 
quyidagi beshta bo‘limdan iborat: «Geometrik chizmachilik», 
«Proyeksion chizmachilik», «Mashinasozlik chizmachiligi», «Qurilish 
chizmachiligi», «Topografik chizmachilik». Demak, chizmachilik 
fanining grammatikasi chizma geometriya deb qaralsa, chizma 
geometriyaning asosi geometriya fani ekan. Har bir konstruktor u yoki 
bu buyumni loyihalash jarayonida o‘zining eng oliy darajasi - ijodiy 
faoliyatini ishga solishda, awal geometriyadan olgan bilimlarini hisobga 
olgan holda eng optimal qaror qabul qiladi. Chunki har bir 
loyihalanayotgan buyumda texnik, texnologik va iqtisodiy masalalar 
shartlarini hisobga olishga to‘g‘ri keladi. Ma’Iumki, har qanday ixtiro 
qilinayotgan buyumning turli grafik tasvirlari chiziladi, mustahkamliligi 
va chidamliligi faqat uning geometriyasi orqali matematik modellash 
yo‘li bilan aniqlanib, sinovdan o‘tkaziladi. Bo‘lajak texnika mutaxassisi, 
chizmachilik fani o‘qituvchisi, istalgan soha vakili, hattoki oddiy bir 
inson ham buyumlarning chizmasidan uning ishlash prinsipi, undan 
foydalanish va iloji bo‘lsa, uni ta’mirlashni bilishi lozim. Buning uchun 
mutaxassis grafik savodxon bo‘lishi kerak. Chizmachilik fani o'quvchi va 
talabalami grafik savodxonlikka o‘rgatadi.

---

Foydalanilgan adabiyotlar 
1. 0 ‘zbekiston Respublikasining «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonuni. -Т., 1997.
2. ЕСКД. Общие правила выпольнения чертежей. - М.: Стандартвг», 1970, 
1981, 1991.
3. Raxmonov /., Qirg'izboyeva N., Ashirboyev A., Valiyev A., Nigmanov B. 
Chizmachilik. -Т.: Voris-nashriyot, 2016, 456 b.
4. Raxmonov I., Abduraxmonov A. Chizmachilikdan ma’lumotnoma. -Т.: A.Navoiy 
nomidagi 0 ‘zbekiston Milliy kutubxonasi, 2005- 310b. 
5. Abduraxmonov A. Chizmachilikdan grafik topshiriqlar tizimi. -Т.: Cho‘lpon, 
2005.
6. To'xtayev A., Abramyan Y. Mashinasozlik chizmachiligidan ma’lumotnoma, -Т.: 
ILM ZIYO, 2010, 262 bet.
7. Qirg‘izboyev Yu. va boshqalar. Mashinasozlik chizmachiligi. -Т.:
o‘qituvchi, 1981,351 b.
8. Vishnepolskiy I.S., Vishnepolskiy V.I. (E.Sobitov tarjimasi). Chizmachilik, -Т., 
o‘qituvchi, 1990.