O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

 
 
 
 

---

66 
VII-bob. TURISTLARGA TRANSPORT XIZMAT KO‘RSATISH 
 
7.1. Turistik transport sayohatini turkumlash 
7.2. Turistlarni havo yo‘li, suv va temir yo‘llari orqali transportda tashish 
qoidalari 
7.3. Turistlarni avtobuslarda tashish tasnifi va qoidalari 
7.4. Xalqaro yo‘nalishlarda transport sayohatlarini tashkil qilish xususiyatlari 
 
7.1. Turistik transport sayohatini turkumlash 
Turistlarga transport xizmatini ko‘rsatish - bu turizm industriyasining eng 
asosiy qismlaridan biri hisoblanadi. 1990-yillargacha ham ichki ham xalqaro 
turizmga xizmat qiluvchi avtomobil, daryo, dengiz, temir yo‘l va aviatsiya 
transportini o‘z ichiga oluvchi yagona transport tizimi mavjud edi. Barcha turistik 
xizmatlar tizimidagi transport xizmatining hissasi 40% dan ortiq qismini tashkil 
qilar edi. Transport sayohatlari turizmning mustaqil ko‘rinishi sifatida qaraladi. 
Transport sayohati - bu turli xil transport vositalaridan foydalanib ishlab 
chiqilgan yo‘nalishlar bo‘yicha turistlar guruhlarining sayohatidir. Transport 
sayohatlari quyidagicha tasniflanadi, ya’ni:
13
- harakatlanish yo‘nalishi (marshruti) bo‘yicha; 
- foydalanilayotgan transport turi bo‘yicha; 
- yo‘nalish trassasining qurilishi bo‘yicha; 
- sayohatning muddati bo‘yicha; 
- mavsumiylik bo‘yicha va h.k. 
Hozirgi davrda avtobus, havo yo‘li va temir yo‘li vositasidagi sayohatlar 
keng tarqalgan. Turistik transport sayohatlari bir necha transport turlari orqali 
ya’ni: temir yo‘ldan avtobus (yengil avtomobil); havo yo‘lidan avtobus va h.k. 
13
Оценка стоимости транспортных средств: Учебник. метод. Пособие / Под ред. Улицкого М.П. – М.: 
Финансы и статистика, 2005. 123 c.

---

67 
amalga oshiriladi. Mobil transporti turi sifatida avtobus va yengil avtomobildan 
mustaqil yo’nalishlardagi kabi turistlarni aeroportdan (vokzaldan) mehmonxonaga 
yoki aksincha olib borib qo’yishda keng foydalaniladi. Har qanday turist o’z 
sayohatini rejalashtirayotganda manzilga olib borish (yetkazish) tezligi, sayohat 
qulayligi (komforti), qiymati, yuklarini olib borish (ularning og‘irligini hisobga 
olgan holda) imkoniyati, to’xtash joylari, ovqatlanish sharoitlari, shovqin darajasi, 
vibratsiya, dam olish va (tunash) uxlash jarayonlari, ekologik va albatta xavfsizlik 
kabi omillarni hisobga oladi. Ijobiy omillar qancha ko‘p bo’lsa, shunchalik 
transport sayohatining qiymati oshadi.