Ortopedi kliNİĞİ hemşİrelik rehberi
Yüklə 314,84 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- TKP ameliyatı sonrası hastaların karşılaşabilecekleri sorunlara yönelik hemşirelik girişimleri
- 10. DİZDE KİREÇLENME (GONARTROZ)
|
14 gereği hastaya en yakın pozisyonda bulunan hemşire hastanın korku ve endişelerini yenmesine yardımcı olarak cesaretlendirmelidir. Hastaya yapılacak cerrahi girişimin amacı hakkında bilgi verilmesi, kullanılacak malzemelerin ve cihazların gösterilmesi, servisin tanıtılması, mümkünse bu ameliyatı geçirmiş ve iyileşmekte olan hastalarla tanıştırılması hasta için rahatlatıcı olabilir. Hastaya ameliyat ve anestezi endişesini giderecek, erken ve geç ameliyat sonrası dönemi içeren bilgi vermek bireyin rahatlamasını sağlayacaktır. Ameliyat öncesi dönemde hastanın psikolojik olarak hazırlanması, ameliyatta az anestezik, ameliyat sonrasında da az analjezik kullanılmasına, ameliyat sonrasında hızlı iyileşmeye, erken taburculuğa ve kısa sürede bağımsızlığa geçişe yardımcı olur Ağrı: Evrensel insan deneyimlerinden biri olan ağrı, özünde yaşamı tehdit etmemesine karşın, bireyin günlük yaşam aktivitelerini sürdürmesini engelleyerek yaşam kalitesini düşürebilir. Ağrı ve anksiyete arasında doğrudan bir ilişki olduğu ve ağrının anksiyete düzeyini, anksiyetenin ise ağrı şiddetini artırıcı bir etki gösterdiği bilinen bir gerçektir Bilgisizliğin neden olduğu korku ve anksiyete, ameliyat sonrası ağrıyı şiddetlendirerek ağrı kesicilere olan gereksinimleri de arttırmaktadır. Ağrı, hastayı TKP ameliyatına götüren nedenlerin başında gelmektedir. Günümüzde ağrı yaşamsal bulgu olarak ele alındığından, hasta ağrısının olduğunu söylüyorsa ağrısının olduğunun kabul edilmesi gerektiği belirtilmelidir. Hemşire ağrının yönetimi konusunda kapsamlı bir değerlendirme yapmalı, hekim isteminde varsa analjeziklerini zamanında uygulamalı ve ağrının giderilmesinde alternatif yöntemleri (dinlenme, gevşeme, ilgiyi başka yöne çekme) uygulamalıdır. Tıbbi Önlemlerin Alınması: TKP pek çok komplikasyonun yaşanmasına neden olduğu için yüksek riskleri olan bir ameliyattır. Planlı bir ameliyat olan TKP’ de, hastanın iyileşme sürecinde daha fazla yarar görmesi ve olumsuz deneyimler yaşamasını önlemek amacıyla; kilolu ise zayıfl atılması, sigara kullanıyorsa bırakması, kan transfüzyonu için gerekli kanın ameliyat öncesi ya kendisinden ya da kan bankasından elde edilmesi, kullandığı bazı ilaçların kesilmesi, hastanın diş çürüğü, idrar yolu enfeksiyonu, ciltte enfekte yaralar veya başka herhangi bir enfeksiyon kaynağı varsa bunların tedavi ve bakımının yapılması gerekmektedir. Hastaya ameliyatın bir hafta öncesinde oral demir preperatları başlanması gerekebilir. Yaşam bulgularının alınması, gerekli biyokimyasal analizleri için kan örneği alınması, cilt temizliğinin yapılması ve açlık süresinin istenilen düzeyde olması sağlanmalıdır. 15 Emboli riskini azaltmak amacıyla tedavi planında yer alan düşük molekül ağırlıklı heparin uygulanması ve derin ven trombozunu (DVT) önlemek amacıyla antiembolik çorap giydirilmesinin sağlanması, endişe ve korkunun en yoğun yaşandığı ameliyat sabahı hastaya psikolojik destek sağlanması hemşirenin sorumlulukları arasındadır. Ameliyat olacak her hasta, bilgilendirilerek aydınlatılmış onam izinleri alınmalıdır. Aydınlatılmış onam izni hasta ve sağlık bakım ekibi açısından yasal güvence anlamını taşıdığından hasta ameliyathaneye alınmadan önce aydınlatılmış iznin alınıp alınmadığı kontrol edilmelidir. Oturabilmeleri için kalça yüksekte kalacak şekilde oturabilecekleri yatak, koltuk, sandalye, klozet ve araba koltuğu gibi koşulların sağlanmasının gerekliliği hemşire tarafından hastalara anlatılmalıdır. Hasta ameliyattan 8-10 saat öncesinden aç bırakılır. Hastanın endişelerini açıklaması sağlanır. Geceyi rahat geçirmesi sağlanır. Hastadan yazılı izin alınır. Ameliyat Günü: • Takıları çıkarttırılır. • Oje ve makyaj varsa sildirilir. • Ameliyat gömleği giydirilir. • Varsa preop profl aksisi uygulanır. • Dosyası ile birlikte sedyeye alınarak ameliyathaneye gönderilir. Ülkemizde TKP ameliyatı sıklıkla genel anestezi altında uygulanmasına karşın son zamanlarda spinal anestezi de kullanılmaktadır. Hastalar ameliyat ve anesteziye ilişkin korkuları nedeniyle tamamen bilinç kaybının olmasını istediklerinden daha çok genel anesteziyi tercih etmektedirler Yurtdışında ise epidural ve spinal anestezi daha sık kullanılmaktadır. Birey total kalça protezi girişimi tamamlandıktan sonra sedyeye alınır, röntgen çekilir ve yoğun bakım ünitesine alınmaksızın gideceği servise nakil edilir. Ameliyat sonrası servise transferi öncesinde hastaya yatakta sırtüstü pozisyon verilerek bacakları düz bir şekilde uzatılır. Hastanın bacakları arasına özel aletler ya da yastık konarak bacakları birbirinden uzak pozisyonda tutulur. Bu pozisyon protezin yerinden çıkması engellenir. Derin ven trombozu gelişmesini önlemek için hastaya varis çorabı giydirilir. Sıvı elektrolit dengesinin sağlanması için serum takılır. Bütün bunlar ve ameliyat yerinde biriken kanın dışarı atılmasını sağlamak için drenlerinin olacağı, üriner kateterinin olabileceği, kan kaybı fazla ise kan transfüzyonunun yapılabileceği gibi konularda hastanın bilgilendirilmesi, ayılması sırasında olumsuz deneyimler yaşamasını önleyecektir. 16 Total kalça protezi ameliyatı sonrası hemşirelik bakımı Ameliyattan gelen hasta hemşire refakatinde, ameliyatın özelliğine göre doktor eşliğinde yatağa alınır. Hastayı hareket ettirmeden iki ya da üç kişiyle aynı anda hareket edilerek hasta yatağa alınır. Hastaya ameliyatının özelliğine ve anesteziye uygun pozisyon verilir. Bacaklarının arasına yastık konulur. Mayisi, drenleri ve ameliyat yeri kontrol edilir. Gerekli kayıtlar yapılır. AÇS (aldığı çıkardığı) ve hemogram takibi yapılır. Hasta yakınları hastanın durumu ve ameliyat sonrası yapılması gerekenler konusunda bilgilendirilmelidir. ANT takibi ilk 3 saatte her 15 dakikada bir, daha sonraki 2 saatte; 30 dakikada bir, stabil olduktan sonra ameliyat öncesi bulgularla uyumlu oluncaya kadar izlenir. Anestezinin etkisiyle hastada kusma gerçekleşebilir. Hastanın kusmuğunun solunum yoluna kaçmaması, başını yana çevirerek kusması sağlanır. Ağrısı olduğunda ağrı kesici yapılır. Hastanın durumuna göre röntgeni çektirilir. Kalça protezi ameliyatı yapılan hastaya sunulan hemşirelik bakımında; hastanın günlük yaşamak tivitelerini gerçekleştirmek için bağımsızlığını kazanana kadar gereksinimlerinin karşılanması önemlidir. Ameliyat sonrasında hareketsiz kalmasının sağlanması, komplikasyonları ve anksiyeteyi önlemeye yönelik hastayı rahatlatıcı önlemlerin alınması, ağrının yönetimi, ağırlık vermeye hazırlama ve hastanın psikolojik ve sosyo-kültürel yaşamında kendi kendine yeterli duruma gelmesini sağlamaya dikkat edilmesi gerekir. TKP ameliyatı sonrası erken dönemdeki hasta bakımı; ağrının yönetimini, sıvı elektrolit dengesi ve yaşam bulgularının izlenmesini, nörovasküler durumun değerlendirilmesini, pansuman yerinin ve drenajının gözlenmesini, kapsar. Ve yine hasta ayıldıktan sonra iki saatte bir ayak bacak egzersizlerini başlatmayı, derin solunum ve öksürmede cesaretlendirmeyi, derin ven trombozunun gelişmesinin önlenmesini, hidrasyonu, yatak istirahatı boyunca iki saatte bir pozisyon değişikliğini, yastık ile bacak abduksiyonunun sağlanmasını ve fizyoterapiye başlamayı da kapsamalıdır. Ameliyat sonrası komplikasyonların önlenmesi, hızlı iyileşmenin yanı sıra, hastanın hastanede kalış süresini azaltarak; mali kaybının, üzüntü ve ağrısının minimum düzeyde tutulmasını ve en önemlisi de yaşamın korunmasını sağlayacaktır.
Ağrının Yönetimi: TKP uygulanan hastalar sıklıkla kronik ağrı öyküsüne sahip olsalar da ameliyat sonrası dönemde deneyimlenen akut ağrının etkili bir şekilde yönetilmesi önemlidir. Ağrı kontrol altına alındığında, hastalar daha kısa sürede hareket edebilir ve böylece hastanede yatışla ilgili komplikasyonların
17 riski azaltılmış olur. Ameliyat sonrası şiddetli ağrı, hastada derin solunum, öksürük egzersizlerini uygulamada, yatakta dönme ve ayağa kalkmada isteksizlik oluşturabilmektedir. Hemşire ameliyattan sonra gelişen ağrıyı gidererek hastayı rahatlatmak amacıyla 24 saat boyunca hekim istemine göre 4-6 saatte bir ağrı kesici uygulamalıdır. Ağrının değerlendirilmesi, etkin bir iletişim ve oral analjeziklerle birlikte hasta kontrollü analjezinin kullanımı ağrının yönetimi için en etkili yöntemdir Yaşam bulguları ve nörovasküler durumu değerlendirme: Ameliyattan sonra hastanın yaşam bulguları ilk 3 saatte her 15 dakikada bir, daha sonraki 2 saatte; 30 dakikada bir, stabil olduktan sonra ameliyat öncesi bulgularla uyumlu oluncaya kadar izlenir. Ameliyattan sonra ilk 2 gün içinde 1-2 saatte bir periferik emboli ve alt ekstremitelerde sinirsel işlevleri değerlendirmeye yönelik izlem yapılmalıdır (alt ekstremitede nabız, renk değişikliği, ağrı, duyu ve motor refl eks kontrolü gibi). Protez uygulanan ekstremitenin nörovasküler durumu, doktor istemi doğrultusunda saatte bir ya da iki saatte bir değerlendirilir. Genellikle ameliyatın beşinci ya da altıncı günü fizik tedaviye başlanır. Hasta, önce koltuk değneği ya da yürüteçle, daha sonra bastonla yürütülür. Yara bakımı ve pansumanı: Akut enfeksiyonu saptamak için insizyon bölgesi lokal enfeksiyon belirtileri açısından gözlenmelidir. İnsizyon bölgesindeki sıvıyı dışarı almak amacıyla yerleştirilen vakum drenlerinden gelen sıvı, renk, miktar, yoğunluk açısından kontrol edilmeli ve önemli değişiklikler kaydedilerek hekim bilgilendirilmelidir. Deri bütünlüğünü sağlama ve sürdürme: Hastanın pozisyonunun iki saatte bir değiştirilmesi, elastik çorap ve masaj ile basınç altında kalan bölgelerin basınç yarası yönünden gözlenmesi ve komplikasyonların önlenmesi için yatak içinde de hareket aktivitesine başlatılır ve venöz dolaşım kolaylaştırılır. Bu sırada cilt kuru ve temiz tutulmalı, yatak çarşafl arı gergin, kuru ve kırışıksız olmalı, yatak içersinde egzersizler sürdürülmeli ve hasta mümkün olduğunca erken ayağa kaldırılmalıdır. Aktivitelerinde bağımsızlığını kazanması, taburculuk süresini kısaltan en önemli nedenlerden biridir. Femur başının onarımından sonra, protezin yerinden oynama riski meydana gelebilir. Çıkık riskini azaltmak için 90 dereceden fazla fl eksiyon, orta hattın gerisine addüksiyon (kol ve bacağın vücut eksenine yaklaşma hareketi) ve iç rotasyon gibi kalça hareketlerinden kaçınılır. Etkilenen ekstremitede kısalık, hareketlerde uyumsuzluk-yetersizlik, anormal olarak % 2’sinde sıklıkla ameliyattan sonra ilk 6-8 hafta içinde ortaya çıkabilir. Ameliyattan sonraki birinci ya da ikinci gün hastanın, dikkatli bir
18 şekilde yataktan kaldırılmasına ve çok kısa bir süre yatağın yanında durmasına izin verilir. TKP revizyonunun en sık nedeni olan gevşeme, obez, aktif ve erkek hastalarda daha sık görülmektedir. Egzersiz: Ameliyat öncesinde öğretilen derin solunum ve öksürük egzersizlerini ameliyat sonrası hastanın uygulaması sağlanır. Hastanın yardımsız yürümesinde, kas gücünü yeniden kazanmasında yardımcı olacak egzersizlere ameliyattan sonraki gün yatak içinde başlanabilir. Egzersizlerin uygulanması için hasta desteklenmeli, ayağa kalktığında kendisine kazandıracağı yararlar konusunda eğitilmelidir. Kasların güçlendirilmesi amacıyla quadriseps egzersizleri yaptırılmalıdır. Bu egzersizler bacak kaslarının uzatılmasını ve dizi yatağın içine doğru ittirmeyi gerektirir. Ayak bileği rotasyonu ve fl eksiyonu, baldır venlerinde derin ven trombozu oluşmasına neden olan kanın birikmesini önlemeye yardımcı olacağından bir an önce bu egzersizlere başlanmalıdır. TKP ameliyatından sonra günlük yaşam aktivitelerini sürdürmede güvenli hareket etme ve egzersiz uygulamalarının bilinmesi ve uygulanması erken hareketliliği sağlar ve fiziksel uyumu arttırır. TKP sonrası gelişen herhangi bir komplikasyon, hastanede kalış süresini uzatacağından hastanın erken dönemde hareket ettirilmesi ile bu komplikasyonların birçoğu engellenebilir. Hareketler pasiften yarı aktif, aktif ve dirençli egzersizlere doğru ilerlemelidir. Kalça eklemine aşırı yüklenme yapan egzersizlerden kaçınılmalıdır. Egzersiz uygulamaları kurumdan kuruma farklılık gösterse de;1. gün hasta, hemşire gözetiminde yatakta oturtulur, yatağın kenarındaki sandalyeye oturtulur ve yürüteç ile beş adım yürüyebilir. 2. ve 3. günlerde hemşire denetiminde yürüteç ile on adım, ertesi gün yirmi adım yürüyebilir, 4. gün yüksek bir sandalyeye yardımsız oturup kalkabilir, 5. gün yatağından yardımsız çıkıp, inebilir, 9. gün koltuk değnekleriyle bağımsız olarak yürüyebilir ve birkaç basamak inip çıkabilir. Hastanede kaldıkları süre içersinde sağlık ekibi üyelerinin gözetiminde ve rehberliğinde olan hastalar, taburcu olduktan sonra günlük yaşam aktivitelerini nasıl sürdüreceklerini bilmek isterler. Hastaneden taburcu olmadan önce hastaya ve evdeki bakımında yardımcı olacak kişiye; evdeki yaşamın bağımsız ve güvenli bir biçimde sürdürülmesine, yani kalça eklemini koruyarak günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmelerine yönelik taburculuk öncesi evde bakım eğitimi verilmelidir. Sonuç olarak, büyük bir cerrahi girişim olan TKP uygulaması, birçok cerrahi girişimde olduğu gibi bireyi sosyal, psikolojik ve fizyolojik anlamda her yönü ile ve derinden etkilemektedir. TKP ameliyatı sonrası 19 hastaların yeniden bağımsız olmaları belirli bir zaman almakta ve hastalar günlük yaşama uyum sağlamaları konusunda bilgi ve desteğe gereksinim duymaktadırlar. TKP ameliyatı olacak/olan bireylere verilecek hemşirelik bakımının ameliyat öncesi, sırası ve sonrasını kapsayacak şekilde ve uzun süreli olması, hazırlanmış eğitim kitapçıklarının verilmesi, bir sorun yaşadıklarında nereye ve nasıl ulaşacakları konusunda gerekli açıklamalar yapılması hemşirenin sorumlulukları arasındadır. Ayağa kaldırma: Erken ayağa kalkmada cesaretlendirme, komplikasyon oluşumunu engellemesinin yanı sıra hastanın bağımsızlığını erken dönemde elde etmesinde de en etkili yöntemdir. Hasta tolere edebildiği ölçüde hareket ettirilir ve hareketlerinde cesaretlendirilir. Hastanın taburcu sonrası eğitimYara bakımı: Yara tamamen kapanıncaya kadar suyla temas ettirmemesi, yara yerinde kızarıklık, şişlik, hassasiyet olduğunda başvurması gerektiği belirtilmelidir. Beslenme: Ameliyatı izleyen bir iki hafta boyunca yemede isteksizlik görülebilir. Herhangi bir sakıncası yoksa demir destekli bir beslenme rejimi doku yenilenmesi ve kas gücünü kazanma açısından önemlidir. Bu süreçte bol sıvı tüketilmelidir. Aktivite: Ameliyat sonrası yeni kalçanın güçlenmesi ve ona hareket kazandırmak için hafif ancak düzenli egzersiz yapılması ve evinin düzeninin kendisi için güvenli olacak şekilde düzenlenmesi gerektiği anlatılır. Ameliyat yerinde hafif bir uyuşma ve eğildiğinde sertlik hissedebileceğini ve bunun zamanla geçeceğinin belirtilmesi gerekir. Havaalanında ve binalarda metal dedektörlerde alarm çalabileceğini ve bunun için belge taşıması gerektiği anlatılmalıdır. Hastanın 3 ay belirli hareketleri yapması yasaklanır. Hastaya bağdaş kurmaması, kalçasını 90 dereceden fazla kırmamasını, ayaklarını içe ve dışa doğru çevirmekten kaçınmasını, bacak bacak üzerine atmaması, çorap giymemesi ve namaz kılma pozisyonu almaması gerektiği söylenir. Kendisine epikriz verilerek yapılan müdahale, tedavi, ne zaman ve hangi durumlarda hastaneye başvurması gerektiği söylenir.
20 AMELİYAT SONRASI UYGULANACAK EGZERSİZLER 21 22 9.MENİSKÜS YIRTIKLARI Vücudumuzun en sık yaralanan bölgelerden birisi menüsküslerdir. Menisküsler diz bölgesinde en büyük iki kemiğin kesiştiği noktada ‘C’ şeklinde olan ince yastıkçıklardır. Futbol gibi karşılıklı temas sporlarında dizin dönmesi, ani hareketlerde meydana gelen katlanma, tek diz üzerine yük alınması sonrasında menisküsler yırtılabilir. Sporcularda bu yaralanmalara ön çapraz bağ (ÖÇB) yaralanmaları da eşlik edebilir. İleri yaş grubunda ise menüsküsler herhangi bir travma olmaksızın dizde gelişen dejenerasyon ve kıkırdak hasarına bağlı olarak yırtılabilirler. Ayrıca her yaş grubunda bir travma olmaksızın dejenerasyonla giden yırtıklar görülebilir. Belirtiler • Dizde gerginlik ve şişlik • Eklem hareket açıklığında azalma • Dizde sıvı toplanması • Menisküsün yırtık parçası eklem içine düştüğünde takılma, kitlenme.
Menisküs cerrahisi günümüzde hemen sadece artroskopik cerrahi ile yapılmaktadır. 1. Meninsektomi (yırtık menisküsün alınması); En sık uygulanılan diz artroskopik cerrahisidir. Hasarlı menisküs bölümü kesilerek çıkarılır. Küçük yırtıklarda menisküsün de küçük bir bölümü alındığı için hastalarda herhangi bir fonksiyonel kayba neden olmaz. Menisküs alınmasının avantajı hastaların ameliyattan 4 saat sonra yürümeleri ve 3 hafta sonra spora dönmeleridir. Artroskopinin Avantajları • Küçük kesilerle ameliyat yapıldığı için dikiş kullanılmaz. • Hastanın hastanede yatma süresi çok kısadır. • Hastanın işe dönme süresi diğer ameliyatlara göre çok kısadır. Klasik yöntemle yapılmış bir menisküs yırtığı ameliyatından sonra hastanın işine dönme süresi 1-2 ayı bulurken, artroskopik yöntemle yapıldığında hasta 1 hafta 10 gün içinde işine dönebilmektedir. • Klasik yöntemle yapılan ameliyattan sonra hasta 2 hafta koltuk değneği kullanırken, artroskopik ameliyattan sonra hasta hemen basabilmekte ve hiç koltuk değneği kullanmamaktadır. • Kesi yeri çok küçük olduğu için yara iyileşmesinde sorun olmaz, ameliyat sonrası iltihaplanma riski çok düşüktür.
23 Ameliyat öncesi hemşirelik bakımı • Psikolojik hazırlık • Fizyolojik hazırlık • Yasal hazırlık • Ameliyat öncesi eğitim
• Ameliyattan gelen hasta hemşire refakatinde, ameliyatın özelliğine göre doktor eşliğinde yatağa alınır. • Hastayı hırpalamadan iki ya da üç kişiyle aynı anda hareket edilerek hasta yatağa alınır. • Hastaya ameliyatının özelliğine ve anesteziye uygun pozisyon verilir. • Spinal anestezide hastanın başı yükseltilerek yatırılır. Bol bol sıvı alması sağlanır. 2-3 saat sonra yemek yiyebilir. • Mayisi, drenleri ve ameliyat yeri kontrol edilir. Gerekli kayıtlar yapılır. AÇS ve hemogram takibi yapılır. • Hasta yakınları hastanın durumu ve ameliyat sonrası yapılması gerekenler konusunda bilgilendirilmelidir. • Hastanın durumuna göre 3 kez ANT takibi yapılır. • Hastanın dizinde şişlik ve ağrı olmaması için dizinin altına yastık konulmalıdır. Saatte 20 dk buz uygulaması yapılır. • Hastanın durumuna göre röntgeni çektirilir. • Hastanın ayağa kalkmadan önce 5 dakika kadar oturtularak başın dönmediğinden emin olunmalı, başı dönerse uzanarak 1 saat sonra ayağa kaldırma yeniden denenmelidir. Koltuk değneğine ihtiyaç duymadan korkusuzca basabilir ve dizini bükebilir. • Hastaların dizinde (kliniklerde uygulama farkları vardır ) elastik bandaj, bacağa giydirilmiş antiembolik çorap bulunur. Hastanın taburcu sonrası eğitimi Şişlik: Ameliyat sonrası şişlik olma ihtimaline karşılık birkaç gün bacağını yüksekte tutması ve şişlik ve ağrıyı azaltmak için saatte 15-20 dk buz uygulaması gerektiği anlatılmalıdır. Yara bakımı: Hastanın yara yerine su değdirmemesi, yalnızca duş olarak banyo yapılabileceği, pansumanını aksatmaması söylenmelidir. 24 Fiziksel aktivite: Ameliyattan sonra bir süreliğine koltuk değneği, baston kullanabilir. Ani hakaretlerden ve ciddi yük kaldırmadan uzak kalması söylenir. İşi ayakta olanların işlerine dönmelerine 10. gün izin verilir. Hastalar düz koşuya 20. gün başlayabilmekte ve spora birinci ay sonunda dönmektedirler. Profesyonel sporcularda özel rehabilitasyon programları ile 20. gün sportif aktiviteye dönmeleri mümkündür. Egzersiz: Bacak ve diz kaslarını güçlendirmek için birkaç hafta boyunca diz egzersizlerini yapmalıdır. Komplikasyonlar: Hangi durumlarda hastaneye başvurması gerektiği söylenir (ateş, titreme, şiddetli ağrı, şişlik, nefes darlığı ve göğüs ağrısı).
Osteoartrit (kireçlenme) ağırlık taşıyan eklemlerin yaşlanmaya bağlı olarak yozlaşmasıdır. Kireçlenme kıkırdaktan başlar, kıkırdak altındaki kemiği, eklem kapsülünü ve eklem çevresindeki bağları etkiler. Hatta ağrıdan dolayı kullanılamayan kaslarda incelmeler ve sertleşmeler olur. Diz vücudun en fazla ağırlık taşıyan ve dolayısıyla kireçlenmeden en fazla etkilenen eklemlerinden biridir. Gonartoz orta ve ileri yaşlarda görülür. 50 yaşın üzerinde kadınlarda daha sık görülür. Hastalar genellikle kiloludurlar. Daha önce geçirilen eklem ameliyatları, travmalar, spor yaralanmaları, iltihaplı romatizmalar, doğuştan gelen bazı bozukluklar en önemli sebepleridir. Belirtiler • Eklemlerde ağrı ve tutukluk hastalığın ilk belirtisidir. • Hastalık bazen hiçbir belirti vermeden ilerleyebilir. Hastalık ilerledikçe eklem hareketleri kısıtlanır, yürümek ve merdiven inmek-çıkmak zorlaşır. Bazen topallama olabilir. • Eklemin düzeni bozulur, bacaklarda eğilmeler olabilir. • Eklem içinde, dizin arkasında ve eklemin ön tarafında bursalarda iltihaplı şişkinlikler olabilir. • İlerlemiş ve rehabilite edilmemiş dizlerde dizi doğrultmak ya da bükmek zor ve ağrılı olabilir. 25 Tedavide önemli unsurlardan biri de diz koruma prensiplerinin uygulanmasını ve günde en az iki defa 10’ar dakika hekim ve fizyoterapist kontrolünde yapılan egzersizlerdir. Bütün bu tedavi metotlarına rağmen hastanın şikâyetleri devam ediyorsa cerrahi tedavi uygulanır.
Yüklə 314,84 Kb. Dostları ilə paylaş:
|