Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika

---

1 
NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA 
UNIVERSITETI 
“Himoyaga ruxsat etildi” 
“Boshlang’ich ta’lim ” fakulteti dekani
_______________________ 
“___”_____________2023 
 
 
_______________________________________________ 3-kurs talabasi 
301-guruh talabasi Nurmetova Nafosat Doniyor qizining 
“Oliy ta'limda matematika o'qitish metodikasi” fanidan 
KURS ISHI 
MAVZU: Boshlang'ich sinflarda hajm tushunchasini o'rgatish metodikasi 
“Tasdiqlayman” 
_______________kafedrasi mudiri 
________________ _____ 
“___”___________ 2023 yil 
Ilmiy rahbar: _______________ 
kafedrasi o’qituvchisi
Sh.O.Meliyev _____ 
 
 
 
 
 
 
Toshkent 2023 

---

2 
MUNDARIJA: 
 
Kirish………………………………………………………………………………3 
 
I BOB Boshlang'ich sinflarda hajm tushunchasini o'rgatish metodikasi 
1.1 Hajm (sig‘im) va uning o‘lchov birliklari…………………………………5 
1.2 Boshlang‘ich sinflarda miqdor tushunchasi……………………………….8 
II BOB Aralash bo’lim.Uzunlik o’lchovi va sodda misol va masalalar
2.1 Uzunlik va uning o‘lchov birliklari……………………………………......11 
2.2 Mavzulashtirilgan testlar………………………………………………….14 
Xulosa………………………………………………………………………..29 
Foydalanilgan adabiyotlar…………………………………………………..32

---

3 
Kirish 
Mavzuning dolzarbligi. Davlatimiz rahbari Oʻqituvchi va murabbiylar kuni 
munosabati bilan soha vakillariga yoʻllagan tabrik nutqida taʼkidlaganidek, 
taraqqiyotning tamal toshi ham, mamlakatni qudratli, millatni buyuk qiladigan kuch 
ham ilm-fan, taʼlim va tarbiyadir.Shuning uchun ham, Oʻzbekistonda taʼlim tizimini 
kompleks rivojlantirish, malakali kadrlar tayyorlash maqsadlariga katta kuch va 
mablagʻlar yoʻnaltirilmoqda. Maktabgacha taʼlim, maktab va oliy taʼlim tizimlari, 
ilmiy-tadqiqot muassasalari faoliyatida sifat oʻzgarishlari roʻy bermoqda.
1
Boshlang‘ich sinflar dasturida arifmetik material bilan uzviy bog‘liqlikda turli 
miqdor o‘rganish nazarda tutiladi. Bularsiz tabiatni, borliq olamni o‘rganish mumkin 
emas. Miqdorlarda turli obyektlarning borliq dunyoning xossalari aks etgan. 
Miqdor bu narsa yoki xodisaning biror xossasi bo‘lib, uni boshqa narsa yoki 
hodisaning shunday xossasi bilan taqqoslash mumkin va ulardan qaysi biri shu xossaga 
ega ekanligini bilish katta ahamiyatga ega. 
Hajm tushunchasi murakkab tushuncha bo‘lib, boshlang‘ich maktabning 
vazifasi shuki, u bolalarda miqdorlarni o‘rganishning tushunish usulini tadbiq qilishdir. 
Natijada bolalarda miqdorlar narsalar va hodisalarning o‘lchash bilan bog‘liq bo‘lgan 
xossalari ekanligi haqida tasavvurlar hosil bo‘lishi kerak 
Boshlang‘ich maktabda bolalarga uzunlik, yuza, sig‘im, massa, vaqt haqida 
dastlabki tasavvurlar beriladi. 
Har bir miqdorni o‘rganish uslubiyotining o‘ziga xos hususiyatlari mavjud 
bo‘lsada, biroq narsa yoki hodisaning hossalarini o‘rganishga umumiy yondashish 
miqdorlarni o‘rganishning umumiy uslubiyoti haqida chiniqish imkonini beradi. Bu 
uslubiyot asosida amaliy usul yotadi. Narsalar bilan ishlash asosida aniq xissiy qabul 
qilish qobiliyatiga tayanib, kichik yoshdagi maktab o‘quvchilarini miqdorlar uchun 
umumiy bo‘lgan xossalar bilan tanishtirish. 
1
Sh.M.Mirziyoyev. “Erkin va farovon demokratik O’zbekiston Davlatini birgalikda barpo etamiz” –T.: “O’zbekiston” 
2016-y -56-b. 

---

4 
Boshlang‘ich sinflarda miqdorlarni o‘rganish bo‘yicha darsni tashkil etish rejasi 
taxminan quydagi bosqichlardan iborat.