Mustaqil ish mavzu: Telekommunikasiya tizimlarida ishonchlilikni oshirish choralari, usullari va tasnifi, ularga qo‘yiladigan talablar. Bajardi: Shukrullayev d qabul qildi: Jumaboyev t samarqand 2022 Reja

1.7-rasm. Signal parametrlarini aniqlash

Shunday qilib signal asosan uchta ko‘rsatkichi bilan baholanadi [1]:
– signal davomiyligi;
– signal dinamik diapazoni;
– signal spektri kengligi.

Signal quvvati orqali aniqlanadigan dinamik diapazoni

(1.1)

1.8-rasm. Signal spektri kengligi aniqlash

Signal asosiy uch ko‘rsatkichlarining ko‘paytmasi

signal hajmi deb ataladi.
Aloqa kanallari xuddi signallardek asosan uchta ko‘rsatkich bilan baholanadi. Bular:
– kanal orqali xabar uzatilish vaqti;
– kanal dinamik diapazoni;
– kanal signal spektrini o‘tkazish kengligi.
Kanal uchta asosiy ko‘rsatkichlari ko‘paytmasi

aloqa kanali hajmi deb ataladi va kanalning xabar o‘tkaza olish imkoniyatini belgilaydi.
Signalni aloqa kanali orqali uzatish uchun quyidagi shartlar bajarilishi lozim:

(1.5) dan ko‘rinib turibdiki signalning yoki kanalning bir parametrini ikkinchisiga almashtirib aloqa kanali orqali signalni uzatish mumkin.
Hozirda turli radioaloqa kanallari mavjud. Bular uzun va qisqa to‘lqinlardan foydalanadigan radioaloqa kanali; radiorele aloqasi kanali; sun’iy yo‘ldosh orqali aloqa kanali; troposfera aloqa kanali; kosmik aloqa kanali; mobil aloqa kanali va boshqalar.

R eal aloqa kanallari stasionar bo‘lmaganligi tufayli, amaliyotda ba’zi bir vaziyatlarda ularda kvazistasionar qismlarni ajratish mumkin, va ushbu kanallar uchun, holatlarga o‘tishning markov zanjiri bilan Purtov modeli yordamida ta’riflanadigan kvazistasionar matematik modelidan foydalanish mumkin.

Purtov modeli bo‘yicha kanal klassifikasiyasi

R_xato va α_xato graf o‘tishlar

MUTda xatoni aniklovchi raqamli tizim qabul qilgichining modeli

S₀ - qabul qilgich xatoliklarsiz ishlaydi;
S₁ - qabul aniqlanmagan xatosiz funksiyalaydi;
S₂ - qabul qilgich aniklangan xatoni to‘g‘irlaydi;
S₃ -rad javoblari uchun qabul qilgich ishga layokatli emas

Xulosa
Tizimlar va signallarni qayta ishlash fani nazariy fan bo‘lib, talabalarga telekommunikasiya va aloqa tizimlari: radioaloqa, televidenie, komp'yuter injiniringi, ko‘p kanalli uzatish tizimlari, radioeshittirish, sun'iy yo‘ldosh orqali aloqaning istiqbolli yo‘nalishlarini ko‘rsatib, amaliyotda yangi texnikani o‘rganishga yordam beradi.
Tizimlar va signallarni qayta ishlash fanini o‘rganishdan maqsad turli radiosignallarni shakllantirish, radioqabul qilish, radiouzatish qurilmalari asosiy funksional qismlari, komp'yuter injiniringidagi fizik jarayonlar, ularni matematik modeli orqali tahlil etish, asosiy ko‘rsatgichlarini o‘lchash va tahlil etishdan iborat.
Tizimlar va signallarni qayta ishlash fani bakalavrlar tayyorlashda asosiy o‘rinlardan birini egallaydi va zamonaviy aloqa qurilmalari va tizimlarining tahlili va sintezi masalalaridan chuqur bilimlarga ega bo‘lishlarini ta’minlaydi.
Fanni o‘rganish davomida axborotlar, signallar va turli xalaqitlarni matematik tarzda tasvirlash signallarni shakllantirish usullari, ularning elektr zanjirlardan o‘tganda o‘zgarishi, analog va raqamli shaklda axborotlarni uzatish asoslari, aloqa qurilmalari xalaqitbardoshligi; aloqa tizimlari axborot uzatish qobiliyati; xalaqitbardosh kodlar; signallarni optimal qabul qilish; optimal fil'trlash; aloqa tizimidan samarador foydalanish usullari, uyali aloqa tizimi asoslari o‘rganiladi.


FОYDАLАNILGАN АDАBIYOTLАR
1. Э.А. Якубайтис. Открытые информационные системы. Москва: «Радио и связь», 1991.
2. D.Delmonico, O.Rist. Обзор брaузеров Word Wide Web.CW. M, 1996.
3. В. Олифер, Н. Олифер. Компьютерные сети. Принципы, технологии, протоколы. СПб., Питер, 2000.
4. Т. Паркер. Освой самостоятельно TCP/IP. М., Бином, 1997.
5. С. Золотов. Протоколы Internet. СПб., BHV—Санкт-Петербург, 1998.