Müəllim: Sərbəst iş: Həzm kanalı, bağırsaqlar, onların quruluşu və funksiyası. Qanın laxtalanmasına təsir edən dərman maddələri

Defekasiya aktı; Defekasiya, yəni yoğun bağırsağın boşalması, düz bağırsaq reseptorlarının burada toplanan kal kütləsi təsirindən qıcıqlanması nəticəsində başlayır. Defekasiya aktının "istəyi" düz bağırsaqda təzyiqin 40-50 mm su sütununa qədər yüksəldikdə törənir. Kal kütləsinin bağırsaqdan xaric olmasına müqavimət göstərən sfinktordur. Düz bağırsağın iki sfinktoru vardır: saya əzələlərdən ibarət daxili sfinktor və eninə zolaqlı əzələlərdən təşkil olunmuş xarici sfinktor. Defekasiya aktından kənar vaxtda sfinktorlar toniki təqəllüs vəziyyətindədirlər. Bu sfinktorların reflektoru boşalması nəticəsində - düz bağırsaqdan çıxış açılır və bağırsağın peristaltik hərəkətləri kalın xaric olması ilə bitir. Bu prosesdə "gücənmələr"in böyük əhəmiyyəti vardır. Gücənmələr zamanı qarın divarı əzələləri və diafraqma təqəllüs edərək qarın boşluğunda təzyiqin yüksəlməsinə səbəb olurlar.

Defekasiya aktının refleks qövsü onurğa beyninin oma-büzdüm şöbəsində qapanır. Bu refleks qövsü qeyri-iradi defekasiya aktını təmin edir. İradi defekasiya aktı isə uzunsov beyində, hipotalamusda və baş-beyin qabığında olan mərkəzlərin iştirakı ilə icra olunur.

Simpatik sinirlərə təsirlər sfinktorların tonusunu yüksəldir və düz bağırsağın motorikasını ləngidirlər.

Çanaq sinirlərinin tərkibində gətirilən parasimpatik sinir lifləri sfinktorların tonusunu ləngidir və düz bağırsağın motorikası güclənir, yəni parasimpatik təsirlər defekasiya aktını stimulə edirlər.

Defekasiya aktının iradi komponentləri baş-beyin onurğa beyninə enən təsirlərdən, xarici sfinktorun boşalmasından və diafraqma, elə də qarın əzələlərinin təqəllüsündən ibarətdir.