Mübariz yusifov m IL Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
Nizamidə azərbaycançılıq
Yüklə 4,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Nizamidə azərbaycançılıq
Ay könül yandıran, odundan istilənmədim Gecə-gündüz istisindən kor oldum. Nizaminin əsərlərində Azərbaycan dilində səbrlə bağlı «Səbr edən muradına çatar», «Səbr eləyənin ağzı bal dadar», «Səbr ilə halva bişər ey qora səndən», «Səbr acıdır, meyvəsi şirin», «Səbr cənnət açandır», «Səbr açarı hər bağda göyərməz» kimi hikmətli sözlər vardır. Nizami bu cür hikmətli sözləri müvafiq variantlarda) «Səbr edəni heç kəs peşman görməyib», «Ovda səbrsiz olan şəxsin oxu nişangahdan uzaq düşər» işlədir.1 Nizaminin əsərlərində, həmçinin, «Qurddan törəyən qurd olar» atalar sözünün «Qurd balası qurd olar», «Ölənin dalınca danışmazlar» atalar sözünün «Ölünün dalınca bəd (pis) danışmazlar», «Axtaran tapar» atalar
sözünün «Axtaranlar taparlar», «Əslini
danan haramzadadır» hikmətli sözü «Zatı pis olan səninlə dostluq etsə də əslini itirməz», «Heç kəs öz ayranına turş deməz» hikmətli sözü «Heç kəs deməz ki, mənim ayranım turşdur», «İtlə dostluq elə, ağacını əldən qoyma» hikmətli sözü «Köpək dərviş paltarı geysə də xasiyyətini itirməz», «Oddan törəyən kül olar» atalar sözü «Odun balası hər vaxt kül olar», «Üz üzdən utanar» atalar sözü «Gündüz isti od qalamazlar, çünki üz üzdən utanar», «Nə əkərsən, onu biçərsən» atalar sözü « Dəvə sahibi nə əkibsə, onu da biçəcək», «Söz qılıncdan iti kəsər» atalar sözü «Sözdən tez ən incə nöqtələri yaran yoxdur», «Yaxşılığa yaxşılığ hər kişinin işidir, yamanlığa yaxşılıq ər kişinin işidir», «Yaxşılığa yamanlıq, kor eşşəyə samanlıq» zərbi-məsəlləri «Yaxşılıq, yaxşılıq edənin özünə qayıdacaq», «Bəxtini qozda sına», «Çox yemək adamı az yeməkdən də qoyar» deyimi «Az yesən rahatlığın çoxluğunu görərsən, çox yesən xəstəliyin çoxluğunu görərsən» variantlarında ifadə olunur.2 1 Bax: Tağı Xalisbəyli. Adı göstərilən əsər, s. 275. Tağı Xalisbəyli. Nizami Gəncəvi və Azərbaycan qaynaqlan. Bakı, «Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı», 1991, s.280-284. |