Mövzu 6: Türkiyə 1918- ci İLDƏ

Rəsmi olmayan nəticələrə görə, Prezident namizədlərinin yığdığı səslər (saat 00:00)

 Recep Tayyip Erdoğan: 52,96%

Muharrem İnce: 30,60%

Meral Akşener: 7,88%

Selahattin Demirtaş: 7,47%

Temel Karamollaoğlu: 0,90 %

Doğu Perinçek: 0,20%

İqtisadiyyat

2002-ci ildə Ərdoğan Kemal Derviş islahatlarından sonra başlayan tənəzzüldən bərpa etməyə başlayan Türkiyə iqtisadiyyatını devraldı ^[36] . Ərdoğan, makroiqtisadi siyasətin təmin edilməsi üçün Maliyyə Naziri Əli Babacanı dəstəklədi . Ərdoğan ölkəyə bir çox xarici investor cəlb etməyə çalışdı. Türkiyə iqtisadiyyatına 2002 və 2012-ci illər arasında edilən investisiyalar real ÜDM-in 64% artmasına və adambaşına düşən ÜDM-in 43% artmasına səbəb olmuşdur. 2002-ci ildən 2012-ci ilə qədər olan dövrdə Amerika dollarının inflyasiyası nəzərə alınmayan açıq şəkildə böyük saylar açıqlanmışdır ^[37]

Təhsil

Ərdoğan , Təhsil Nazirliyinin büdcəsini 2002-ci ildə 7,5 milyard lirədən 2011-ci ildə 34 milyard lirəyə yüksəldərək, bir nazirliyə ayrılan milli büdcənin ən böyük payını təşkil etdi ^[38] . Məcburi təhsil müddəti səkkiz ildən on iki ilədək artmışdır ^[39] . 2003-cü ildə Türk hökuməti UNICEFilə birlikdə "Qızlar üçün Məktəb" adlı kampaniyanı başlatdı ( Tour Haydi Kızlar Okula! ). Bu kampaniyanın məqsədi, xüsusilə Cənub-Şərqi Türkiyədə bütün qızlar üçün keyfiyyətli əsas təhsilin təmin edilməsi yolu ilə ibtidai sinifdə məktəbəqədər təhsilə daxil olan gender fərqinin köçürülməsidir ^[40] .

2005-ci ildə Türkiyə parlamenti 2003-cü ildən universitetlərdən çıxarılmış tələbələrə əfv istədi. Amnistiya akademik və ya intizam xarakterli vəzifələrdən azad edilmiş şagirdlərə tətbiq edilmişdir ^[41] . 2004-cü ildə dərsliklər azad oldu və 2008-ci ildən etibarən Türkiyədəki hər vilayət öz universitetinə malikdir ^[42] . Ərdoğanın baş nazirlik dövründə Türkiyədəki universitetlərin sayı demək olar ki, ikiqat artıb: 2002-ci ildə 98-dən 2012-ci ilin oktyabr ayına qədər 186 ^[43] .

2017-ci il aprelin 16-da Türkiyədə Konstitusiyaya 18 dəyişikliyin təsdiq edilməsi məsələsi ilə bağlı konstitusiya referendumu keçirildi . Dəyişikliklər prezident respublikasına keçid və prezident hakimiyyətinin müvafiq gücləndirilməsi, həmçinin parlament üzvlərinin sayının artması və Hakimlər və Prokurorlar Ali Şurasının islahatını nəzərdə tutur. Referendumun nəticələrinə görə, seçicilərin 51% -dən çoxu dəyişikliklərə üstünlük vermişdir . ^[44] Bu dəyişikliklər 2019-cu il noyabrın 3-də keçiriləcək yeni prezident və parlament seçkilərindən sonra qüvvəyə minəcək.

18 aprel 2018, Ərdoğan iyunun 2018 24 ölkədə növbədənkənar prezident və parlament seçkiləri deyilən ^[45] .

NATO-nun Zirvəsi, Newport, 2014

Ərdoğan Mədəniyyətlər İttifaqının qurucularından biridir . Yaratmaq təşəbbüsü 2005-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 59-cu Baş Assambleyasında İspaniyanın Baş naziri José Luis Rodriguez Zapatero tərəfindən təklif olunmuşdur . Təşəbbüsün məqsədi etnik, mədəniyyətlərarası və dinlərarası dialoq və qarşılıqlı əlaqələrin qurulması yolu ilə ekstremizmə qarşı beynəlxalq tədbirlərin gücləndirilməsidir . İttifaq Qərb və İslam dünyaları arasında sürtünmənin azaldılmasına xüsusi diqqət yetirir.

Türkiyə 24 ıyun 2018-ci ildə tarixinin 32-ci parlament və ilk prezident seçkisinə getdi.Türkiyədə AKP –nin namizədi R.T.Ərdoğan prezident seçildi. Yeni sistemə görə Türkiyə respublikasında baş nazir postu ləğv edildi. Binəli Yıldırım TBMM-nin sədri oldu.