Misr ehromlari

Efesdagi Artemida ibodatxonasi
K ichik Osiyoda joylashgan bu ibodatxona er.av. 356 yilda qurilgan. Artemida qadimgi Rimda Diana nomi bilan mashhur bo'lib, ov ilohasi bo'lgan. Ushbu iloha sharafiga Efesda (hozirda Turkiyada) er.av. 6 asrda ibodatxona qurilib, yonib ketgandan keyin er.av. 356 yilda qayta tiklanadi. Arxeologlarning aytishicha, ibodatxona uzunasiga 104 metr, yonmachasiga 50 metrni tashkil etgan. Uning tosh ustunlari esa 18 metrdan baland bo'lgan. Ibodatxona Gotlar tomonidan 262 yili yakson qilingan.
Kichik Osiyoning Efes shahridagi yunon ma'budasi Artemida ibodatxonasi dunyo «mo'jizasi » ning uchinchisi hisob lan adi. B u ibodatxona marmardan ishlangan bo'lib, qariyb 120-yil davomida qurilgan va miloddan avval 550-yilga yaqin tugallangan. Koshona g'oyat hashamatli qilib bezatilgan, peshtoqiga noyob haykalchalar ishlangan. Miloddan avvalgi 356-yilda Gerostrat degan kimsa nom chiqarish maqsadida ibodatxonaga o't qo'yadi. Lekin uning nomi tarixda bema'ni vahshiylik ramzi bo'lib qoldi.
* **************************************
Galikarnas dahmasi

Eramizdan avvalgi 353 yili vafot etgan Karia qiroli Mausolusga atab marmardan ishlangan bu dahma Kichik Osiyoda joylashgan. Galikarnas dahmasi hozirda Turkiyaning janubi-g'arbida joylashgan bo'lib, uni qirolicha Artemisiya eri va akasi sharafiga qurdirgan. Kuchli zilzila tufayli dahma buzilib ketgan va keyinchalik undan qurilish materiallari sifatida foydalanilgan. Hozirda dahmadan faqatgina ba'zi fragmentlar saqlanib qolgan, xolos.

Dunyoning beshinchi «mo'jiza»si Kichik Osiyoda, uncha katta bo'Imagan Kanya podsholigi poytaxti — Galikarnas (Turkiyaning hozirgi Bodrum shahri)dagi podsho Mavsol va uning xotini Artemisiya maqbarasidir. Nihoyatda muhtasham bo'lgan bu maqbara miloddan avval 4-asr o'rtalarida qurilgan. Maqbara binosi uch qavatdan iborat bo'lib, birinchi qavati zinasimon poydevor shaklida oq marmardan ishlangan. Bu qavatda podsho va uning xotini qabrlari qo'yilgan. Ikkinchi qavatda chiroyli marmar ustunlar bilan bezatilgan xonalar bo'lib, bu xonalar podsho cha malika sharafiga turli marosimlar oFa'v uchun mo'ljallangan edi. Keyingi qavat bino tomiga qadar zinasimon piramida shaklida, marmardan ishlanib, eng yuqori qismida to'rt ot qo'shilgan aravani haydab borayotgan Mavsol va Artemiziya tasviri marmar haykal tarzida ifoda etilgan edi. Maqbaraning kiraverish qismida marmardan yasalgan sher haykallari hamda ot yeldirib borayotgan chavandozlar tasvirlangan edi.
Mavsol va malika haykali, shuningdek: maqbaraning ba'zi bezak buyumlari hozir Londondagi Britaniya muzeyda saqlanadi. Maqbara so'zining yunoncha nomi — «mavzoley» podsho Mavsol ismidan olingan.

* **************************************