Milliy universiteti biologiya fakulteti

---

1 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA 
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON 
MILLIY UNIVERSITETI 
 
BIOLOGIYA FAKULTETI
 
 
 
3-bosqich talabasi Muqimjonova Muyassarning 
______________________fanidan tayyorlagan
 
MUSTAQIL ISHI 
 
Mavzu: BbvCI nukleazasi tuzilishi.
 
 
Tayyorladi:
Muqimjonova Muyassar
 
Qabul qildi:____________________ 
 
 
Toshkent-2022 

---

2 
 
Mavzu: BbvCI nukleazasi tuzilishi.
 
Reja: 
1.
 
BbvCI nukleazasi haqida ma’lumot 
2.
 
Geterodimerik cheklash endonukleaza BbvCI ning 
turli bo'linmalari tomonidan individual DNK 
zanjirlarining bo'linishi 
3.
 
Geterodimerik restriksion endonukleaza R.BbvCIning 
saytga xos DNK-nicking mutantlari 
Foydalanilgan adabiyotlar 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

3 
BbvCI nukleazasi haqida ma’lumot 
BbvCI,IIT tipidagi cheklovchi endonukleaz,yetti tayanch juftlik 5'-
CCTCAGC-3' ketma-ketligini taniydi va ajratadi,bu 3-asosli,5'-o'simtalarni hosil 
qiladi.BbvCI ikkita oqsil bo'linmasidan iborat bo'lib,ularning har biri bitta katalitik 
joyni o'z ichiga oladi.Ikkala sayt mutatsiya natijasida inaktivatsiya qilinishi 
mumkin,natijada DNKni o'ziga xos tarzda bog'laydigan ferment variantlari paydo 
bo'ladi.Bu erda biz holoenzimning labil ekanligini,R1 subbirligi past pH da 
dissotsilanishini ko'rsatamiz.Bunday sharoitda R2 subunitining kristallanishi 
qarama-qarshi tomonlarda joylashgan ikkita katalitik joy bilan cho'zilgan dimerni 
aniqladi. 
Fiziologik pH da keyingi kristallanish natijasida har bir subunitning ikkita 
nusxasidan iborat tetramer aniqlandi,ularning har birida DNK parchalanishi uchun 
mos ravishda joylashtirilgan va yo'naltirilgan ikkita katalitik joyni o'z ichiga olgan 
bir juft chuqur yoriqlar mavjud.Ushbu domen tashkiloti bir zanjirli oqsil 
konstruksiyalari bilan yana tasdiqlandi,unda ikkita ferment bo'linmasi o'zgaruvchan 
uzunlikdagi peptid bog'lovchilari orqali bog'langan.Biz DNK bilan bog'langan 
kompleksni 
kristallashtira 
olmadik;ammo,ilgari 
kristallangan 
cheklash 
endonukleazalarining strukturaviy o'xshashligi DNK bilan bog'langan energiya 
minimallashtirilgan modelni yaratishga va maqsadni tanib olish uchun mas'ul 
bo'lgan nomzod qoldiqlarini aniqlashga yordam berdi.Markaziy C:Gtayanch 
juftligini tan olish uchun taxmin qilingan qoldiqlarning mutatsiyasi CCTNAGC ni 
(N= har qanday asos)taniydigan va parchalaydigan o'zgartirilgan fermentga olib 
keldi.Ilgari kristallangan cheklash endonukleazlariga tizimli o'xshashlik DNK bilan 
bog'langan energiyani minimallashtirilgan modelni yaratishga va maqsadni aniqlash 
uchun mas'ul bo'lgan nomzod qoldiqlarini aniqlashga yordam berdi.Markaziy 
C:Gtayanch juftligini tan olish uchun taxmin qilingan qoldiqlarning mutatsiyasi 
CCTNAGC ni (N= har qanday asos)taniydigan va parchalaydigan o'zgartirilgan 
fermentga olib keldi.Ilgari kristallangan cheklash endonukleazlariga tizimli 
o'xshashlik DNK bilan bog'langan energiyani minimallashtirilgan modelni 

---

4 
yaratishga va maqsadni aniqlash uchun mas'ul bo'lgan nomzod qoldiqlarini 
aniqlashga yordam berdi.Markaziy C:Gtayanch juftligini tan olish uchun taxmin 
qilingan qoldiqlarning mutatsiyasi CCTNAGC ni (N= har qanday asos)taniydigan 
va parchalaydigan o'zgartirilgan fermentga olib keldi. 

---

5