Microsoft Word 00 KeyNote Speakers Materiallar

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

187

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

Hidrofob aminlər və səthi-aktiv maddələr iştirakında dəmirin (III) əmələ gətirdiyi komplekslərin 

davamlılığı artdıqca molyar udma əmsalları da artır və kompleksəmələgəlmənin optimal şəraiti daha 

turş mühitə doğru sürüşür. 

Analiz olunan obyektlərin tərkibində komponentlərin müxtəlif olması ilə  əlaqədar olaraq işlə-

nilmiş metodikanın potensial imkanını əvvəlcədən öyrənmək tələb olunur. Ona görə də dəmirin (III) 

reagentlərlə kompleksəmələgətirməsinə  kənar ionların və mane olan ionların maneçiliyini aradan 

qaldırmaq məqsədilə pərdələyici maddələrin təsiri öyrənilmişdir. 

Tədqiqatın nəticələri göstərdi ki, analiz olunan analitik reaksiyaların seçicilikləri yüksəkdir. 

Üçüncü komponentlər iştirakında kənar ionların maneçilik təsiri daha da azalır. 

Təyinata bir sıra ionların böyük qatılıqları maneçilik törətmir. DAM, DAFM, DAPM və kation 

səthi-aktiv maddələr SPCl, SPBr və STMABr iştirakında dəmirin (III) R ilə kompleks əmələ 

gətirməsinə  kənar ionlar yüksək qatılıqda mane olmurlar. Bunlar içərisində daha yüksək seçiciliklə 

xarakterizə olunan Fe(III)-R-STMABr-dur. 

İşlənmiş metodikalar dəmirin (III) alunitdə, sink və qurguşun, neft şlamlarında, çiyələkdə, ağ və 

qırmızı gilasda, albalıda təyini üçün tətbiq edilmişdir. 

 

 

AROMATIC COMPOUNDS AND TERPENOIDSOF ESSENTIAL OIL 

OF SEVERAL IRIS SPECIES 

 

Olga A. MYKCHAILENKO 

National University of Pharmacy 

[e-mail] 

UKRAİNE 

 

Vladimir N. KOVALYOV 

National University of Pharmacy 

UKRAİNE 

 

 

Iris L. is the largest and most complicated genus of the Iridaceae. Genus includes more than 300 

Iris species. Irises arose in the eastern and southeastern regions of Asia during the lower Tertiary 

(Rodionenko 1987). Now the range of the genus extends to all of the continents of the Northern 

Hemisphere. Most of the iris species are cultivated for ornamental purposes worldwide. Iris  (I. 

germanica,I. pallida, I. florentina) has gained great attention from the cosmetic and perfume industries 

due to their violet-like smell caused by irone-type compounds. Besides, Irises were reported to have 

various biological properties, including potent antiulcer, anticancer, antioxidant, piscicidal activities 

and other. 

In the Crimea and Moldova cultivated irises and obtained from them the essential oil even the 

fifties. But production of oil does not exceed 30 kg/year.Technology was not justified and oil have 

ceased receive.An essential oil of iris rhizomes known as “Orris butter” consisting of myristic acid, 

with irone, ionone, methyl myristate. Isoflavonoids include irisolidone, irigenin and iridin. In volatile 

oil, chief constituents are cis-α and cis-γ-irones.  

Sixteen species of Iris genus inhabit the Ukraine. Some of them are promising for obtaining 

essential oils.Essential oil of the I. pallida, I. halophila and I. graminea of Ukraine populations was 

not previously studied, so it was very interesting to obtain essential oil and to study its component 

composition. 

I. pallida is a member of the subgenus Iris, meaning that it is a bearded iris.It is a perennial herb; 

rhizome creeping and thick. The leaves are broadly-ensiform, 30-60 cm long; perianth pale – purple 

with a yellow beard. 

I. halophila and I. graminea are a species in the genus Iris, it is also in the subgenus of Limniris 

and in series Spuriae. 

I. halophila – is a bulbous perennial plant, with yellow, white or violet flowers. Rhizomes purple 

brown, thick, 1.3–3 cm in diam. Roots thick. Leaves erect or slightly curved, grayish green, sword-

shaped, 20–60 × 1–2 cm, midvein absent. Flowering stems with 1–4 very short, lateral branches, thick, 

20–40 cm; 2-flowered. Outer perianth segments with expanded limb, abruptly contracted into narrow 

claw. 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

188

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

I. graminea has slender, short, hard rhizomes. It is a rhizomatous perennial, with purple or violet 

blue flowers almost hidden by grass like narrow leaves, and a plum scented fragrance. It has narrow 

grass-like foliage, 30–100 cm long grow up. The stems have 1-2 spathes (leaves of the flower bud), 

which are unequal in size. The stems hold 1-2 terminal (top of stem) flowers.  

The objective of the present paper was determination of component composition of essential oil 

of leaves of I. pallida, I. graminea, I. halophila by chromatography-mass spectrometry method. Irises 

species harvested from the collections of botanical gardens of V. N. Karazin Kharkiv National 

University (Kharkiv, Ukraine; 2015). 

The essential oil obtained by means of hydrodistillation allowing its extraction from the plant 

material in case of essential oil content in traces. Analysis of component composition of essential oil 

of Irises were conducted by method of chromatography-mass-spectrometry 5973N/6890N MSD/DS 

Agilent Technologies.For component identification data from the mass-spectra libraries NIST05 and 

WILEY 2007 with total number of spectra of more than 470,000 were used combined with 

identification programs AMDIS and NIST. 

Research of the component composition of essential oils o Irises by GC and GC/MS has revealed 

about 20 components, the components content from 0.8 to 32.27% of the total mass were identified. 

We found that the air-dried leaves of I. pallida contained 0,03% essential oil; I. graminea  0,06%, I. 

halophila   0,024%. The essential oil included terpenoids, their oxygenated derivatives (alcohols, 

ketones, aldehydes, esters), aromatic compounds, higher hydrocarbons, and higher acids of their 

esters. Common to leaves of Irises ssp. were 2-methoxy-4-vinylphenol, benzophenone, squalene, 

myristic acid, some saturated hydrocarbons. The chemical composition of these essential oils is 

studied first. 

 

 

SYNTHESIS OF CU

X

S-CO

X

S

Y

/FNBR NANOCOMPOSITES BY ION-

EXCHANGE METHOD 

 

O.O.BALAYEVA, A.A.AZIZOV, M.B.MURADOV, G.M.EYVAZOVA, 

N.O.BALAYEVA, L.R.QAHRAMANLI, S.Q.NURIYEVA 

Baku State University 

[e-mail] 

AZERBAİJAN 

 

Recently, there have been tremendous developments on the modification of metal chalcogenide 

(MC) nanomaterials with various functional materials (e.g., carbon materials, noblemetals, metal 

oxides, and other MCs), realizing the full potential of these MC materials based on their greatly 

enhanced performance. Surface modification in general is through physical adsorption coating or 

grafting depends on the properties of the particle surface. The use of ultraviolet ray for the plasma 

surface modification of particles belong to the physical modification. Surface chemical modification 

of nanoparticles plays a very important role to reduce the agglomeration. Due to modifier adsorption 

or bonding on the particle surface, which reduces the surface force of hydroxyl groups, the hydrogen 

bonds between particles are eliminated to prevent the formation of oxygen bridge bonds when 

nanoparticles are drying, thereby preventing the occurrence of agglomeration. Research on modifying 

MCs with MCs is very interesting. Several comprehensive reviews have charted the growth 

mechanism, synthesis, properties, and potential applications of the MC–MC hybrid nanostructures. 

To improve or change the physical and chemical properties surface modification plays a very 

important role. By the chemical reactions between the nanoparticle surface and modifier, the surface 

structure and state of nanoparticles are changed.  

All chemical reagents used in this work were analytical grade without further purification. Cubic 

Co

3

S

4

 was prepared by a successive ionic layer adsorption and reaction(SILAR) method into 

functionalized nitrile butadiene rubber (FNBR) matrix. In the ion-exchange reaction two solutions of 

CuCl

2

·2H

2

O and CuSO

4

·5H

2

O were prepared as copper precursor.  After 48 hours the samples were 

rinsed with distillated water and air-dried. Co

3

S

4

 nanoparticles obtained on the bases of functionalized 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

189

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

nitrile butadiene rubber (F-NBR) were used for the synthesis of CuS-Co

x

S

y

/FNBR nanocomposites. 

The process went out by ion exchange method and formed mixed structured nanocomposites. The 

structural and optical properties were characterized by X-ray diffractometer and UV-Vis spectroscopy 

method. As prepared Co

3

S

4

 /FNBR nanocomposites were heated at 100ºC and 150ºC temperatures in 

different condition like vacuum and air. The stability of Co

3

S

4

 and the formation of different cobalt 

compounds at higher temperature are studied in detail. 

For the determination of band gap we have considered the direct transition. A plot of (αhv)

2

 vs. 

hv (direct transition) of cobalt sulfide/FNBR polymer-matrix composites (PMCs) in different reaction 

medium and annealing temperature are studied. The band gap energy for every samples were obtained 

from the intercept of the energy axis after extrapolation of the straight lines section of (αhν)

2

 vs. hν 

curve. The energy band gap increases after ion-exchange reaction. And also after annealing the 

samples at 100°C for 6 hour in vacuum optical band gaps have decreased. This result may be 

happened due to the first grade destruction of polymer under the temperature. The Photoluminescence 

(PL) spectrum of Co

3

S

4

/FNBR with excitation wavelength 440 nm and the PL peak is about 375 

nm.PL spectrum of Co

3

S

4

 nanoparticles was observed  the emission peak an additional interesting 

feature, namely a strong and narrow emission band centered about 375 nm might be assigned to the 

surface trap induced emission. 

 

 

 

EKSTRAKSİYA ÜSULU İLƏ DİZEL YANACAQLARININ 

AROMATİKSİZLƏŞDİRİLMƏSİ  

 

Təranə MƏMMƏDOVA, Babək ABDULOV, İranə SƏFƏRLİ, Xası TEYUBOV, 

Mütəllim ABBASOV 

Y.H.Məmmədəliyev adına Neft Kimya Prosesləri İnstitutu 

[e-mail]

 

AZƏRBAYCAN 

 

Dünya miqyasında dizel yanacağına tələbat getdikcə artmaqda davam edir. Bu onunla əlaqədardır 

ki, daxili yanma mühərriklərində eyni həcmdə dizel yanacağından alınan enerji benzin ilə müqayisədə 

daha çoxdur, dizel mühərrikləri daha etibarlıdır və yanacaq sərfiyyatı  aşağıdır. Dizel yanacağın 

istifadəsinin artması onun keyfiyyətinə nəzarəti daha da sərtləşdirilməsini tələb edir.  

Dizel yanacağının ekoloji tələblərin sərtləşdirilməsinin əsas səbəbi onun tərkibində olan kükürdlü 

birləşmələrin, aromatik  karbohidrogenlərin və politsiklik karbohidrogenlərin  zərərli təsirləridir. 

Kükürdlü birləşmələr  əsasən politsiklik aromatik karbohidrogenlərin tərkibində olduğundan onların 

təmizlənməsi aktual məsələlərdən biridir. Dizel yanacaqlarının politsiklik karbohidrogenlərdən 

təmizlənməsi nəticəsində tüstü qazlarında kanserogen təhlükəli maddələrin azalması müşahidə olunur. 

Avropa birliyi ölkələrində dizel yanacağının keyfiyyətinə  nəzarət etmək üçün EURO 

standartlarindan istifadə olunur. EURO-4 standartlarının tələbinə əsasən dizel yanacağında politsiklik 

aromatik karbohidrogenlərin miqdarı 11%-dən çox olmamalıdır və kükürdün miqdarı isə 50 ppm-dən 

çox olmamalıdır. 

Azərbaycan Respublikasında istehsal olunan dizel yanacaqlarına 2012-ci ilin iyul ayından Avro-3 

standartının tətbiqinə başlamışdır və hal-hazırda bizim ölkəmiz  dizel yanacağının keyfiyyətinə görə 

dünyada 89-cu yeri tutur. Bu gün respublikamızda istehsal olunan dizel yanacağının tərkibində 

təqribən 20-30% aromatik karbohidrogenlər təşkil edirki, bu da ölkədə yeni Avro standartların 

tətbiqini müəyyən məhdudiyyətlər yaradır. 

Dizel yanacağında kükürdün miqdarı yüksək olması dizel mühərriklərində korroziyaya, 

yanacağın oksidləşməsinə  və tüstü qazlarında kükürd oksidlərinin miqdarının artmasına səbəb olur. 

Aromatik karbohidrogenlərin miqdarının yüksək olması yanma məhsullarında karbon mono-oksid, 

hisin və azot-oksidlərinin miqdarının artmasına  və setan ədədini aşağı düşməsinə  səbəb olur ki, bu da 

öz növbəsində mühərrikin gec işə düşməsilə, mühərrik detallarının tez sıradan çıxması  və tüstü 

qazlarında kanserogen təsirli birləşmələrin olması ilə nəticələnir. 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

190

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

Dizel yanacağını politsiklik aromatik karbohidrogenlərdən təmizləmək üçün hidrokrekinq 

prosesindən geniş istifadə olunur ki, bu  da  iqtisadi cəhətdən çox bahalı prosesdir. Buna görə  də 

alternativ iqtisadi səmərəli proseslərdən adsorbsiya ve ekstraksiya  üsulları istifadə olunur. Adsorbsiya 

üsulunun çatışmamazlılığı adsorbentin regenerasiyası prosesinin mürəkkəbliyidir. Selektivli ekstrak-

siya prosesi isə  alternativ iqtisadi səmərəli proseslərdən  biridir.Ekstraksiya üsulunun üstünlüyü 

prosesin daha yüngül şəraitdə  aşağı temperaturda və  təzyiqdə yerinə yetirilməsi və ekstraktın 

regenerasiya prosesinin əlverişli  şəraitdə aparılmasıdır. Prosesin sonunda  alınan ektrakt-konsentrant 

isə neft-kimya istehsalı üçün xammal kimi istifadə olunur. Hal-hazırda morfolin, N-metilpirrolidon, 

furfurol, metanol, etilenqlikol, aseton və s. istifadə etməklə ekstraksiya üsulu ilə dizel yanacağının 

aromatiksizlişdirilməsi prosesi öyrənilmişdir.  

Təqdim olunan işdə  yeni Yaşıl kimya prinsiplərinə cavab verən və yaşıl həlledicilərə aid olan ion 

mayelərindən ekstragent kimi istifadə etməklə aromatiksizləşdirmə prosesi aparılmışdır. Bundan başqa 

ekstraksiya prosesinin intensivliyini artırmaq üçün az enerji tələb edən maqnit sahəsinin təsiri tədqiq 

olunmuşdur. 

Təcrübələr aparmaq üçün istifadə olunan ion mayeləri N-metilpirrolidon ilə sulfat, fosfat, asetat 

turşularının qarşılıqlı  təsirindən sintez edilmişdir. Dizel yanacaqlarının ekstraksiya üsulu ilə 

aromatiksizləşdirilməsi prosesi müxtəlif  şəraitlərdə  və maqnit sahəsinin intensivliyini 0-150 mT 

dəyişməklə aparılmışdır. Tədqiqatlar nəticəsində dizel yanacağının tərkibində olan aromatik 

karbohidrogenlərin miqdarında 25-50% azalma müşahidə olunmuşdur. 

Təcrübələr nəticəsində müəyyən olunmuşdur ki, ion mayelərindən ekstragent kimi istifadə 

etdikdə ekstraksiya prosesi daha əlverişli  şəraitdə aparılır və maqnit sahəsinin təsiri isə ekstraksiya 

prosesinin effektivliyini daha da artırır. Maqnit sahəsindən istifadə etməklə ekstraksiya üsulu ilə dizel 

yanacağından aromatik karbohidrogenlərin təmizlənməsi prosesi daha yüngül şəraitdə aparmağa şərait 

yaradacaq. Prosesi atmosfer təzyiqində  və  aşağı temperaturda aparılması mümkün olacaq və buda 

prosesi dahada sadələşdirəcək. 

 Tədqiqatlar zamanı  ən yaxşı  nəticə maqnit sahəsinin təsiri altında N-metilpirrolidon-asetat ion 

mayesi ilə ekstraksiyadan sonra əldə olunmuşdur. Aparılan təcrübələr zamanı xammal kimi xam neftin 

ilkin emalı qurğusundan alınmış dizel yanacağı götürülmüşdür və onun tərkibində aromatik karbohid-

rogenlərin miqdarı 20.95 % təyin olunmuşdur. Tədqiqatlar zamanı 1:1 kütlə nisbətində maqnit 

sahəsinin təsiri altında N-metilpirrolidon-asetat ion mayesi ilə dizel yanacağının ekstraksiyasından 

sonra dizel yanacağının tərkibində aromatik karbohidrogenlərin miqdarı 10% təyin olunmuşdur. 

 

 

NUCLEAR AZERBAIJAN: HOW FEASIBLE IS IT?  

 

Ayshan KHALAFLI 

Qafqaz University 

[e-mail] 

AZERBAİJAN 

 

Some factors such as a reduction of natural fuel resources, according to various reasons the non-

stability of prices, damage to the environment in the process of their burning, including "Greenhouse 

effect" and so on have created the need to search for alternative energy sources. As an alternative 

energy resources use of the regenerative – renewable energy is environmentally friendly and more 

efficient. Therefore to explore their sources, the ways to use them and other issues such as the effects 

to the nature are very urgent missions at the present time. As known Azerbaijan’s total power 

generation is provided by fossil fuel around 86% (U.S Energy Information Administration; 2013). If 

the traditional organic and inorganic reserves which consumed for produce energy are nonrenewable, 

however the thermo-nuclear energy resources are almost renewable. Nevertheless the way of 

controlled utilization from this kind of energy has not been solved yet (Jalalov, M. 2009). 

Accordingly, this new survey’s essential objective is to build upon the earlier focus group and survey 

research to fill the gap existing knowledge about nuclear power, by gaining an understanding of how a 

representative sample of people in Azerbaijan might respond to the current policy reframing from 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

191

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

different perspective of nuclear energy within a debate about energy futures, positive and negative 

effects and public attitudes to feasibility of nuclear power plant in Azerbaijan. 

My work illustrates the findings of a comprehensive empirical survey of public opinion towards future 

energy options for the Azerbaijan, with a particular emphasis on attitudes towards nuclear power when 

placed in the context of positive and negative effects, limitations and feasibility of atomic energy 

station in this country. In addition, site characterization for potential area is presented to construct 

power station in Azerbaijan. 

Survey was conducted between 13 November 2015 and 15 November 2015. A national 

representative sample of 100 people aged 16 years and older was debated face-to-face and interviewed 

online by social network. 

The survey questionnaire consists of 11 questions and was organized into 3 main sections:  

The first main section investigates answers to energy price and people opinion’s about economic 

dependence from oil industry and people’s attitudes towards various options for generating electricity.  

The following section considers a range of detailed opinions and attitudes towards nuclear power. 

This includes questions upon significance, perceived risks and benefits, acceptability of future options, 

convenient place for atomic electric station that where it would be build up and trust in scientific and 

technical staff to work at the plant. 

The final section of the questionnaire explores specifically at attitudes towards the how they favor 

or oppose to use of nuclear energy as one of the ways to provide electricity in Azerbaijan and their 

view of points to work there and closeness of station where they live.  

The comprehensive analysis of the findings shows that there are some issues that can delay the 

nuclear build. First, the high capital costs for nuclear power plant construction, the financing required 

to construct these plants, and the resulting cost of energy often make nuclear build a difficult 

investment decision for a utility. The second issue confront to nuclear power is the storage and 

processing of spent fuel; waste management must be a strategic part of any nuclear development plan. 

The third issue is public perception around nuclear power safety, and lastly there are global concerns 

about the proliferation of nuclear materials which is Azerbaijan really is needed. Without addressing 

these issues, it is possible that nuclear power grows at a global rate that is slower than the forecasts. 

As a conclusion, economic dependence on exhaustible energy source is forced to think about 

nuclear power. However, as can be seen from the results of an investigation, nation does not support 

the use of nuclear energy. At the same time take into account that Azerbaijan is seismic active zone 

and at war, in accordance, construction of a nuclear power plant may be considered a threat for the 

current period and does not seem possible. On the other hand, human resources are not satisfactory to 

meet needs of the nuclear power plant. As an alternative energy source, beside hydroelectric, solar and 

wind power can be used instead of nuclear energy as well. However, in the next 10-20 years, it can be 

taken steps to educate people, make increase of human resources, ensure peace and create a foundation 

for nuclear energy. 

 

 

HİDROTƏMİZLƏNMƏ ÜSULU İLƏ EKOLOJİ TƏMİZ  

YANACAĞIN ALINMASI 

 

Təranə MƏMMƏDOVA, Elmar ABDULLAYEV, Mütəllim ABBASOV,  

Xasməmməd TEYYUBOV, Aynur HƏSƏNOVA, Təranə LƏTİFOVA,