Metodiki vəsait Qax-2016

Qax rayonu üzrə əhalinin etnik tərkibi

Etnik qrup	27 yanvar-3 fevral, 1999-cu il sa.		13-22 aprel, 2009-cu il sa.
	Sayı	%	Sayı	%
Cəmi	53259	100.00	55560	100.00
Azərbaycanlılar	39 355	76.92	43 946	82.51
Gürcülər	7 450	14.56	7 447	13.98
Saxurlar	2 612	5.11	1 008	1.89
Ləzgilər	609	1.19	253	0.48
Ruslar	91	0.18	67	0.13
Türklər	96	0.19	64	0.12
Avarlar	11	0.02	9	0.02
Tatarlar	7	0.01	7	0.01
Ukraynalılar	26	0.05	5	0.01
Digərləri	899	1.76	446	0.84

Qax rayon MKS-ndə çalışan işçilərinvə kitab fondunun milli tərkibi

-

S.N	Kitabxana filialları	Işçiləri sayı və milliyyəti	oxucuları	fondu
1	Əlibəyli kənd kitabxana filialı	3 nəfər əməkdaşı gürcü	700 nəfər gürcü	7905cəmi 4552gürcü 829 rus 2524 azərb
2	Alatəmir kənd kitabxana filialı	1 nəfər gürcü	270 nəfər gürcü	4072 2766 gürcü 237 rus 1069 azər
3	Ağyazlı kənd kitabxana filialı	1 nəfər ləzgi	300 nəfər Rus və ləzgilər	9958 3429 rus 6528 azər 1 ingilis
4	Meşəbaş kənd kitabxana filialı	1 nəfər gürcü	230 nəfər gürcü	2910 1740gürcü 76 rus 1094 azər
5	Qax ingiloy kənd kitabxana filialı	2 nəfər gürcü	702 nəfər gürcü	7780cəm 5518gürcü 782 rus 1480azər
6	İngiloy Kötüklü kənd kitabxana filialı	1 nəfər gürcü	430 nəfər gürcü	4929cəm 2759 gürcü 454 rus 1716 azər
7	Qum kənd kitabxana filialı	3 nəfər saxur	750 nəfər Ləzgilər və azərbaycanlılar	9637cəm 553 rus 14ingilis 9070 azər
8	Toppağ kənd kitabxana filialı	1 nəfər gürcü, 1 nəfər ləzgi, 1 nəfər azərbaycanlı	800 nəfər gürcü və azərbaycanlı	10779cəm 3923 gürcü 1139rus 5717 azər

Multikulturalizmin təbliğində kitabxanaların rolu
Multikulturalizm və tolerantlıq tarixən azərbaycanlıların hə- yat tərzi olub, milli kimliyindən, dilindən, dinindən asılı olmayaraq Azərbaycan dövlətinin hər bir vətəndaşının gündəlik həyat tərzinə çevrilib. Multikulturalizm anlayışı Azərbaycanda əsrlər boyu mövcud olub, bu gün də mövcuddur və möhkəmlənməkdədir. Azərbaycan xalqının zəngin multikultural keçmişi təkcə xalqımızın bugünkü tolerant yaşam tərzi ilə deyil, həm də yaratmış olduğu ədəbibədii, elmi-fəlsəfi, siyasi-hüquqi qaynaqlarda, sənədlərdə yaşayır. Ədəbiyyatımızda “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanından bu günə qədər çoxmədəniyyətliliyə, orta əsrlər Azərbaycan poeziyası nümayəndələrinin əsərlərində ümumbəşəri dəyərlərin təbliğinə rast gəlinir. Söz sərrafı olan və bədii yaradıcılığın ən gözəl nümunələ- rini yaradan Nizami Gəncəvinin əsərləri bu cəhətdən xüsusilə fərqlənir. O, hələ XII əsrdə yeddi mədəniyyəti təsvir edən “Yeddi gözəl” əsərini yaradır. Nizami Gəncəvi üçün şəxsiyyətin ən yüksək meyarı insanlıq idi. İrqi, milli və dini ayrı-seçkiliyi qəbul etməyən bu şairin qəhrəmanları içərisində türk, fars, ərəb, hindli, çinli, həbəş, yunan, gürcü və başqa xalqların nümayəndələrinə rast gəlirik. Ədəbiyyat tariximiz belə nümunələrlə zəngindir. Dünya şöhrətli şair və yazıçılarımız öz əsərlərində və şəxsi həyatlarında multikultural dəyərlərə bəzən qeyri-iradi əməl edib və bunu adi həyat tərzi kimi qəbul ediblər. 1919-cu ilin iyun ayının 9-da qeyri-müsəlman etnosların tarixinə və mədəniyyətinə hörmətlə yanaşan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti multikultural mühitin formalaşmasının demokratiyanın inkişafına müsbət təsir edəcəyini nəzərə alaraq, ölkədə alman koloniyaların salınmasının 100 illik yubileyinin təntənəli şəkildə 12 keçirilməsi üçün şərait yaratmış və bu yubiley Yelenendorf koloniyasında keçirilmişdir. 2016-2017-ci ildə YUNESKO-nun baş konfransının 38-ci sessiyası görkəmli şəxsiyyətlərin və əlаmətdаr hadisələrin yubileyləri proqramı çərçivəsində Cənubi Qafqazda alman yaşayış məntəqələrinin salınmasının (1817) 200 illik yubileyi qeyd ediləcək. Yubiley təklifi Almaniyanın dəstəyi ilə Azərbaycan və Gürcüstan tərəfindən birgə təqdim edilib. Cənubi Qafqazda alman yaşayış məntəqələrinin salınmasının 200 illik yubileyinin qeyd edilməsində məqsəd 200 il bundan öncə Azərbaycanda alman icmasının mövcudluğu fonunda tolerant və birgə- yaşayış ənənələrinin qabardılmasıdır. Azərbaycanda multikulturalizm ənənələrinin qorunub saxlanması, daha da inkişaf etdirilməsi və təbliğ olunmasında kitabxanaların da özünəməxsus rolu vardır.

Kitabxanalar həmişə milliyyətinə, dininə, dilinə fərq qoymadan çoxsaylı oxucu ordusuna xidmət göstərir, müxtəlif xalqların etiqadını, mədəniyyətini, düşüncə tərzini, məişət və əxlaqını dünya ədəbiyyatının ən gözəl nümunələri vasitəsilə təbliğ edirlər. İl ərzində kitabxanalar multikulturalizmin və tolerantlığın təbliği ilə bağlı aşağıdakı istiqamətlərdə öz işlərini qura bilərlər:

• MKS-lər multikulturalizm ənənələrinin qorunub saxlanması və geniş təbliğ olunması məqsədi ilə tədbirlər planı hazırlamalı və görüləcək işləri konkret olaraq göstərməlidir;

• Kitabxananın fondunu multikulturalizmə və tolerantlığa dair çap məhsulları ilə komplektləşdirmək; daxil olan sənədləri növündən (çap və ya elektron) asılı olmayaraq operativ şəkildə seçmək, azsaylı xalqların ədəbi və mədəni irsini, müxtəlif dini cərəyanlar haqqında ədəbiyyatı əks etdirən kitab fondunu təbliğ etmək;

Azərbaycan tarixini, ədəbiyyatını, mədəniyyətini, azərbaycançılıq məfkurəsini, multikulturalizmi, tolerantlığı təbliğ etmək üçün elektron məlumat bazaları, ənənəvi və virtual sərgilər hazırlamaq, yeni ədəbiyyatın (eləcə də azsaylı xalqların nümayəndələrinin müəllifi olduqları kitablar, azsaylı xalqların dillərin- 13 də olan jurnalların və digər nəşrlərin) təqdimatını keçirmək, Kitab müzakirələri, dəyirmi masalar, mühazirələr, seminar-müşavirələr, konfranslar, kitab bayramı, məktəblilər arasında sual-cavab gecə- ləri, disputlar təşkil etmək, kitabxanası olmayan idarə və müəssisələrə, hərbi hissələrə səyyar xidmət etməklə əhalini multikulturalizmin mahiyyəti və əhəmiyyəti haqqında məlumatlandırmaq;

Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin Məşvərət Şurasının üzvlərinin oxucularla görüşlərini təşkil etmək;

• Tolerantlıq mövzusuna həsr olunmuş çap əsərlərinin tam mətnini hazırlayıb saytda-elektron kitabxanada yerləşdirmək, sosial şəbəkələrdə təbliğ etmək; Mütəmadi olaraq bu mövzuda olan elektron kitabların virtual sərgisini, təqdimatını keçirmək. Sosial şəbəkələrdə ayrıca bir səhifədə görülən işlərin tanıtımı və təbliğini təşkil etmək. Kitabxanalar xalqımızın zəngin multikulturalizm və tolerantlıq ənənələrini tədbirlər vasitəsilə oxucu kütləsinə çatdırmalı, kütləvi informasiya vasitələrindən heç də geridə qalmamalıdırlar. Son illərdə din pərdəsi altında baş verən müxtəlif təxribatlara qar- şı mübarizə məqsədi ilə İnternetdə yerli və xarici müəlliflərin dəyərli əsərləri barədə geniş məlumatların, dini mövzuda elmi əsərlər və məqalələrdən ibarət elektron topluların hazırlanması və elektron kitabxanada, sosial şəbəkələrdə yayımını təşkil etmək məqsədəuyğundur. Elektron nəşrləri, elektron kitabları internetdə yerləşdirməklə, eləcə də sosial şəbəkələrdə bu barədə geniş məlumatlar yaymaqla zəngin dini-elmi, ədəbi-mədəni dəyərlərimizin ölkədaxili və dünyada tanıdılmasına, virtual təbliğinə çalışmaq lazımdır.
İstifadə olunmuş mənbə:

 1. az.apa.az

2. az.wikipedia.org/wiki/Multikulturalizm

3. www.google.az

4.Bakı III Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunun materialları.Azərbaycan qəzeti. 2015.-18 may.

5. Multikulturalizm Azərbaycanın həyat tərzidir: Metodiki tövsiyələr. M. F. Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanası. B.; 2016-59s.

6. http://www.qax-ih.gov.az/page/10.html

7. https://az.wikipedia.org/wiki/Qax_rayonu

8. Qax MKS-nin 2015-ci illik hesabat cədvəlləri

Tərtib etdi: Qax rayon MKS-nin Metodiki-biblioqrafiya şöbəsinin müdiri: Xəlilova Reyhan