Ma’ruza-1 k irish. K ompyuter tarmoqlarining tarixi va qo ’ llaniladigan texnologiyalari

I
NTERNET TARMOG
’
INING BIRINCHI OPERATORLARI
Charli Klayn
Bill Dyuvall

---

---

---

ELEKTRON POCHTA
1971 yilga kelib elektron pochta jo’natishga mo’ljallangan birinchi
dastur ishlab chiqildi. Bu dastur tez orada mashhur bo’lib ketdi.
1973 yilda aloqa tarmog’iga transatlantika telefon kabeli orqali
Velikobritaniya va Norvegiya tashkilotlari ham qo’shildi va u xalqaro
tarmoq maqomini oldi.
1970-yillarda tarmoq orqali asosan elektron pochta jo’natilar edi. 
Turli texnik tuzilishga ega bo’lgan boshqa tarmoqlar bilan aloqa
o’rnatishning imkoniyati yo’q edi. 1970 yillarning ohiriga kelib axborot
uzatishning yangi protokollari rivojlana boshladi. Bu masalada Djon
Postelning xizmati katta bo’ldi.

---

---

Раймонд Сэмюэл Томлинсон

---

1988 yilda Internet Relay Chat (IRC) protokoli ishlab chiqildi
va uning yordamida internetda bir vaqtda bir necha nuqtadan
muloqot o’rnatish ishlari ancha osonlashdi.
1989yilda Evropada yadroviy izlanish Evropa ittifoqi (TsERN) 
tomonidan ajoyib g’oya – Butunjaxon o’rgimchak to’rini tashkil
etish g’oyasi taklif etildi. Uni Britaniyalik mashxur olim Tim 
Berners-Li taklif etdi va o’zi ikki yil davomida HTTP protokolini, 
HTML tilini va URL identifikatorini ishlab chiqdi.

---

Tim Berners-Li

---

Tim Berners-Lining yordamchisi va kasbdoshi, World Wide Web 
loyihasining maqsad va vazifalarini tushuntirib shunday degan:
Barcha buyuk kashfiyotlarning tarihi ulardan oldin shu sohada olib 
borilgan tadqiqotlarga asoslanadi. Butunjaxon o’rgimchak to’ri misolida 
(WWW) muvaffaqiyatga erishish omili bo’lgan ikki narsaga to’xtalib 
o’tish joizdir
1) gipermatnlarga o’xshash sistemalarning rivojlanish tarihi.
2) butun jaxon kompyuterlari tarmog’ini xaqiqatga aylantirgan Internet-
protokol.
1990 yilda ARPANET aloqa tarmog’i NSFNetga yo’l berib o’z
faoliyaini butunlay to’xtatdi. Xuddi shu yili telefon liniyasi orqali
internetga ulanishning birinchi xolati qayd etildi.
1991 yilda Butunjaxon o’rgimchak to’riga Internet orqali chiqish
xamma uchun mumkin bo’lib qoldi. 1993 yilga kelib mashxur NCSA 
Mosaic deb nomlangan veb- brauzer paydo bo’ldi. Butunjaxon
o’rgimchak to’ri ommalashib ketdi. Umuman aytganda, Web tarihida
ikkita davrni ko’rsatish mumkin: birinchisi Mark Andrissenning Mosaic 
brauzeridan oldingi davr va u paydo bo’lgandan keyingi davr.

---