MahirəNərimanqızı

Hisslərin əsas keyfiyyətləri
. 
Psixoloji tədqiqatlar 

---

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
119 
119 
119 
119 
119 
119 
119 
119 
119 
göstərmiĢdir ki, insanın öz hisslərinin obyektinə necə 
yanaĢması, indiki anda ona necə münasibət bəsləməsi bu 
hissin keyfiyyət məzmununu müəyyən edir. Bu baxımdan 
hisslərin özünəməxsus əsas keyfiyyətləri diqqəti cəlb edir. Bu 
keyfiyyətlər olmadan heç bir psixi hadisəni emosional sahəyə 
aid etmək mümkün deyildir. Ona görə ki, hissin əsas 
keyfiyyətləri Ģəxsiyyətin obyektə emosional münasibətinin 
zəruri və özünəməxsus əlamətidir. 
Hər Ģeydən əvvəl, insanın gerçək aləmdəki cisim və 
hadisələrə 
emosional 
münasibətində 
müsbət və mənfi 
olmaqla 
iki əsas keyfiyyəti qeyd olunur. Əgər cisim və hadisələr 
insanın tələbatlarını ödəyirsə, bu zaman 
müsbət, 
baĢqa sözlə 
stenik 
hisslər özünü göstərir. Əksinə, cisim və hadisələr 
insanın tələbatlarını ödəmirsə 
mənfi – astenik 
hisslər baĢ verir. 
Psixoloji tədqiqatlar hisslərin bu iki keyfiyyəti ilə yanaĢı 
olaraq daha iki keyfiyyətini aĢkara çıxarmıĢdır. Beləki hissi 
törədən obyektə Ģəxsiyyətin müsbət və mənfi münasibətindən 
baĢqa 
ikili münasibət 
və 
qeyri-müəyyən bələdləşmə 
münasibətinin də olduğu müəyyən edilmiĢdir. Ġkili
 
və yaxud 
ambivalent
 
hissdə razılıq və narazılıq təkcə birləĢmir, onların 
biri o birinə keçir, hər iki hiss yanaĢı yaĢanılır. Bu cür 
ambivalent hissə 
qısqanclıq 
hissini misal göstərmək olar. 
Beləki qısqanclıq zamanı adamda məhəbbət və nifrət hissi 
özünəməxsus Ģəkildə birləĢə bilir.
Ambivalent hissə baĢqa bir misalı da göstərmək olar. 
Məsələn, isti günəĢ altında səhra yolunu keçən bir insan 
susuzluqdan əziyyət çəkir. Keçdiyi yolun bir hissəsində su 
gölməçəsinə rast gəlir. O, gölməçədən ovuclarını dolduraraq 
içir. Susuzluqdan əziyyət çəkdiyinə görə bundan razılıq hissi 
keçirir. Bununla yanaĢı gölməçədə olan sudan bataqlıq tamı 
gəlir. Ona görə də həmin su onda həm razılıq, həm də 
narazılıq hissi yarada bilir. 
Ġnsanın 
öz 
hisslərinin 
obyektlərinə 
emosional 
münasibətinin digər keyfiyyəti hisslərin 
qeyri-müəyyənliyidir
. 

---