Kashandalik davr vabosi

 
ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ
 

 

http://www.newjournal.org/

Выпуск журнала № – 16
Часть–3_ Март–2023
 
89 
2181-3187 
“Reklama to‘g‘risida” gi qonun tamaki va tamaki mahsulotlarini reklama 
qilishni taqiqlaydi. Kelajagimiz uchun daxldor qonun loyihasi aholi salomatligi, 
farzandlarimiz tarbiyasi va millat genofondi uchun muhim masalalarni hal etishda 
dolzarb ahamiyatga ega [2]. Shuningdek, “Jamoat joylarida chilim va elektron 
sigaretalar chekishni cheklash to‘g‘risida” gi qonunning 12-moddasiga binoan: 
"Jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklash to‘g‘risidagi 
qonunchilikni buzganlikda aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo‘ladi” [4]. 
Sir emaski, ushbu illat domiga tushayotganlarning aksariyatini balog‘at 
yoshidagilar tashkil kiladi.SHu boisdan ham, mamlakatimizda “Bolalarni ularning 
sog‘lig‘iga zarar etkazuvchi axborotdan himoya qilish to‘g‘risida” gi O‘zbekiston 
Respublikasi Qonuniga muvofiq barcha axborot mahsulotlarida yoshga oid toifasi 
belgisi qo‘yib borilishi kerak [3].
Shu bilan bir qatorda kino va seriallarning boshlanishida “Alkogol va tamaki 
mahsulotlarining tarqatilishi hamda iste’mol qilinishini cheklash to‘g‘risida” Qonun 
talabiga asosan alkogol va tamaki mahsulotlarining inson sog‘lig‘iga salbiy ta’siri 
to‘g‘risidagi ogohlantiruvchi yozuv joylashtirilishi belgilangan. Albatta, bu qoidalar 
televidenie orqali namoyish etilayotgan kinofilm va seriallarda o‘z aksini 
topmoqda.Birok, guruch kurmaksiz bo‘lmagani kabi, chekish bilan bog‘lik 
saxnanalarni ochiq-oydin namoyish qilayotgan kimsalar xam yo‘q emas [1].
Jahon tajribasidan aytadigan bo‘lsak, tamaki mahsulotini chekish bilan bog‘liq 
sahnalar qo‘yilganida millionlab o‘spirin yoshlar orasida chekish holatlari ko‘payib 
ketgan.SHundan so‘ng Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) yuqumli bo‘lmagan 
kasalliklarning oldini olish departamenti direktori- D-r Duglas Bettcher filmlarda 
tamaki iste’mol qilish (chekish) sahnalari namoyish etilishi juda kuchli ta’sir qiluvchi 
tamaki mahsulotlari reklamasi ekanligini ta’kidlab o‘tgan. 
Internet ma’lumotlariga kura, Amerika Qo‘shma SHtatlaridagi tadqiqotlardan 
biri shuni ko‘rsatadiki, birinchi marta chekishni boshlagan o‘spirin yoshlarning 37 foizi 
buni ekrandagi chekish sahnalari ta’siri ostida qilgan. 2014 yilda AQSH Kasalliklarni 
nazorat qilish va profilaktika markazlarining hisob-kitobiga ko‘ra, mazkur 
mamlakkatning o‘zida ekrandagi chekish sahnalari ta’siri ostida 6 milliondan ortiq 
o‘spirin yoshlar chekishni boshlagan. Achinarlisi, ulardan 2 millioni keyinchalik 
tamaki iste’mol qilganligi natijasida kelib chiqadigan kasallikdan vafot etgan.Masalan, 
2011 yilda Buyuk Britaniya va SHimoliy Irlandiyada 5000 dan ortiq o‘spirin 
ishtirokida tadqiqot o‘tkazilgan. Tadqiqotda filmlarda chekish sahnalari ta’siri ostida 
tamakiga o‘rgangan 15 yoshli o‘spirinlar va ekrandagi chekish sahnalarini umuman 
ko‘rmagan tengqurlariga nisbatan chekish holati 73 foizga ortgan. AQSH, Kanada va 
Norvegiyada o‘tkazilgan tadqiqotlarda ham shunday natijalar olingan. 
O‘zbekiston Respublikasining 2011 yil 27 iyundagi “Alkogol va tamaki 
mahsulotlarining tarqatilishi hamda iste’mol qilinishini cheklash to‘g‘risida”gi 

---