FəNNİN ŞİFRƏSİ : 050620 Kompüter mühəndisliyi FƏNNİn adi : Diskret riyaziyyat “Çoxluqlar və onlar üzərində əməllər” T. e n., dos. Əmirova R. A


Kəsilməz çoxluqlar (kontinuum güçlü çoxluq)



Yüklə 8,76 Mb.
səhifə4/5
tarix05.12.2023
ölçüsü8,76 Mb.
#173896
1   2   3   4   5
yeni dis M1

Kəsilməz çoxluqlar (kontinuum güçlü çoxluq)
Qeyri-səlis çoxluq (qeyri-səlis çoxluq və ya qeyri-səlis çoxluq) ilk dəfə 1965-ci ildə Lütfi Zadə tərəfindən irəli sürülmüş riyazi anlayışdır. Qeyri-səlis çoxluq 0-dan 1-ə qədər ədədi qiymət kimi verilmiş çoxluğa elementlərin mənsubiyyət dərəcəsini nəzərə almağa imkan verən klassik (aydın) çoxluğun ümumiləşdirilməsidir.
Elementin çoxluğa tam aid olduğu və ya olmadığı klassik çoxluqdan fərqli olaraq qeyri-səlis çoxluq çoxluqdakı hər bir elementin “mənsubiyyət dərəcəsini” təyin etməyə imkan verir. Məsələn, qeyri-səlis çoxluğu "yüksək temperatur" hesab edin. Klassik yanaşmada temperatur ya yüksək hesab olunur (məsələn, 30°C-dən yuxarı), ya da yox. Qeyri-səlis yanaşmada temperaturun mənsubiyyət dərəcəsi 0,8 ola bilər ki, bu da temperaturun yüksək olması ehtimalının yüksək olduğunu göstərir, lakin tamamilə müəyyən ifadə deyil.
Qeyri-səlis çoxluqlar obyektlərin və ya hadisələrin qeyri-səlis, qeyri-müəyyən və ya qeyri-səlis xüsusiyyətlərə malik ola biləcəyi hallarda faydalıdır. Onlar qeyri-səlis məntiq sistemlərində, idarəetmə nəzəriyyəsində, qərarların qəbulunda, süni intellektdə, təbii dillərin işlənməsi və yalnız aydın dəyərlərlə deyil, həm də qeyri-müəyyənlik və qeyri-səlislik dərəcələri ilə işləməyin vacib olduğu digər sahələrdə geniş istifadə olunur.
Formal olaraq U unversal çoxluğu, qeyri-səlis A çoxluğu, (x)mənsubiyyət funksiyasından istifadə etməklə müəyyən edilir ki, bu funksiya U-ya daxil olan hər bir x elementinə [0, 1] intervalından (x). (x)dəyəri x elementinin A çoxluğuna mənsubiyyət dərəcəsini göstərir.
ÇOXLUQLAR ÜZƏRİNDƏ ƏMƏLLƏR
ÇOXLUQLAR ÜZƏRİNDƏ ƏMƏLLƏRİN XASSƏLƏRİ
NİZAMLI ÇOXLUQLAR
Nizamlı çoxluqlar çox vaxt müxtəlif strukturları və elementlər arasında əlaqələri modelləşdirmək üçün istifadə olunur. Onlar riyaziyyatın müxtəlif sahələrində və çoxluqlar nəzəriyyəsi, qraflar nəzəriyyəsi, riyazi məntiq, informatika və diskret riyaziyyat kimi digər elmlərdə mühüm rol oynayırlar.

Yüklə 8,76 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin