Etika əxlaq və mənəviyyat haqqında elmdir. Etikanın yaranmasının ilkin şərtləri. Etikanın predmet və vəzifələrinin Aristotel tərəfindən öyrənilməsi

19.Tənqid xidməti fəaliyyətin əsası kimi.Tənqiddə etik tələblər.

Müasir  dövrdə etikanın rolu böyükdür.Bu  cəmiyyətin  mənəvi  vəziyyətini təhlil  etməli,bu  vəziyyətə  səbəb olan  amilləri  göstərməli,qərarlar  təklif  etməli və  cəmiyyətin  mənəvi  oriyentlərini  yeniləşdirməyə  kömək edən istiqamətləri  əks  etdirməlidir.Cəmiyyət  bütün  dövrlərdə  xeyir  və  şər müəyyən  əxlaq  qaydaları  olan  anlayışları,məfhumları  seçib  ayırd  edir.Bu  məfhunun  anlayışı  inkişaf  tarixinin  dürüst  müəyyən  edilməsilə  etika  elmi  məşğuldur.Onun  əsasının  mənəviyyat,hiss,ağıl,hərəkətin  səbəbi,ədəb  qaydaları  sistemi  və  s  təşkil  edir.Bu  sistemdə  konkret  olaraq  daxildir:etik  normalar,standartlar,qaydalar,tələblər  və  bunlar  öz  növbəsində  cəmiyyətin  tarixi  inkişafı  mərhələlərindən  asılıdır.

Müasir  dövrdə  elmi  kimi  etikanın  rolu  hiss  olunur.O  cəmiyyətdə  ədəb qaydalarının  vəziyyətini  analiz  etməlidir.Etika  ümuminsana  xas  olan  və  peşə  ilə  bağlı  olan  etikaya  ayrılır.Peşə  ilə  əlaqədar  olan  etika  fəaliyyətin  bəzi  növü  üçün  xarakterik  olan  tələbləri,normaları  təklif  edir.Peşə  etikası  davranış  qanunudur.O,bu  və  ya  digər  peşə  sahəsində  xidməti  öhdəlikləri  icra  edən  işçiləri  münasibətlərini  müəyyən  edir.Hər  hansı  bir  peşə  də  əlaqədar  olan  ünsiyyət  müvafiq  ixtisaslaşmış  etik  norma  və  standartlardan  keçməlidir.Hansı  ki,onun  mənimsənilməsi  bir  sıra  prosseslərdən  asılıdır.Onu  2  qrupa  bölmək  olar:
1)etik  anlayış,məlumat  kompleksi,fikirlər,hansını   ki,şəxsiyyət  anadan  olandan  mənimsəyir,xeyrin,şərin  və s nə  olduğunu  anlayır.
2)təşkilatın  daxili  nizamintizam  qaydaları,firmaların  etik  kodeksləri,rəhbərliyini  şifahi  göstərişləri,peşə  ilə  əlaqədar  etik  indekslər,normalar,standartlar  aiddir.İşgüzar  əlaqqələrdən  etikanı  təmsil  edən  norma  və  prinsiplərlərə  aiddir:
1)özünə  qarşı  münasibərdən  arxayın  etmədiyini  davranışın  tabeliyində  olanlara  rəhbərliyə  imkan  verməmək.
2)xidməti  fəaliyyətində  lazım  olmayan  əməkdaşlar  arasında  ədalətli  paylanması.
3)Kimin  və  nə  vaxt  etdiyindən  asılı  olmayarq etikanın pozulmaların aradan qalxması.
4)Əməkdaşın  xidməti  davranışı  və  fəaliyyəti  o  zaman  etik  kimi  tanınır  ki,mənəviyyat  nöqteyi  nəzərindən  təşkilatın  fəaliyyətin  təşkilatın  inkişafına  səbəb  olur.
5)Əməkdaş  və  təşkilatın  fəaliyyəti  bir-birində  o zaman  etik  kimi  qəbul  olunur  ki,etik  normaların  pozmasın.
6)Təşkilatda  çalışan  əməkdaşların  digər  təşkilatlarda  region  və  ölkələrdə  yeri  olan  mənəvi  əsaslara  adətlərə  dözümlü  münasibəti  etik  sayılır.
7)Fərdi  xüsusiyyətlər  və  etik  xüsusiyyətlər  ümumbəşər  etika  tələbləri  ilə  uyğunlaşması  məsləhət  görülür.
8)İşgüzar  münasibətlərdə  aparılan  işlənməsi  və  qəbul  edilməsi zamanı  fərdi  və  kollektiv  fikir  əsas  kimi  götürülür.
9)Hər  hansı  xidməti  məsələlərdə  şəxsi  fikir  söyləməkdən  qaçmaq  olmaz.
10)Müxtəlif  formalarda  ifadə  olunan  zorakılığa  yol  verməmək.
11)Etik  standartlar  təşkilatın  həyatına  əmrlə  yox  mütəmadi  göstərilən  səylər  nəticəsində  tətbiq  olunmalıdır.
12)Təsir  edəndə  mümkün  olan  qarşıdurmanın  gücünü  hiss etmək  vacibdir.
13)Əməkdaşın  məsuliyyəti,onun  səriştəsi,borcunun  yerinə  yetirməsi  qiymətidir.
14)Münaqişə-etik  pozulmaların  yaranması  üçün  devrilişi  şəraitdir.
15)Digərlərinin  sərbəstliyinə  məhdudiyyət  qoyulmalı
16)Əməkdaş  özü  etik  davrandığı  kimi  digərlərinin  də  etik  davranmasınaçalışmalıdır.
17)Rəqibini  tənqid  etmə!
İşgüzar  münasibətlər  etikasının  prinsipləri  hər  bir  əməkdaşa  şəxsi  etik  sisteminin  işlənməsi  üçün  əsas  olmalıdır.Şəxsi  etik  normalar  mövcud  ictimai  inkişaf  səviyyəsinə  məxsus  etmək  prinsiplərinə  əsaslanmalıdır.