ƏHMƏd-cabiR ƏHMƏdov zeytun və zeytun yağI (Monoqrafiya)

«Allah göylərin və yerin nurudur. (Kainatı ya­radıb ona nur verən, yer və göy əhlinə haqq yolu gös­tərən xaliqdir). Onun (Peyğəmbərimizin və möminlə­rin qəlbində olan) nuru, içində çıraq olan bir tax­çaya bənzər; taxçadakı o çıraq bir qəndilin için­dədir, o qəndil isə, sanki parlaq bir ulduzdur. O çıraq nə şərqdə, nə də qərbdə (aləmin ortasında) olan mübarək bir zeytun ağacından yandırılır. (Şərqdə deyildir ki, günəş batdıqda, qərbdə də eyildir ki, günəş doğduqda qaranlıqda qalsın). Onun (zeytun ağacının) yağı özünə od toxunmasa da, sanki (haradasa) işıq saçır. O, nur üstündə nurdur. Allah dilədiyini Öz nuruna qovuşdurur (istədiyinə Öz nurunu bəxş edib cənnət yolu olan islam dininə yönəldir). Allah (həqiqətən anlaya bilsinlər deyə) insanlar üçün misallar çəkir. Allah hər şeyi biləndir!» (ən-Nur, 24/35).

Yuxarıdakı ayənin əslində «mubarəkətin zeytunə­tin» ifadəsi ilə zeytun «bərəkətli, müqəddəs, faydalı, saysız xeyir verən» mənalarına gələn mübarək sifəti ilə qeyd edilmişdir. Burada zeytun ağacı yer yox, goy ağacı kimi nəzərdə tutulmuşdur. «Zeytuha» ifadəsi ilə bildirilən zeytun yağı başqa qatı yağların əksinə olaraq bütün mütəxəs­sis­lər tərəfindən başda ürək və qan-damar sağlamlığı olmaqla ən çox tövsiyə edilən yağ növü kimi tanınır. Zeytun yağının sağlamlıq baxımından faydaları kitabın növbəti bölmələrində izah edilir.

“İnsan hələ bir yeməyinə baxsın! (Görsün ki, ona necə ruzi veririk). Həqiqətən, Biz yağışı bol yağdırdıq. Sonra yeri gözəl yaratdıq (yaxşı yardıq). Belə ki, orada dən (dənli bitkilər) göyərtdik; üzüm və yonca; zeytun və xurma bağları; (Ağacları bir-birinə) sarmaşan bağ­çalar; (Növbənöv) meyvələr və ot (ələf) yetişdirdik. (Bütün bunlar) sizin və heyvanlarınızın istifadəsi üçündür!” (Əbəsə, 80/24-32).

Peyğəmbərimiz (s.ə.v.) “Qurani Kərim” – dəki meyvə və tərəvəz haqqındakı buyruqlara əsasən insanların qidalanmasında onlara (meyvə və tərəvəzə) xüsusi yer vermişdir. Bu xüsusda Peyğəmbərimiz (s.ə.v.) belə buyurmuşdur: “Süfrənizi yaşıl meyvə – tərəvəzlə doldurun”, “Üzərində yaşıllıq olmayan süfrə ağılsız şey kimidir.”