«Doqquz Bitik» sırası

Albanglı/Alba
ň
lı kəndi (Urmu hövzəsi) 
Albava/Albova/ Alpava, Alpan dərəsi, Alp-evi (Ermənistan) 
                                                 
46
 АЪА, 1972, 82. 
47
 АТ, 1994;  АТ, 1996. 
48
 АТ, 1998, 394; Мамедова, 1986. 
49
 
Misallar bu
 
mənbələrdən alınmıĢdır:
 
Фасмер, I, 1964;  Востров-Муканов, 1968; Ва-
лиханов,
 
1985;
 
1986;
 
Молчанова,
 
1979; Атаниязов,
 
1980;
 
Ейвазова,
 
1995; 
Гейбуллайев,
 
1994, 29-30; Рцстямли, 1998, 48-50; AT, 1996; T, II, 
1980;  ETL, I, 1986;
 
və
 
b. 

---

 
83 
Alban-baĢ dağı (Altay) 
Alban (Yardımlı, XIX əsrdə kənd) 
Albanqala (keçmiĢ Batum vilayətində) 
Albani,
 
Zemo-Albani,
 
Kvemo-Albani,
 
Alpani, Alvani kəndləri (Gürcüstan) 
Albkendi (Sivas, Orta əsrlər) 
Albulu boyu (Ərzurum, Orta əsrlər) 
AlpamıĢ (Doğu türklərin epik qəhrəmanı) 
Alpan, Alvan, Alpağut (Azərbaycan və Dağıstanda bir neçə kənd) 
Alpan qalası (Dərbənd yaxınlığında qədim qala) 
Alvanlı (Anadolu) 
Alplu (Hələb türkmən boyu və Ġranda qaĢqay oymağı) 
Alpavıt yılqası, Alpavıt küle (Tatar elində çay və göl adları) 
Alb ər, alpanlar-baĢı «Qazan xanın epiteti», alpanlar (KDQ) 
Alp Ər Tunqa, Alban (qədim türk Ģəxs adları) 
Ġske-Alpar, Yana-Alpar (Tatar elində yer adları) 
Alıber (rus salnamələrində türk yurdu) 
Ağvan, Ağvank, Ağvanlu, Ağvandağ, Ağvanak, Ağvanits aĢxar, Ağvanits 
yergir, Ağvanadzor (hay qaynaqlarında Alban toponimləri
 
-ETL, 
1986
)  
Aran Ģəxsadı (I əsrdə Alban çarı) 
Arandağı,
 
Arandüzü,
 
Aranqala,
 
Aran
 
kəndi
 
(Quzey-Güney Azərbaycan) 
Aran, Aran-kutan, Aran-bulaq, Arantay, Muq-Aran (Dağıstan) 
Arançı təpələri (Azərbaycan, Ağstafa) 
Aranlar təpəsi, Aranjı, AranĢı boyları (Türkmən, Qaraqalpaq elləri) 
Aran (III əsr part yazısında yunanca Alban adının qarĢılığı)  
Aran-rot, Mets-Arank, Tos-Aren (hay qaynağında Aran toponimləri) 
Aranbad, Yazı-Aran, Dorbet-Aran (Azərbaycan, XVII əsr qaynağı) 
Aranis (Gürcüstan),  Rani (gürcü qaynaqlarında Aran) 
Arran (ərəb qaynaqlarında Aran) 
Aran ölkəsi, aran dili (VI əsr suriya qaynağı, Zaxari Ritor)
 
Göründüyü  kimi,  «bahadır»  anlamlı  alb  (alp),  alıb-ər,  alp-ər  sözü 
və
 
alban
 
boyadı
 
Qafqazdan Altayacan yayılan türk
 
onomastikasının doğma 
adlarında
 
iĢlənir.
50
 ġaman terminologiyasında alban
 
sözünün sehirbaz
 
an-
                                                 
50
 Alban boyu böyük (ulu) qazax jüzünü təĢkil edən dörd əsas boydan biridir (Аристов, 
1894, №3-4, 407-408; Аманжолов, 1959, 43-46); Ç. Valixanov ulu jüzə (uysunlara) daxil 
olan cəlair, dulat, suvan və alban boylarının soy Ģəcərəsində uysunların ulu babası sayılan 
Tobey  soyundan  törəmiĢ  Corkçi  övliyanın  oğlu  kimi  verdiyi  Albanın  soyundan  alban 
boyunun yarandığını,
 
bəzi alban boylarına aid qıĢlağın Ġli çayı hövzəsində olduğunu, bəzi 
albanların Çin sınırında yaĢadığını yazmıĢdır (Валиханов,
 
1985,
 
247; 1986,
 
234).  

---

 
84 
lamında
 
iĢlənməsi
 
və
 
Skandinaviya  xalqlarında  alp
 
sözünün  qorxunc
 
ruh 
anlamı  daĢıması  bir  tərəfdən  qədim  türk-german  əlaqələrini,
 
digər  tərəf-
dən
 
*alıb  «bahadır»
 
sözünün
 
qədimdə
 
döyüĢçü
 
ərən
 
və
 
azman
 
döyüĢçü
 
ruhu 
anlamı daĢıdığını  göstərir. Qədim qaynaqlarda Burra-Alban kassi Ģəxsa-
dının, Diala çayı  yaxasındakı müasir Xolvanın m.ö. XVI əsrdə Xalman,