Günde 10.000 ünite vitaminin üç aydan fazla verilmesi hipervitaminoza neden olabilir.
Hiperkalseminin önlenmesi için D vitamini, 4.000 ünite veya daha yukarı farmakolojik dozda veriliyorsa ve kalsitriol ve benzeri ilaçlarla tedavi sırasında kan kalsiyum düzeyi mutlaka, ayrıca D vitamini metabolitlerinin düzeyi izlenmelidir.
D vitamininin terapötik indeksi bebek ve çocuklarda oldukça düşüktür.Hiperkalsemi uzun sürerse bebeklerde mental ve fiziksel gelişmede gerileme yapar.
Gebelerde gelişen D hipervitaminozu fötusta şekil bozukluklarına ve fötal hipoparatiroidizm oluşmasına yol açar.
Kalsitonin
Kalsitonin, kemikler üzerindeki antirezorptif temel etkisiyle plazmadaki kalsiyum konsantrasyonunu düşürür ve yükselmesini baskılar; paratiroid hormonun fizyolojik antagonistidir.
Preparatları:
Kalsitonin’in balıklardan ve domuz tiroidinden hazırlanan preparatları vardır. Günümüzde sentetik insan ve somon kalsitonininden hazırlanan müstahzarlar kullanılmaktadır.
Kullanılışı
Kalsitonin’in kullanılış yerlerinden biri; hiperparatiroidizm ve tümörle ilişkili osteolitik kemik hastalığı gibi durumlarda gelişen hiperkalseminin tedavisidir.
Kadınlarda, postmenopozal osteoporozun önlenmesi ve tadavisi için kullanılabilir.
Paget hastalığının spesifik iki ilacından biridir (diğeri bifosfonatlar).
Bifosfonatlar
İnorganik pirofosfatın, organik analoglarıdır.
Bifosfonatlar, kimyasal ve enzimatik hidrolize dayanıklıdırlar.
Pirofosfat gibi, kalsiyum fosfat kristallerine yüksek afiniteli şekilde bağlanırlar;böylece kristalin büyümesini, kümeleşmesini ve çözünmesini inhibe ederler. Bu suretle in vitro hücre ve kemik kültürlerinde meydana getirilen veya osteoklastların in vivo yaptığı kemik rezorpsiyonunu inhibe ederler.
Bifosfonatlar oral biyoyararlanımı çok düşük olan ilaçlardır.
Başlıca indikasyonları şunlardır:
A) Osteoporoz:Osteoporozlu insanlarda kemik kaybını yavaşlattıkları saptanmıştır.
B) Paget hastalığı:Primer olarak kemik rezorpsiyonunu ve onunla kenetli olan kemik oluşumunu sekonder olarak inhibe ederler.
C) Tümörle ilişkili osteolitik kemik hastalığı:Bifosfonatlar kemikte yerleşmiş tümörün veya metastazın yaptığı lokal kemik yıkımını, lokal ağrıyı ve hiperkalsemiyi etkin şekilde azaltabilirler.
D) Diğer durumlar:Bifosfonatlar deney hayvanlarında deneysel ektopik kalsifikasyon ve osifikasyonu önleyebilirler.İnsanlarda etkinliği tartışmalıdır.
İlaçlar:
Tıbbi kullanıma giren ilk bifosfonat bileşiği etidronat’tır. Daha sonra alendronat, klodronat, pamidronat ve tiludronat çıkmıştır.
