|
1.3. Informasiyanın kodlaşdırılması və saxlanması
Informasiya siqnallar formasında qəbul olunur və ötürülür.
Hər növ siqnalın öz qəbuledicisi olmalıdır. Məsələn, qulaq səs
siqnallarını, göz işıq siqnallarını və s. qəbul edir. Informasiyanın
saxlanması üçün isə onun kodlaşdırılması tələb olunur. Insan
düşüncəsinin və fikirlərinin mətnlər şəklində yazılmasını
informasiyanın xüsusi siqnallarla kodlaşdırılması kimi qəbul
etmək olar. Informasiyanın yazı şəklində saxlanması üçün qəbul
edilmiş siqnallar hərflərdir. Yazının kodlaşdırılması sisteminə
əlifba deyilir. Əlifbalar müxtəlif olduğundan eyni bir
informasiyanı müxtəlif sistemlərdə (dillərdə) kodlaşdırmaq
mümkündür. Bəzən yazıların kodlaşdırılıması üçün daha
mürəkkəb kodlaşdırma sistemlərindən – heroqliflərdən istifadə
edirlər.
Rəqəmsal informasiyanın elektron qurğuların, o cümlədən
kompüterlərin köməyi ilə saxlanması, emalı, qəbulu və ötürülməsi
üçün onlar da kodlaşdırılmalıdır. Kompüterdə məlumatlar 0 və 1
rəqəmlərinin ardıcıllığı şəklində ifadə olunur, yəni rəqəmsal
informasiyanın verilməsi (təqdim və təsvir olunması) üçün istifadə
olunan siqnallar 0 və 1 rəqəmləri ilə işarə olunur. Məsələn:
qurğulardan asılı olaraq impulsun, işıq selinin, elektrik
cərəyanının və s. olması 1, olmaması isə 0 rəqəmi ilə verilir.
Kompüterdə informasiya ayrı-ayrı simvolların toplusu
şəklində emal olunur. Informasiyanın verilməsi üçün tələb olunan
bütün simvollar müəyyən olunmuş kodlarla – ədədlərlə işarə
olunur. Hər hansı söz kompüterə daxil edilərkən və ya rabitə xətti
ilə ötürülərkən o, ayrı-ayrı hərflərinin (simvollarının) kodlarına,
yəni ədədlərə çevrilir və ədədlər şəklində saxlanılır və ya ötürülür.
14
Kompüter texnikasında, eləcə də digər rəqəmli texnologiyalarda
audio, video, qrafika, şəkil və s. növ məlumatlar da analoji
qaydada kodlaşdırılır, emal olunur və saxlanılır. Bu kodlar da
(ədədlər) iki rəqəmin – 0 və 1 rəqəmlərinin vasitəsilə ifadə olunur.
Informasiyanın 0 və 1 rəqəmlərinin vasitəsilə ifadə olunması
sistemi ikilik say sistemi adlanır. Ikilik say sistemi ingiliscə
Dostları ilə paylaş: | 
