BİR: kuantum fiZİĞİ Bilimin Evriminin Özeti
Yüklə 0,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İKİ: FİZİKTEN FİZİKÜSTÜNE
|
Kopenhag Sonrası Kuantum Fiziğini ana hatları ile gördükten sonra şimdi biraz felsefeye girip konuyu varlıkbilim (ontoloji) açısından ele alalım. Kuantum teorisi deney sonuçlarını öngören yöntemleri sergilerken bu deneyler ile elde edilenlerin altında yatan nedenlerle ilgilenmez. Bu, ortaya değişik açıklamaların çıkmasına neden olmuştur. Kopenhag açıklaması bir parçacığın gözlenmeden önce ne yaptığını söylemez. Bunun önemli bir nedeni böyle bir çalışmanın “bilimsel” değil “felsefi” olacağı şeklindeki kanıdır. Felsefi açıdan zamanlarının positivism “doğanın gerçek yasaları ancak gözlenebilenler ile çözülebilir” anlayışına önem veren bilginler böyle bir uğraşa girmeyi gerçekçi bulmamışlardır. Heisenberg’in Belirsizlik ilkesi Kuantum teorisinin daha derinlikleri üzerine bilimsel açıdan aşılamaz sınırlar koymakta idi. 47 Bu nedenledir ki örneğin “Acaba elektron gözlemlemeden önce var mı idi?” gibi bir felsefi soru Kopenhag açıklamasını yapan bilim adamlarını meşgul etmemiştir. Yine bu nedenlerledir ki açıklama daha derinlerde yatan nesnel bir gerçeğin var olabileceği fikrini göz ardı etmiştir. Bununla beraber bu açıklama bilim dünyasınca kabul edilmiş olup halen geniş ölçüde kabul görmektedir. Bu arada açıklamaya kritik gözle bakanlar vardır: örneğin matematikçi James R. Newman “Bu asırda profesyonel feylesoflar fizikçilerin cinayet işlemesine seyirci kaldılar” demiştir. Murray Gell-‐Mann ise “Bohr bir fizikçi neslinin beynini problemin çözüldüğüne inandırarak yıkadı” açıklamasını yapmıştır. Acaba daha neler söylenebilir...? “Sistem acaba gözlemden önce ne durumda idi; özellikle gözlemlemeden önce ondan bağımsız olan bir gerçek var mı idi ve bu gerçek hangi şekilde vardı?” sorusu ön almaktadır. Kopenhag açıklaması bir gözlem ya da ölçüm yapılmadan önce bir nesnel gerçeğin olmadığını ileri sürmektedir . Nick Herbert “Kuantum Gerçeği” adındaki kitabında soruyor: ”Bohr ileride gelişebilecek olan teknolojik imkânlarla 48 daha derinlerdeki bir gerçeğe varılabileceğini nasıl göz ardı edebilmiştir?” Devamla ”Ölçümlenmemiş durum hakkında teori pek bir şey söylememektedir. Diğer yandan, zamanın büyük kısmında bu ölçümlenmemiş gerçek geçmişte bulunmaktadır. Kuantum teorisi bunu çözümlenmemiş bir süperpozisyon olarak ele aldığından evrenin büyük kısmı (ölçümlenmemiş olan her şey) bir esrar perdesi altında kalmaktadır.” Bununla beraber gerçeğin gözlem öncesi durumu hakkında kimi bilgiler vardır. Öncelikle tüm parçacıkların konumu süperpozisyon durumu göstermez. Örneğin bir elektronun kitlesi ve elektrik yükü belirli ve kesin sabit değerlere sahiptir. Bu nedenle parçacıkların yalnızca yer ve momentumları bilgileri kuantum denklemlerinde yer alabilir. Bu durumda eğer gözlemden önce bir gerçek var ise bunun çok değere sahip (belki sabit) özelliklerinin var olması olasılığını da göz önüne alması gerekir. Bu halde kuantum süperpozisyonunun parçacıkların gerçek özelliklerini kapsayacak şekilde oluştuğunu söyleyebiliriz. Hatta belki de bu süperpozisyonu tanımlayan dalga fonksiyonunun bünyesinde ilk anda göze çarpmayan olgular yatmaktadır? Deniliyor ki: Dalga fonksiyonu örneğin çift yarık deneyindeki gibi girişim örüntüleri sunabilir ancak olasılıklar 49 hiçbir zaman negatif değer alamazlar ve dolayısı ile bu olasılıklar girişim yaratamazlar. Ekteki (vii) fonksiyonuna bakalım: Burada i, -‐1 sayısının kareköküdür. Gerçek sayılar dizininde böyle bir sayı tanımlanmamıştır. Bu nedenle bu sayıya “sanal”, bu sayıyı içeren fonksiyonlara da “sanal fonksiyonlar” denilir. Çoğunlukla bunların sanal olmasından dolayı gerçek olguları yansıtmadıkları var sayılmıştır. Görülüyor ki dalga fonksiyonu matematiksel olarak sanal uzaydadır ve sanal düzlemde bir faz içermektedir. Girişim olgusunu betimleyen bu faz değerleridir. Bunu “gözlemlemeden önceki gerçek” olarak ele alırsak tartışma şu soruya varmaktadır: Acaba dalga fonksiyonu Kopenhag açıklamasında öngörüldüğü gibi yalnızca sanal Hilbert uzayında var olan bir fonksiyon mudur yoksa içeriği daha ileri bazı gerçekleri saklıyor olabilir mi? Dalga fonksiyonu niçin bu haliyle basit bir olasılığı barındırmaktan gayri gözlemden önce gerçeği tanımlayan” bir yapı olarak ele alınamasın? H. Dieter Zeh bunu böyle görmüş ve “niçin dalga fonksiyonunun gerçekliğini kabul etmeyelim?" demiştir. Gerçekten de matematik bir fonksiyon, belli bir fiziksel gerçeği tanımlar. Dalga Fonksiyonunu gözlemlemeden önceki 50 gerçeği yansıtan bir araç olarak ele alabiliriz. Ancak bu gerçeğin matematiksel olarak sanal bir uzayda olduğunu unutmamalıyız. (Hilbert uzayı). Açıkça burada günlük “gerçek” kavramının dışındaki bir “gerçek” kavramı ile karşı karşıyayız. İnsanların anladığı gerçek kavramı ile “gerçeğin” kendisi arasındaki farklılıklar üzerindeki tartışmalar sürekli olarak gündeme gelen bir konudur. Bir soru şudur: Eğer bu fonksiyon “gerçeği” yansıtıyorsa, nasıl oluyor da atomların meydana getirdiği bizler bu kuantum garipliklerinden etkilenmiyoruz? Viyana Üniversitesinden Kuantum Fiziği uzmanı Johannes Kofler de “nasıl oluyor da günlük muntazam dünya bu kuantum şizofrenisinden uzak kalıyor?” diye soruyor. Bilim adamları yıllar boyunca kuantum dünyası ile gerçek dünya arasındaki yakalanması zor ilişkiyi bulmaya çalıştılar. Günümüzde Kofner, Brukner ve diğerleri bu dünyalar arasında bir sınır olmadığını göstererek cevabı bulmuş görünüyorlar. Hal böyle olunca akıl durduran bir bulgu ile karşı karşıyayız: Dünya kuantum dünyası olabilir ama biz bunu göremiyoruz… Bu iddia Klasik gerçeğin ortaya çıkması konusundaki tüm görüşlere meydan okumaktadır. “Gizli Değişkenler” Teorisi 51 Albert Einstein’ın Kopenhag açıklamasını Kabul etmediğini ve nasıl karşı çıktığını anlatmıştım. Einstein tüm parçacıkların göremediğimiz sabit özellikleri olması gerektiğini ileri sürmüş ve bunlara “gizli değişkenler” demişti. Bu iddia kuantum teorisini çürütebilirdi. 1932 yılında zamanın en büyük matematikçisi sayılan John von Neumann kuantum teorisinin nihai analizini ”Mathematical Foundations of Kuantum Theory” isimli kitabında yayımladı ve “gizli değişkenler” olamayacağını açıkladı. Bu yargı “gizli değişkenler” konusundaki araştırmaları yirmi yıl geri attı. Bununla beraber yukarıda sözü edilen dalga fonksiyonu gerçek olarak ele alınmasa dahi, halen bu konu üzerinde tamamen tarafsız kalan ya da şüpheci davranan kişiler vardır. Buna bir örnek 1971 yılında yayımladığı “Einheit der Nature” isimli kitabı ile üne kavuşan Carl Fredrich von Weısacker,’dir. Cambridge’deki bir toplantıda Kopenhag açıklaması hakkında “gözlenemeyen yoktur" diyenlere cevaben "Gözlenen mutlak vardır ancak gözlenemeyen hakkında da uygun varsayımlar ileri sürmeye hakkımız vardır” demiştir. 1952 yılına gelindiğinde David Bohm bu teorinin, yerellik kuralının ışık hızının üstünde iletişim olabileceği şeklinde gevşetilmesi halinde geçerli olabileceğini gösterdi. İşlerin acayipleşmesinde bir adım daha atalım: 52 Dalga fonksiyonunun bünyesindeki çok sayıda “karakteristik değerler” nedeni ile gözlemden önceki çok-‐değerli “parçacıkların gözlemden önceki gerçek durumunu yansıttığı ileri sürülebilir. Eğer durum bu ise fiziksel dünyamızda niçin çok değere sahip olan özellikleri görmüyoruz? Ancak, bir parçacık üzerinde deney yaptığımızda yalnızca bir değer elde ediyoruz. Bu demek oluyor ki “Gizli Değişkenler” teorisinin çok sayıda karakteristik değere sahip olan doğada oluşan kimi olguları bir şekilde gözümüzden saklayan bir özelliği var. Bu nasıl olabilir? Bu noktada bunun çevremizdeki gerçeği tanımlama yeteneğimizden ileri geldiğini söyleyebiliriz. Bernard d'Espagnat bir "peçe arkasındaki gerçek" ten söz etmiştir. Buna “ampirik gerçek” de demiştir. Bu tanım günlük gerçek anlayışımızın daha derinindeki bir katmanı ifade eder. Bizim “ampirik gerçeğimiz” pek çok parçacıktan oluşur. Ölçüm gereçlerimiz de parçacıklardan meydana gelir. Bu durum çok değere sahip olan bir evrenin bizlerden nasıl saklandığını açıklayabilir. Parçacıkları yalnızca sezebiliriz. Sorun, gerçeğimizin gözlerimizi de kapsayan "ölçüm gereci ”aracılığı ile keşfedilmeye çalışılmasıdır. Tanıma göre gerçeğimizdeki her şey parçacıkların birleşiminden oluşur. Bu, “peçe ardındaki gerçeği” anlamamızı engelleyen bir yapı oluşturur. Bu “peçe arkasındaki gerçek” ile 53 etkileşemeyiz. Belki yapısı hakkında kimi ipuçlarını elde edebiliriz: Deriz ki ”eğer biz bir parçacıklar dünyasında yaşıyorsak o zaman derindeki “peçelenmiş gerçek” bir “dalga fonksiyonları dünyası” olabilir”. Yine örneğin deriz ki “bir kalemin gerçek olduğunu biliyorum çünkü onu elimde tutabiliyorum”. Burada kalem, elimizin gerçek olduğu kanısında olmamız nedeni ile gerçektir. Bu; günlük tanımımıza uygun düşen gerçeğimizin ne olduğunu iyi açıklayan bir saptamadır. Parçacıklar üzerindeki deneylerimiz parçacıklardan oluşan gereçlerle yapılır, dolayısı ile yalnızca parçacıkları tanırlar. Bu yöntemleri kullanarak fiziksel gerçeğimizin ötesindeki bir gerçek hakkında bilgiye ulaşamayız. Dalga/parçacık ikileminin nedenini dahi bilmiyoruz… Diğer taraftan bir kuantum sisteminin klasik ölçümler açısından ele alınması sorunu özellikle sistemin evrende olduğu “kuantum kozmolojisi” alanında yaşanabilecek zorluklara işaret eder. Bu bağlamda “evren acaba karmaşmış durumda mı” diye sorgulandığında şu yanıt ortaya çıkabilir: Kimi ilim adamı Evrenin daha ilk patlama anından itibaren karmaşmış konumda olduğunu benimsemektedir. Michio Kaku diyor ki: "Evren doğduğu zaman bir kuantum metası olan ve değişik konumlarda aynı anda var olabilen bir 54 elektrondan daha küçüktü. Bu nedenledir ki evren de bir kuantum metasıdır ve birçok değişik konumda var olur." Gerçek hakkında başka ne biliyoruz: Karmaşmış parçacıkların çok uzakta da olsalar birbirleri ile acayip bir bağ ile ilintili olduklarını… Belki bu iletişim ulaşamadığımız “peçelenmiş tabaka” aracılığı ile oluyordur. Şimdiye kadar tüm acayipliklerin sıralandığı bu noktada artık mistik bir dünyaya doğru yol aldığımızın belki farkındasınız… Acaba çözümler orada mı? İKİ: FİZİKTEN FİZİKÜSTÜNE İnsanın Evreni Anlama Çabası Einstein “evren hakkında en anlaşılmaz şey insanın onu anlamasıdır.” demiştir… Evrende sadece enerji yok, bu enerjiyi harekete getiren kurallar var ve bu kuralları insan aklı keşfedebiliyor… Einstein insan aklının bu olayı çözümleyebiliyor olmasının ilmin en büyük bilmecesi olduğunu söylemiştir. “İnsan aklı Evreni anlamaya nasıl çalışmıştır? Aklın Evrenin sırlarını keşfedebilmek için tuttuğu yollar nelerdir? Hangi dürtüler onu böyle bir çabaya itmiştir? İnsanın bu 55 sorunsalı inanç dünyası içinde çözmeye çalıştığını görürüz. Bu dünyada üç ayrı eğilim göze çarpar: Akılcılık: İslam, Hıristiyanlık ve Musevilik inancı. Evrenin her şeye kadir bir Tanrı tarafından yaratılmış olması inancı üzerine oturan Modern Bilimin kurucuları arasında sayılan Francis Bacon, Galileo ve Isaac Newton düşünce ve eylemlerinde sofu Hıristiyan değillerdi. Bununla beraber İncilin “Tanrının insanı kendi suretinde yarattığı” hükmünden hareketle “insanın da ilahi bir aklı olması, bu akılla doğanın sırlarını çözebilmesi ve dünyayı yönetebilmesi” gerektiği düşüncesinde idiler. Onlara göre doğa anlaşılabilirdi zira doğada var olan akıl ile insanda var olan akıl arasında ilahi bir ilişki olmalı idi. Francis Bacon deneylerden sonuçlar çıkarmak yönündeki tüme varış yöntemini benimsediği için modern bilimin babası sayılıyordu. Bacon ilmi takip etmenin Tanrının buyurduğu bir görev olduğuna inanırdı. “Novum Organum Scientiarum” (1620), adlı eserinde demiştir ki; “İnsan cennetten kovulduğunda hem yaradılışın üzerindeki söz hakkını kaybetmiş, hem de masumiyetini yitirmiştir. Her iki kayıp da bu yaşamda kısmen tekrar elde edilebilir: Bunlardan birincisi din ve iman gücü ile ikincisi ise sanat ve bilimle…“. 56 İnançlı bir insan olan Kepler, astronomi ilmini geliştirirken Tanrı'nın ilahi evrensel düzenini keşfetmeyi amaçlıyordu. Musevi-‐Hıristiyan kültüründe Bilimsel Yöntem de denilen bu dürtüye dayanan bilimsel araştırma sistematik ve akılcı bir şekilde yürümüştür. A. N. Whitehead (1904-‐67) bunun bir nedenini ”Tanrının akılcılığı hakkındaki orta çağ inancı”na güvenmek olarak açıklar. Whitehead ayrıca: “Tanrının akılcılığına inanan ilk bilim adamları bu inançları nedeni ile “her olayın geçmişi ile çok kesin bir şekilde ilişkili olduğuna ve genel ilkeleri temsil ettiğine” inanırlardı. Bu inanç olmasa idi ilim adamlarının fedakârca çabaları ümitten yoksun olacaktı” demiştir. Diğer yandan Avrupa'daki gelişmeye en büyük katkı İslam Dünyasından gelmiştir. 8. yüzyıl ile beraber Abbasi halifelerinin himayesinde gelişen ilim, Optik alanında el-‐Kındî ve Ibn-‐el-‐Haytam, Astronomi alanında al-‐Battani, Matematikte Tabit-‐bin-‐Hurra, Abu'l Vefa, Tıpta el-‐Razi ve İbn-‐i-‐Sina'yi yetiştirmiştir. İranlı al-‐Kuarizmi, Hint bilginlerinin daha önce geliştirdiği ve İslam İlmi'nde yer tutan Arap rakamlarını nakletmiş ve Astronomi tablolarını geliştirmiştir. Cebir, Cabir bin Hayyan'ın eseridir. Kaynağını çoğunlukla Gazne okulundan alan Müslüman bilim adamlarının araştırmalara şevkle sarılmalarının 57 bir temel nedeni İslam öğretisinde Kuranda yer alan doğa sırlarını çözmenin özendirilmesidir. Görülmektedir ki Kutsal Kitaplardaki vahiyler ve söylemler insanın işlevinin doğayı yönetmek, bunun için de evreni keşfetmek olduğunu öğreterek bilimsel araştırmaları desteklemişlerdir. Evrenin sırlarını anlamak yönündeki en önemli dürtü budur. İlimcilik Osmanlıdaki adıyla İlmiyye, Modern Bilim görüşü yerine kullanılan bir terimdir. Bilime aşırı değer verme anlamında da kullanılır, ki bu anlam bir dereceye kadar küçümseyicidir denebilir. Küçümsemenin nedeni ileride de görülebileceği gibi yaratılışın temelinde tamamen mantık dışı bir olasılık, bir kör şans olduğunu baştan kabul etmesi olmuştur. İlimcilik; bilgiye ulaşmanın tek yolu olarak görülen Bilimsel Yöntemin aksine yalnızca Bilimin evrenin sırlarını ve gerçeği keşfedebileceğine inanıyordu. İlimciliğin yalnızca ve denenebilir deneye dayalı olgulara tutkusu onu katı bir İlimsel Dünya görüşüne hapseder. Bu, İlimi reddeden Protestan köktendinciliğinin yalnızca dinsel bir dünya görüşü olduğu ile eştir. İlimcilik, çoğu felsefi, metafizik ve dinsel görüşlere kapalıdır. 58 Bu felsefenin öncüsü Fransız feylesofu René Descartes’dır (1596-‐1650). Descartes akıl ile maddeyi ayırt eden ve ikilik düsturunu yaşama geçiren ilk düşünür olmuştur. Bu ayrım hem bir ilim dalı olarak psikoloji hem de genelde Bilim üzerinde büyük etki yapmıştır. İkilik ilim adamlarına maddeyi eylemsiz ve insanlardan tamamen soyutlanmış bir konumda ele almak imkânını sağlamıştır. Bu suretle evreni insandan ayırt ederek tarafsız bir şekilde ve insanın gözlemine gerek duymaksızın incelemek mümkün olacaktı. Tarafsızlık Bilimin ideali oldu. Bu kavram 1800 lü yıllarda Comte tarafından insanların ve kurumların davranışını incelemekte kullanıldı. Descartes Tanrıya inancı tam olan bir Katolik idi. Ancak felsefesinde vahiydeki “iman” inancını kabul etmedi. Gerçeği ararken olasılıklara dayanan her bilgiyi reddederek yalnızca mükemmelen bilinen ve hakkında hiçbir şüpheye yer olmayan bulguları kabul etmenin gerekli olduğunu söyledi. Diğer bir deyişle yalnızca keşfedilen ve insan aklı ile ispatlananlara inanmak uygun idi. Descartes “her şeyden şüphe edebilirim ama mantıksal olarak, şüphe ediyor olmamdan şüphe edemem” diyordu. Ona göre bu kendi kendisini nakzetmek olurdu ki doğru bir sonuca götürmezdi. Evrenin görünen düzeni, kör talihin eseri olan bir şablondan insan aklının algıladığı olarak anlaşılıyordu. 59 Bu önerimin ortaya atılması ile beraber eleştirmen feylesoflar Descartes’ın iddiasını çürüttüler: i Descartes’in kendi mantığı ile tutarlı olabilmesi için yalnızca şüphelenme ya da düşünmenin var olduğuna inanması gerekeceğini ileri sürdüler. Her sonucun bir nedeni olması gerektiği ispatlanmadan düşünceye bir düşünenin neden olduğunu ileri sürülemezdi. Yaratılışın nedenini kör talihe bağlayan bilimcilik esasen doğanın temelinde bir aklın var olduğu düşüncesini dışlamış idi. Ampirizm akımının öncüleri; İngiltere’de Berkeley ve Hume ile Almanya’da Kant da insan aklının gerçeği olduğu gibi anlayabilmek için yeterli olduğu yönündeki inancın mantıksal temellerini zayıflattılar. Evren hakkındaki bilginin tek kaynağının insanın duyuları olduğunu ileri sürdüler. Rasyonalizm olarak da adlandırılan, bilginin doğruluğunun temellendirilebileceğini öne süren felsefi görüşe karşı çıktılar. “Ampirik” (duyular aracılığı ile) kelimesi çoğu kez “bilimsel” anlamında kullanılır. Bu bilim adamlarının yaptıklarını açmak ve onları Bilim adamı olmayanlardan ayırmak için geçerlidir. Bilim adamları deneyler ve gözlemler yaparlar ve evrenin gerçeklerine ulaşmaya çalışırlar. Bu nedenle “Ampirik Metotlar” deyimi “Bilimsel Metotlar” deyiminin yerine geçer. Kant’dan sonra her tür bilgi savını kuşkuyla karşılayan, bunların temellerini, etkilerini ve kesinliklerini irdeleyen, ayrıca 60 aklın kesin bir bilgi elde edemeyeceğini, hakikate erişilse dahi sürekli ve tam bir şüphe içinde kalınacağını, mutlak ’ a ulaşmanın mümkün olmadığını savunan şüphecilik akımları gelişmiştir. Buna ek olarak modern psikoloji’nin babası sayılan Sigmund Freud, insanların rasyonel olmadıklarını ortaya atarak olayı iyice derinleştirmiştir. “Bilinç dışı akıl” ve çoğu kez bu aklın “bilinçli akla” üstün gelmesi bulgusu; insanların çoğu kez mantıksız dürtüler ve biyokimyasal uyarılarla hareket ettiğini gösterdi. Freud’dan sonra insanların akıllı oldukları inancı sarsıldı. Bununla beraber feylesoflar ve psikologlar mantığa inancı sarsamadılar. Bilimsel yöntemin sürekli başarısı insanın mantık yolu ile evrenin sırlarını çözebilme yönündeki inancına haklılık kazandırdı. İlim mantığın son kalesi haline geldi. Ancak 20 yüzyılın sonlarına doğrudur ki bizzat fizikçiler bir çıkmaz sokağa girdiler. O zaman bilimciliğin temelleri sarsıldı ve kale çökmeye başladı. Kimi düşünürler bilimin başarılı olmakla beraber bilimciliğin kendi kendisini nakzeden bir felsefe olduğuna hükmettiler. Esasen yaratılışın kör talihin rastlantısal bir eseri olduğunu söyleyen Bilimcilik, doğanın temelinde bir ilahi mantık olduğu fikrini reddetmiştir. Bilimci, insan aklının doğayı 61 anlayabildiğini söylemekle beraber rastgele oluşmuş bulunan evrenin düzeninde mantık bulunmadığında ısrarlıdır. O zaman şu soru ortaya atıldı: Mantıksal olmayan bir evren düzenini mantıksal olarak çalışan insan aklı nasıl anlıyor? Mutlak irade ve kader ile çelişen, bilimin yarın neyi keşfedeceğinin bir rastlantı olarak var olacağı bir düşünceye karşı çıkılması olası idi. Evrenin aslında anlaşılabilir olması gerçeği, bu gerçeği destekleyen seslerin artması Einstein gibi âlimleri akılcı bir yaratılış inancına itmiştir. Diğer yandan Berkeley Üniversitesi Fizik Profesörü Fritjof Capra gibi ilim adamları ise dünyanın niçin insana hiç yabancı olmayıp aslında anlaşılabilir olduğu konusunu daha değişik bir nedenle izah etmektedirler. Dr.Fritjof Capra’nın bir deyişine yer verelim: “Sayıları gittikçe artan bilim adamları, mistik fikirlerin çağdaş bilime tutarlı ve yerinde bir felsefi zemin oluşturduğuna inanıyorlar” ve devamla “yeni fizik, pek çok mistik fikri desteklemektedir.” Bu aşamada şunu açıklamak gerekir: Bu ilim adamlarının çoğu “Bilimcilik” denilen akıma bir entelektüel olarak inanmayan ve kendilerini bu yoldan ayırmak isteyen dürüst ve kıymetli kişilerdir. Bu akımı, felsefi temelinin sağlam olmadığı gerekçesi 62 ile mesleklerindeki şöhretlerini feda etmek pahasına terk etmiş ve Bilimsel dedikleri Mistisizmin ufuklarına açılmışlardır. 3. Mistisizm: Şuurumuzdaki Evren Bilimsel mistisizm yeni fizik biliminin mistik felsefede yer alan kimi yargıyı pekiştirdiğini ileri sürer. İleriki satırlarda mistik dünyayı incelerken bir yandan bu dünyada mantıksal aklın sınırlarının ne olduğunu gözlemlemek uygun bir işlev olacaktır: İnsanoğlu evreni mantık ile mi kavrıyor? Acaba mantığın sınırları nedir? Capra şöyle devam ediyor: “Bu yeni çığırda Fizikçiler doğal olaylara ilişkin yarattıkları teorileri gerçek olarak gördüler, ancak buldukları gerçekler mantığa uymuyorsa mantığı bir yana bıraktılar ve buldukları gerçeği benimsediler.” Yüklə 0,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|