Азярбайжан республикасы тящсил назирлийи азярбайжан дювлят игтисад университети


ЫЫ.1. Ятриййат-косметика малларынын кейфиййятинин лабораторийа цсулу



Yüklə 467,74 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/5
tarix05.03.2017
ölçüsü467,74 Kb.
#10305
1   2   3   4   5

ЫЫ.1. Ятриййат-косметика малларынын кейфиййятинин лабораторийа цсулу 

иля тящлили 

Лабораторийа  цсулу  иля  ятриййат  мямулатларынын  кейфиййяти  тящлил  едиляркян 

ясасян ятриййат майесинин шяффафлыьы, рянэи, ийинин давамлылыьы тящлил едилир. 

1.  Ятриййат майесинин шяффафлыьынын тяйини. 

Бу кейфиййят эюстярижиси лабораторийада ашаьыдакы кими тяйин едилир. 

Сынаг  шцшясиня  20  мл  ятир  вя  йа  одекалон  тюкцлцр,  ичярисиня  термометр 

салыныр  вя  аьзы  тыхажла  баьланыр.  Сынаг  шцшяси  5

0

Ж-дян  ашаьы  температура  гядяр 



сойудулур. 

Сонра  сынаг  шцшяси  эцн  ишыьына  тутулараг  майенин  рянэиня  бахылыр.  Бу 

заман майе тамамиля шяффаф олмалыдыр.  

Яэяр  чюкцнтц  йаранарса  сынаг  шцшясиня  5

0

Ж-йя  гядяр  гыздырыб  йенидян 



шяффафлыьы йохламаг лазымдыр. Бу заман чюкцнтц тамамиля яримялидир. 

Щазыр  нцмунянин  кефиййятжя  гябулу  заманы  щям  шяффафлыг,  щям  дя 

биржинслик  йохланылыр.  Бу  заман  ятриййат  майесиня  эцн  ишыьында  флакону  аьзы 

цстя чевирмякля бахылыр. Чюкцнтцнцн олмасына йол верилмир. 

2.  Рянэиня  эюря  алынан  мал  нцмунясини  нязарят  нцмуняси  иля  ашаьыдакы 

кими йохлайырлар. 

Ейни  мигдарда  ятриййат  вя  нязарят  нцмунясини  рянэсиз  сынаг  шцшясиня 

тюкцб аь каьыз листинин цзяриня гойурлар вя майелярин рянэини мцгайися едирляр. 

3.Алынмыш  мал  нцмунясинин  ийиня  эюря  нязарят  нцмуняси  иля  ашаьыдакы 

кими йохлайырлар. 

Филтр  каьызы  золаьыны  нцмуня  вя  нязарят  нцмуняси  иля  исладырлар.  Спрти 

бухарландырдыгдан сонра, онларын ийлярини мцгайися едирляр. 

4.  Ятриййат  малларынын  ийинин  давамлылыьыны  лабораторийада  ашаьыдакы  кими 

йохлайырлар. 

Чини финжана 1,5 мл ятриййат майеси тюкцлцр вя онда юлчцсц 5 х 10 см олан 

жуна кясийини исладырлар. 

Сонра сыхмадан жуна кясийини гурутмагла ийин интенсивлийини йохлайырлар. 


 

41

5.  Ятриййат  флаконларынын  долдурулмасынын  дцзэцнлцйцнц  ашаьыдакы  кими 



йохлайырлар. 

Чийинли  флаконларда  долдурулма  чийин  сявиййясиня  гядяр  олмалыдыр.  Диэяр 

флаконларда  ися  флаконун  йухары  щиссясиндя  галан  бошлуг  флаконун  цмуми 

тутумунун 4%-я бярабяр олмалыдыр. 



Жядвял 5 

 

 



 

 

Группа 

 

Синиф                       

 

 

Тяркиби 

 

Ятрин 

давамлылыьы 

 

Габлаш 

дырма 

 

 

 

Ады 

Екстра   А  Б  В   

 

 

 

Ятир 

 

 

 

 

Йасямян, 

лимон 

олур.Чичяк  

ятирлидир. 

Йасямян 

ийли 

олур, 

давамлыдыр. 

Габлашдырыл 

мышдыр 

«Кристиан 

– 

Диор» 

Одеколон 

 

 

 

 

Су,етил  спирти 

цзцм 

ятри 

олур. 

Давамлыдыр. 

Шцшя габда   

габлашдырылыр 

«Смородина» 

Ятирли су 

 

 

 

 

Су,спирт 

вяс.гарышыглар 

олур 

Тяравятли, 

йцнэцл,  

щяссаслыг 

Габлашдырыл  

мышдыр 

Титаник 

«Новайа 

Софийа» 

 

Жядвял 5 . Ятриййат малларынын нювляри вя кейфиййят эюстярижиляри. 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 


 

42

ЫЫ.2.Косметика малларынын кейфиййятинин лабораторийа цсулу иля тящлили.

 

 

Лабораторийада косметика малларынын чешидини юйрянмяк цчцн косметика 



мямулатынын нцмуняляри, шцшя пластикалар, стандартлар, каталог эютцрцлцр. 

Стандарт  вя  каталоглар  цзря  кремлярин  чешиди  вя  кейфиййятиня  гойулан 

тядяблярля таныш олурлар. 

1.Стандартдан  вя  «Косметика  маллары»  каталогундан  истифадя  едяряк 

ашаьыдакылар гейд едилир. 

а)  Кремлярин  тяркибиня  вя  консентасийасына  эюря  нюв  мцхтялифлийи  –  йаьлы 

емулсийа. 

б)  Кремлярин  тяйинаты  –  йаьлы  дяри  цчцн,  гуру  дяри  цчцн,  нормал  дяри  цчцн, 

хцсуси тяйинатлы ял кремляри. 

Мцхтялиф нювлц кремлярин ады дяфтярдя гейд едилир. 

2.Стандарт  цзря  ики  вя  цч  нцмунясинин  кейфиййяти  йохланылыр  вя  ашаьыдакылар 

мцяййян едилир. 

а)  Консистенсийа  –  крем  нцмуняси  эютцрцлцр,  шцшя  пластиканын  цзяриня  чякилир. 

Бу заман консистенсийа биржинсли олмалыдыр. 

б) Рянэи – аь, чящрайы, крем рянэи адлара уйьун олараг гейд едилир. 

ж) Гохусу – сечилян нцмунянин адына уйьун олараг хоша эялян олмалыдыр. 

д) Яримя температуру – крем нцмуняси эютцрцлцр вя хцсуси эюн нцмунясинин 

астар  щиссясиня  чякилир.  Йахшы  кейфиййятли  крем  асан  яримяли  вя  эюнцн  сятщиня 

щопмалыдыр. 

е) Маркаланманын вя габлашдырманын дцзэцнлцйц йохланылыр. 

Апарылан тядгигатын нятижяляри ашаьыдакы жядвялдя гейд едилир. 

 

 

 

 

 

 


 

43

Жядвял 6. 



 

Кремин ады 

Тяйинаты 

Стандарта уйьунлуьу 

Тяртибаты 

«Чистая линия» 

Цз креми 

Стандарта уйьундур. 

Габлашдыырылмышдыр 

«Ромашка» 

Ял креми 

Уйьундур 

Шцшя габда 

габлашдырылыр. 

«Чёрный жемчуг» 

Цз креми 

Уйьундур 

Габлашдырылыр 

«Нивея» 

Тарашдан сонра  

истифадя цчцн крем 

Уйьундур 

Шцшя флаконда 

габлашдырылыр 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

44

ЫЫ.3. Тижарятя дахил олан ятриййат-косметика малларынын 



кейфиййятинин експертизасы

 

 

 Ятриййат-косметика  малларынын  кейфиййятинин  експертизасы  ашаьыдакы 



мягсядляр цчцн щяйата кечириля биляр: 

  малын  кейфиййятинин  гцввядя  олан  стандартларын  тялябляриня,  мал  алан 

вя  сатан  тяшкилатлар  арасындакы  мцгавиля  шяртляриня  уйьунлуьунун 

тяйин олунмасы; 

  малын рягабят габилиййятинин гиймятляндирилмяси; 

  ятриййат-косметика  малларында  чыхдашын  сябябини  ашкар  етмяк  цчцн 

(габлашдырма,  сахланма,  дашынмада  йол  верилян  сящвляри  ашкар  етмяк 

цчцн); 


  ориъинал малы фяргляндирмяк мягсядиля истещсаледижи фирманын мцяййян 

едилмяси. 

Гейд  олунанлардан  башга  айры-айры  хассялярин  гиймятляндирилмяси  дя 

мцмкцндцр.  Мясялян,  мцтляг  сертификасийа  заманы  тящлцкясизлик  хассяляринин 

йохланмасы лазым эялир.  

Ятриййат-косметика 

малларынын 

кейфиййятинин 

гиймятляндирилмяси 

органолептик,  експерт,  бязи  щалларда  ися  алят  цсуллары  иля  щяйата  кечирилир. 

Ятрийййат-косметика  малларынын  кейфиййятинин  гиймятляндирилмяси  хцсусиййяти 

ондадыр  ки,  хцсусиля  ятриййат  малларында  ясас  функсионал  хасся  (ийин  кейфиййяти 

вя  давамлыьы)  субйектив  методларла  (органолептик  вя  йа  експерт)  тяйин  едилир. 

Бу заман ялдя едилян гиймятин щягигилийи щиссийат тяжрцбясиндян чох асылыдыр. 

Ятриййат-косметика 

малларынын 

органолептик 

эюстярижиляри 

(харижи 

эюрцнцшц,  рянэи  ийи)  уйьун  стандартларда  верилмиш  методикайа  ясасян  тяйин 

едилир. Ятриййат малларынын гохусу органолептик цсулла, юлчцсц 10х160 мм олан 

сых каьыз золаьынын тяхминян 30 мм-ни анализ олунан майедя ислатмагла тяйин 

едилир. Ятир эюстярилян адлы мящсула уйьун эялмялидир. 


 

45

Ятриййат  майеляринин  рянэини  тяйин  етмяк  цчцн  орта  нцмуня  вя  нязарят 



нцмуняси  ейни  мигдарда  рянэсиз  сынаг  шцшясиня  тюкцлцр,  аь  каьыз  вярягинин 

цзяриня  гойулур  вя  мцшащидя  едилир.  Мцшащидя  едилян  рянэ  верилян  адда 

мящсулун  рянэиня  уйьун  олмалыдыр.  Шяффаф  ятир  габларына  долдурулмуш 

мямулатын харижи эюрцнцшц нцмуняйя стяканда, аь каьыз вярягясинин фонунда, 

дцшян  вя  якс  олунан  эцн  ишыьынын  вя  йа  електрик  лампасы  ишыьында  бахмагла 

тяйин олунур. Ятриййат майеси шяффаф, биржинс олмалыдыр. 

Ятриййат малларында гохунун (ийин) давамлыьы да щямчинин органолептик 

цсулла  тяйин  едилир.  Юлчцсц  5х10  см  олан  аьардылмыш  тянзиф  парчада  ичярисиндя 

0.5  мл  ятир  олан  чини  финжана  салыныр.  Тянзиф  маггаш  васитясиля  сыхылмадан 

эютцрцлцр,  температуру  15-20

о

C  олан  отагда  гурудулур.  Яэяр  50  саатдан 



сонра  ятирин  гохусу  айдын  олараг  щисс  едилирся  онда  онун  давамлыьы  стандарта 

уйьун  щесаб  едилир.  Давамлы  ятриййат  малларында  стандартда  эюстярилян 

мцддятдя гоху тянзифдя галмалыдыр.  

Ятриййат  малларынын  харижи  эюрцнцшцнц,  габлашдырманын  естетиклийи 

(дизайны)  нишанланманын  дцзэцнлцйц  вя  кейфиййяти  органолептик  вя  йа  експерт 

цсулу 


иля 

гиймятляндирилир. 

Ятриййат 

малларынын 

кейфиййятинин 

гиймятляндирлмясиндя  алят  цсуллары  ятирли  маддялярин  фаиз  нисбятинин  тяйин 

олунмасында спиртин шярти тцндлцйц, шяффафлыьыын тяйин олунмасында тятбиг едилир. 

Ятирли маддялярин мигдарынын тяйини гравиметрик йолла щяйата кечирилир. Бу 

цсул  ятриййат  маддясинин  говулмасындан  сонра  алынан  галыгда  ятирли 

маддялярин  мигдарынын  тяйин  олунмасына  ясасланыр.  Шярти  тцндлцк  ятриййат 

майеляриндя  +20

о

C  температурда  спиртометрин  кюмяйи  иля  тяйин  едилир. 



Тутгунлашма температуруну (шяффафлыьы) тяйин етмяк цчцн орта нцмунядян 20 

мл ятриййат майеси шцшя силиндря тюкцлцр, тыхажла гапаныр. Силиндрин ичярисиндя –

20

о

C-йя гядяр шкалалы термометр гойулур. Ятриййат майеси олан  силиндир буз вя 



дуздан ибарят гарышыьа салыныр. –3

о

C вя йа –5



о

C-йя гядяр сойудулдугдан сонра 

чыхарылыр,  эцн  ишыьында  бахылыр.  Бу  температурларда  ятриййат  майеси  шяффаф 

олмалыдыр. 



 

46

Ятриййат  малларынын  рянэинин  тяйин  олунмасы  колориметрик  вя  йа 



спектрофотометрик 

цсулла 


щяйата 

кечирилир. 

Спектрофотометрик 

цсул 


електромагнит  шцаланмасынын  эюрцнян,  ултрабянювшяйи,  инфрагырмызы  сащялярдя 

удулма  спектрляринин  юлчцлмясиня  ясасланыр.  Ятриййат  майесинин  удулма 

яйрисинин  дяйишмясиня  эюря  гохунун  кейфиййятиндяки  дяйишиклик  щаггында  фикир 

йцрцтмяк  олур.  Ишыьын  эюрцнян  сащясинин  спектрал  бурахылма  яйриляриня  ясасян 

щесаблама  йолу  иля  ятирлярин  рянэини  тяйин  етмяк  олур.  Ятриййат  малларынын 

гохусунун интенсивлийини осиллографийа цсулу иля тяйин етмяк олар. 

Тозабянзяр, емулсийа тяркибли косметика малларынын харижи эюрцнцшц яшйа 

шцшясинин цзяриня вя йа аь каьыз цзяриня назик тябягя чякмякля йохланылыр. Бярк 

щалда  олан  косметика  малларына  ися  мямулатын  харижи  эюрцнцшц  вя  рянэи 

онларын сятщиня бахмагла тяйин едилир. 

Майе косметика малларынын харижи эюрцнцшц вя йекжинслийи нцмунянин 

габына (яэяр о шяффафдырса) вя йа ичярисиндя сынаг майеси олан сынаг шцшясиня 

40 Вт эцжя малик електрик лампасы ишыьында бахмагла тяйин едилир. 

Ятриййат  малларынын  ийи  онларын  харижи  эюрцнцшцнц  тяйин  етдикдян  сонра 

органолептик  методла  мцяййян  едилир.  Шампунларын  ийи  10%-ли  40-45

о



температурлу мящлулдан истифадя етмякля гиймятляндирилир. 

Декоратив  косметика  малларынын  (додаг  бойасы,  гялям  вя  с.)  харижи 

эюрцнцшц, парлаглыьы, рянэи щямчинин органолептик цсулла тяйин едилир. 

Косметика малларынын физики-кимйяви эюстярижиляриня ашаьыдакылар аиддир: 

  тяркиб  эюстярижиляри  (косметиканын  нювцндян  асылы  олараг  суйун  кцтля 

пайы, учужу маддялярин, гялявинин мигдары, хлоридин кцтля пайы, сятщи-

актив маддялярин, етил спиртинин вя диэяр маддялярин мигдары); 

  щидроэен  эюстярижиси  пЩ  –  эиэийеник  вя  декоратив  косметиканын  ясас 

эюстярижисидир; 

  дамжылама  температуру  –  йаьлы  декоратив  косметиканын,  дезодорант 

– карандашлар цчцн ясас эюстярижидир; 


 

47

  каллоид стабиллийи вя термостабиллик – емулсийа ясаслы васитяляр цчцн ясас 



эюстярижидир; 

  кюпцклянмя  ядяди  вя  кюпцклянмянин  давамлыьы  –  шампунлар,  диш 

мяжунлары цчцн ясас эюстярижидир; 

  шярти  юзлцлцк,  гурума  мцддяти,  адэезийа  –  дырнаг  лаклары  цчцн  ясас 

эюстярижилярдир. 

Бу  эюстярижилярин  тяйин  олунмасы  цчцн  косметика  малларына  даир  уйьун 

стандартларда  верилмиш  методикалардан  истифадя  едилир.  Косметика  малларынын 

тящлцкясизлик  хасся  эюстярижиляри  «Санитар  гайда  вя  нормалар»а  уйьун  олараг 

гиймятляндирилир. 

Косметика 

малларынын 

тящлцкясизлик 

хассяляринин 

гиймятляндирилмяси  заманы  микробиолоъи,  клиники-лабораторийа,  органолептик  вя 

физики-кимйяви  эюстярижиляр  йохланылыр.  Микробиолоъи  хасся  эюстярижилярини  тяйин 

едян заман бцтцн косметика 3 група бюлцнцр: 

  ампулалы косметика; 

  ушаг косметикасы вя эюз ятрафы цчцн олан косметика; 

  диэяр косметика васитяляри. 

Ампула  косметикалары  стерилизя  олунмалыдыр.  Онларын  тяркибиндя  мезофил 

бактерийаларын мигдары 10

(кйв) ващиддян чох олмамалыдыр. 



Косметика  малларынын  микробла  чирклянмяси  1г  вя  йа  1см

мящсулда 



колонийа  йаратма  ващидляринин  мигдары  иля  гиймятляндирилир.  Диэяр  косметика 

нювляри  цчцн  мезофил  бактерийаларын  мигдары  10

3

  кв,  эюбяляк  бактерийаларынын 



мигдары  ися  10

квй-дян  чох  олмамалыдыр.  Косметика  малларында  патоэен 



бактерийаларын олмасына йол верилмир. 

Клиники-лабораторийа  тящлцкясизлик  эюстярижиляринин  тяйин  олунмасы  заманы 

клиники шяраитдя дяри тестляри кечирилир. Тестдя ян азы 25 няфяр иштирак етмялидир. Бу 

цсулла косметик препаратларын дяри-гыжыгландырыжы вя сенсибилизасийа (организмин 

гыжыгланма щяссаслыьынын артмасы) тясирини тяйин едирляр. Косметика васитяляринин 

яксяриййяти  инсан  дяриси  иля  тямас  заманы  24  саатдан  сонра  гыжыгланма  вя 



 

48

сенсибилизасийа  тясири  эюстярмялидир.  Маскалар,  сач  бойалары,  дырнаг  лаклары  2 



саатдан сонра щеч бир гыжыгландырыжы тясир эюстярмямялидир. 

Дяринин пЩ эюстярижиси крем вя шампунларын истифадясиндян сонра яввялки 

щядлярдя  галмалыдыр  (нормал  дяри  цчцн  5.4-5.6).  гуру  вя  йаьлы  дяриляр  цчцн 

кремлярин  истифадяси  заманы  дяридя  пЩ-ын  азалмасы  0.2-дян  аз  олмамалыдыр; 

гуру вя йаьлы сачлар цчцн олан шампунларын истифадяси заманы ися пЩ-ын 0.2-0.3 

артмасы мцмкцндцр. 

Крем  вя  шампунларын  истифадясиндян  сонра  дяринин  щидратлыьы  вя  липидлийи 

илкин эюстярижи щядляриндя олмалыдыр. Гуру дяри цчцн кремлярин истифадяси заманы 

щидратлыьын  5%,  липидлярин  2%  артмасына  йол  верилир.  Йаьлы  дяри  цчцн  олан 

кремлярин  истифадяси  заманы  ися  бу  эюстяриъилярин  уйьун  олараг  5%  вя  2% 

азалмасына йол верилир.  

Гуру  сачлар  цчцн  олан  шампунларын  истифадяси  заманы  йалныз  дяридя 

липидлярин  мигдарынын  1%  артмасына,  йаьлы  сачлар  цчцн  олан  шампунларын 

истифадяси заманы ися щидратлыьын 5%, липидлярин ися 2% азалмасына йол верилир. 

Косметика  малларында  бир  сыра  физики-кимйяви  эюстярижиляр  тящлцкясизлик 

эюстярижиляри  кими  чыхыш  едя  биляр  (гурьушун,  ъивя  бирляшмяляринин  мигдары,  пЩ 

эюстярижиси, туршулуг ядяди вя с.). 

Бцтцн косметика маллары мцтляг сертификатлашдырмайа мяруз едилир ки, бу 

заман тящлцкясизлик хассяляринин йохланмасы мцтляг щяйата кечирилмялидир.  

 

 



 

 

 



 

 


 

49

ЫЫ.4. Ятриййат-косметика малларынын кейфиййятинин горунуб 



сахланмасына кюмяк едян амилляр

 

Габлашдырма 

вя 

маркаланма 



ятриййат 

косметика 

малларынын 

кейфиййятинин горунуб сахланмасына тясир едян амиллярдян биридир.  

Ятриййат-косметика  малларынын  габлашдырылмасы  стандартлара  вя  техники 

шяртляря  уйьун  олмалыдыр,  онлары  бухарланмадан,  ишыьын,  щаванын,  рцтубятин 

зярярли  тясирляриндян  горумалы,  мцмкцн  сахланма  вя  истифадя  мцддяти  ярзиндя 

мящсулун  кейфиййятинин  горунуб  сахланмасыны  тямин  етмялидир.  Онлар  истифадя 

цчцн ращат вя тящлцкясиз олмалыдыр. 

Ятриййат  малларынын  габлашдырылмасынын  хцсусиййяти  ондан  ибарятдир  ки, 

таранын  вя  габлашдырманын  харижи  эюрцнцшц  гисмян  вя  йа  бцтювлцкдя  естетик 

хасся эюстярижиси щесаб едилир. Беля ки, истещлакчыларын ятриййат малыны сечмясиндя 

бу амил мцщцм рол ойнайыр. 

Ятриййат  малларынын  долдурулмасы  цчцн  тара  кими  ясасян  шцшя  (тягрибян 

98%) бязи щалларда ися биллур шцшя вя керамика ятир габларындан истифадя едилир. 

Сон  иллярдя  ятриййат  малларынын  габлашдырылмасы  цчцн  гара  рянэли 

нахышланмыш, туршу иля емал едилмиш, лак  юртцклц, басма нахышлы, метал юртцклц, 

щямчинин рянэли шцшялярдян щазырланмыш ятир габларындан истифадя олунур. 

Тядгигатлар эюстярмишдир ки, ятриййат майеляриндя чюкцнтц йаранмасынын 

сябябляриндян  бири  дя  тара  шцшяси  иля  гаршылыглы  тясир  реаксийасыдыр.  Ади  тяркибли 

шцшялярдя  ятриййат  майеси  иля  реаксийа  заманы  К

2

О,  Ал



2

О

3



,  Фе

2

О



3

  вя  Б


2

О

3



 

оксидляри айрыла билир. Бунунла баьлы олараг шцшя габларын кимйяви давамлыьынын 

артырылмасы цсуллары ишляниб щазырланмышдыр.  

Шцшянин сятщиня силисиум цзви вя метал оксидли юртцйцн чякилмяси иля онун 

кимйяви  давамлыьыны  ики  дяфя  артырмаг  мцмкцн  олмушдур.  Ятирлярин 

кейфиййятиня  габларын  рянэи  дя  тясир  эюстярир.  Рянэсиз,  эюй  рянэли,  тутгун 

габларда  ятирин  рянэинин  вя  ийинин  дяйишмяси  йашыл,  чящрайы,  сарымтыл  рянэли 

габлара нисбятян даща йцксякдир. 



 

50

Ятриййат  габларынын  баьланма  формасы  ятриййат  майесинин  кейфиййятинин 



горунуб  сахланмасына  вя  истифадя  ращатлыьына  ящямиййятли  тясир  эюстярир. 

Ятриййат  габларынын  бурулма гапагларла  баьланмасы  даща  эениш йайылмышдыр. 

Бу  мягсядля  пластик  кцтлядян,  металдан  вя  онларын  комбиняляшдирилмясиндян 

истифадя едилир.  

Полиетилен  вя  полипропилен  кими  термопластлардан  щазырланан  гапаглар 

эениш  истифадя  едилир  ки,  бунлар  бурулма  гапаглы  тыхажлары  явяз  едир,  габларын 

щерметиклийини йцксялдир, онларын истещсалында ямяк сярфини азалдыр. 

Сон дюврлярдя бир чох истещсалчы юлкялярдя горуйужу башлыглар тятбиг едилир 

ки, бунлар щям дя нязарят вязифясини йериня йетирир, башга сюзля щисс олунмадан 

габын  ачылмасына  йол  вермир.  Бу  ися  мящсулун  сахталашдырылмасы  имканыны 

арадан галдырыр. 

Истифадя  ращатлыьы  вя  сярфялилик  бахымындан  аерозол  (Спрай)  вя  чиляйижи 

(Натурал  Спрай)  бяркидижилярдян  истифадя  олунур.  Спрай  аерозолун  шярти 

ишарясидир:  бу  заман  габ  газ  тязйиги  алтында  долдурулур.  Клапанын  башлыьыны 

сыхан заман орадан хырда дамжыларла ятриййат маддяси чилянир.  

15-20 ил яввял щазырланан аерозоллар ящямиййятли чатышмамазлыглара малик 

олмушдур:  мцяййян  олунмушдур  ки,  тяркибиндя  флйор  вя  хлор  атомлары  олан 

карбощидроэенли бирляшмяляр атмосферин озон тябягясини позур.  

Мцасир дюврдя аерозолларын истещсалы цчцн ятраф мцщцт цчцн зярярсиз олан 

газлардан истифадя олунур. Буна эюрядя спрай нишанлы маллары хцсуси ещмаллыгла 

чилянмяси  иля  йанашы  аерозоллар  даща  бир  цстцнлцйя  маликдирляр  ки,  онлар  цчцн 

сахлама  мцддяти  сярщядсиздир.  Буна  эюря  дя  аерозоллар  ейни  вахтда  бир  нечя 

ятир истифадя едян инсанлар цчцн даща чох уйьундур. 

Натурал  Спрай  чиляйижи  ятир  габларын  шярти  ишарясидир.  Онларда  щеч  бир  газ 

олмур  чилянмя  чиляйижинин  башлыьы  васитясиля  щяйата  кечирилир.  Бу  щалда  чилянян 

щиссяжикляр  о  гядяр  дя  кичик  олмур.  Сахлама  мцддяти  ися  чиляйижи  гурьусу 

олмайан габларда олдуьу кимидир. 


 

51

Ятир  габларыны  ятриййат  малларынын  бцтювлцкдя  естетик  тяртибатынын  тяркиб 



щиссяси олан гутуларла габлашдырырлар. Онлар садя вя мцряккяб формалы, мцхтялиф 

конфигурасийалы,  мцхтялиф  бядии  тяртибатлы  олур.  Йцксяк  кейфиййятли  ятир  вя 

одеколонлар хцсуси мяхмяр вя парча иля ишлянмиш, литографийа нахышлы гутуларда 

бурахылыр.  Бязи  фирмалар  габлашдырманын  рянэини  мямулатын  апарыжы  гохусуна 

уйьун  сечир,  башга  сюзля  габлашдырманын  рянэиня  эюря  гохунун  истигамятини 

тяйин етмяк олар. 

Мясялян,  габлашдырманын  аь  рянэдя  олмасы  ятриййатын  тяравятли  ийя  малик 

олмасындан,  кярпижи,  чящрайы,  гырмызы  рянэляр  гохунун  лирик  олмасындан  вя  с. 

хябяр верир. 

Картон  гутуларда  чякисиндян  асылы  олараг  10-дан  100-я  гядяр  ейни  адлы 

ятриййат мямулаты габлашдырыла биляр. 

Косметика  малларынын  габлашдырылмасында  да  харижи  эюрцнцшцн  естетик 

эюстярижи  кими  ящямиййяти  вардыр.  Лакин  ятриййат  малларындакы  гядяр  йцксяк 

дейилдир.  Мцасир  дизайнлы,  естетик  эюстярижиляриня  эюря  истещлакчыларын  тялябиня 

жаваб верян габлашдырманын дяйяри йцксяк олмамалыдыр; лазымсыз дахили картон 

астарлар,  щяддиндян  артыг  галын  габлар,  гутулар  ачыг  шякилдя  йцксяк  щяжм  вя 

кцтля щаггында йанлыш тяяссцрат йарадыр.  

Бу  тялябляря  риайят  олунмамасы  мямулатын  тящлцкясизлик  эюстярижилярини 

ашаьы  салыр.  Габларын  формасы  гцввядя  олан  норматив  сянядлярля  мцяййян 

олунур.  

Майе  косметик  васитяляр  шцшя  габларда  истещсал  олуна  биляр.  Гаты 

косметик  васитяляр  метал  вя  пластик  тубларда  габлашдырылыр.  Вазелинляр,  йаьлы 

янликляр пластик вя метал банкаларда габлашдырыла биляр, бу заман онларын сятщи 

парафин  вя  йа  пергамент  каьызла  юртцлцр.  Банкалар  кянарына  гядяр  бошлугсуз 

долдурулмалыдыр. Тозабянзяр косметика мямулатлары (диш тозу, киршан, янлик вя 

с.)  мцхтялиф  формалы  вя  тутумлу  метал  вя  пластик  гутулара  габлашдырылыр. 

Косметик  мящсулларын  габлашдырылдыьы  метал  гутулар  дахили  антикоррозийа 

юртцйцня малик олмалыдырлар.  



 

52

Косметика  малларынын  пластик  гутуларда  габлашдырылмасы  мцасир  дюврдя 



эениш 

йайылмышдыр. 

Бу 

мягсядля 



полиетилен 

полипропилен, 

полистирол, 

аминопластлар  истифадя  олунур.  Поливинилхлорид  габлар  йахын  дюврлярдя  эениш 

тятбиг  олунса  да  щазырда  зящярли  олмасына  эюря  мягсядяуйьун  щесаб  едилмир. 

Пластик  габлар  перспективлидир,  беля  ки,  онлар  асанлыгла  мцхтялиф  тутумлу  бору 

формасына  салына  билир,  ачыг  вя  парлаг  рянэляря  бойаныр,  игтисади  сямярялидир, 

косметик  васитялярин  тяркибиндяки  бир  чох  маддяляря  гаршы  кимйяви  жящятдян 

нейтралдыр. Пластик тубларда истифадя едиля билмяйян галыьын мигдары алцминиума 

нисбятян 1.5-2 дяфя аздыр. 

Бир  чох  косметик  васитяляр  цчцн  насослу  полимер  габлар  даща  ращат  вя 

мцасир  щесаб  едилир.  Бунлар  ачылан  (гапагла  бирликдя  бурулур)  вя  ачылыб 

чыхарылмайан  олуб,  габын  бир  щиссяси  щесаб  едилир.  Беля  габлашдырмада  истифадя 

едилмяйян  галыг  цмуми  кцтлянин  6-8%-дян  чох  ола  билмяз.  Ятир  габларынын 

гурулушу онун дахилиня микроорганизмлярин дцшмясини истисна едир вя практики 

олараг онларын тяркибиня консервантлар гатылмыр. 

Ятриййат-косметика малларынын маркаланмасы мал щаггында информасийа 

йарадан  васитялярдян  биридир.  Маркаланма  гцввядя  олан  норматив-техники 

сянядлярин – стандартларын, техники шяртлярин тялябляриня уйьун олмалыдыр. 

Ятриййат-косметика  малларына  даир  51391-99  нюмряли  стандарта  ясасян 

ятриййат-косметика  малларынын  маркалары  ашаьыдакы  мялуматлара  малик 

олмалыдыр: 

  малын ады; 

  истещсаледижи юлкянин ады; 

  истещсаледижи фирманын ады (фирманын ады латын щярифляри иля ялавя эюстяриля 

биляр); 


  мцтляг сертификасийа щаггында мялумат; 

  истещсаледижинин щцгуги цнваны; 

  ямтяя нишаны (истещсаледижинин ямтяя маркасы, яэяр вардырса); 

  малын щяжми; 



 

53

  малын тяркибиндяки маддяляр; 



  щазырланма тарихи (сахлама мцддяти); 

  малын щазырландыьы норматив вя йа техники сянядин нишаняси; 

  малын штрих коду; 

  мал партийасынын нюмряси. 

Ятриййат  малынын  маркасында  «Викон  де  Парис»  ифадясинин  олмасы  ону 

эюстярир ки, мямулат франсыз лабораторийаларынын тестиндян кечмишдир, тяркибиндя 

бащалы ефир йаьлары вя битки жювщяри вардыр. 

Яэяр  истещсалчыда  гейдиййатдан  кечмиш  ямтяя  маркасы  варса  о,  даирядя 

«Р»  щярфи иля эюстярилир. 

Ятриййат – косметика маллары сахланаркян стандартларын вя техники шяртлярин 

тялябляриня  риайят  олунмалыдыр.  Беля  ки,  ятриййат  –  косметика  маллары  гуру, 

гапалы, щавасы даим тянзимлянян отагларда сахланылмалыдыр. 

Щямин отагларда температур +5

0

Ж-дян +25



0

Ж-йя гядяр олмалыдыр.  

Яэяр  йухарыда  сюйлядийимиз  шяраит  юдянилмязся  бу  заман  бир  сыра 

хошаэялмяз щаллар йарана биляр. 

Отагда нисби рцтубят 70%-дян чох олмамалыдыр.  

Температур  ашаьы  дцшдцкдя  ласйонлар  юз  шяффафлыьыны  итирир,  тцндляшир  вя 

чюкцнтц ямяля эятирир. Кремляр, диш пасталары, додаг бойалары бяркиширляр. 

Йцксяк температурда бир сыра ятриййат – косметика маллары бухарланырлар. 

Йцксяк  рцтубятдя  сахланылан  косметика  малларында  микробиолоъи 

дяйишиклик баш верир. 

Онларда кифлянмя баш верир. Тоз шякилли малларда ися йумрулашма баш верир. 

Эцняш  шцаларынын  бирбаша  тясири  косметика  малларынын  кейфиййятиня  мянфи  тясир 

едир. Мясялян, сач цчцн олан бойаларын цзяриня эцняш шцалары дцшмямялидир. 

Ятриййат – косметика маллары сахланылан заман малларын зяманят мцддяти 

нязяря  алынмалыдыр.  Бцтцн  ятриййат  –  косметика  малларынын  зяманят  мцддяти 

истещсал  олундуьу  эцндян  сайылыр  ки,  бу  да  12  айдыр.  Сач  бойаларында  ися  6 

айдан 18 айа гядяр ола биляр. 


 

54

Яэяр  зяманят  мцддяти  битмямиш  вя  нормал  шяраитдя  ятриййат  –  косметика 



маллары хараб оларса, онда малы истещсал едян мцяссися буна онун кейфиййятиня 

жаваб  вермялидир.  Бир  сыра  сабунлар  зяманят  мцддяти  битдикдян  сонра  да  юз 

кейфиййятини сахлайырлар. Бязи сабунларын зяманят мцддяти 6 айдыр.  

 

 



 


Yüklə 467,74 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin