Azorbaycan respublikasi gonclor vo idman nazirliyi azorbaycan respublikasi

TIBB ELMLORi DOKTORU, PROFESSOR,
SSRI MULKI MUDAFIB aLACISI
D. BABAZADa.
4
I Fast',
I.I. FOVQOLADB HALARDA Melia MUDAFIB
Miiasir soraitdo bir cox sobablardan miilki miidafia sisteminin qarsisma qoyulan taloblor artmaqdadir.
Sabiq Sovetlar birliyi dagildiqdan sonra ittifaqm torkibindo olan respublikalar ayri-ayrthqda oz miistaqilliyini olda etmis, bu da oz novbasindo - respublikalar arasindaki olaqa sisteminin pozulmasma sabab o1musdur. Noticado respublikamizm xalq tasarrilfatmda, bir cox obyektlorin isinin dayanmasi va avadanhqlarm siradan cixmasi bas vermisdir. Belaliklo, istehsalat saraitinda amok intizami zaiflomis, bir cox iscilorin cavabdehliyi azalmis, noticodo istehsalat texnalogiyasi, masinlarm va avadanhqlarm istismari qaydalari pozulmus, xalq tosarrilfail obyektlarinda tahliikasizlik qaydalarmda nozarat azalmisdir.
Buttin bunlar istehsalat qozalarmm, badbaxt hadisalarin amola galmasina sobab olur.
1991-ci ildo Sumqayit-Nasosnu sahosinda 3
yakdasiyan qatarlarm toqqusmasi naticasinda 12 nafor halak olmus, 350 m kontakt elektrik xatti va 300 m damiryol xatti siradan cimmsdir. 1987-ci ildo Mingacevir SES-da iki enerji-blokunun siradan cixmasi naticasinda respublikamizin iqtisadiyyatina xeyli ziyan daymisdir.
2003-cu ilin iyul-avqust aylarinda Kiir caymm saviyyasinin qalxmasi naticasinda 100-1a hektar sahani su basims, insanlara maddi ziyan daymisdir. 2004-cU ilia
5
mart aymin 5-do Daskoson rayonunda guclu gawp noticosindo 39 ev yanib Godoboy rayonunda oson giiclii kiilok evlorin darn ortaklorini dagnmischr.
Qozalarm, folakotlorin noticolorini aradan gab:1=aq xilasetmo toskili vo aparilmasi mulki mildafio sisteminin ilzorino diisiir.
Respublikamizda miilki mudafio sistemi sosial,.
ictimai vo mildafio todbirlorinin torkib hissosi olub,
ohalini, xalq tosorrilfati obyektlorini qoza vo
folakotlordon, homcinin milasir silahlarm tosir amillorindon milihafizo etmok actin ham siilh, ham do, milharibo soraitindo hoyata kecirilir.
Siilh dOvriindo miilki mudafionin rolu daim
artmaqdachr, onun milhafizo todbirlori ictimai
tohliikosizlik pro blemino cevrilmisdir. Kimya sonayesindo neft, qaz vo metallurgiya saholorindo bas veron qozalar noinki ohali iiciin, homcinin otraf rniihit iiciin do tohliikolidir. Belo hadisolor diinya miqyasinda hor it bas vermokdodir.
Azorbaycan respublikasmda sosial sahodo, xalq tosorrilfati sahOlorindo gedon inqilabi doyisikliklor naudafio ohomiyyotli sonaye vo xalq tosorrufatl komplekslorinin yarachlmasma vo tokmillosdirilmosino istiqamotlondirilir.
Malki madafio sistemi xalq tosorrafatinin inkisafini vo yenilosdirilmosini hor daim nozarot altinda saxlayir. - Na godor ki, dovlotlorarasi qarsidurmalar, Ermonistanin Am^-baycan torpaqlarma qarsi olan tocaviiziino son qoyulmayib. giiclii dagidici tosiro malik olan muasir silahlarin istchsali dayandirilmaylb, miilki mudafio
todbirlori daha da inkisaf etdirilmolidir. maiki
mudafionin rolunun artmasi clovlotimizin milhafizo
xarakterli horbi doktrinasinin movqeyindon asilidir.
6
Respublikamiz siilhsevor dovlot olaraq, biitiin iddiali mosololorin siilh yolu i10 ho11 olunmasnun torofdarichr. Bununla beta, unutmamahm ki, Ermonistanin biza_. qarsi tocaviizii daim artmaqdadir. Respublikamizm rohborliyi sillh ugrunda miibarizoni inkisaf etdirmoklo borabor, olkomizin iqtisadi vo horbi yiiksolisini hor daim inkisaf etdirmolidir.
Respublikamizm malki mildafio sisteminin hoyata kecirdiyi osas vozifolor bunlardir.

1. 
   ahalini qozalarm, tobii folakotlorin noticolorindon vo miiasir silahlarm tosirindon miihafizo etmok.
   
2. 
   Siilh vo milharibo dovriindo ohalinin hoyat vo saglamh^-gi iicun yaranan tohliiko haqqinda xobordarhq etmok vo fovqolado soraitdo davrani§ qaydalarnm oyrotmok.
   
3. 
   Fovqolado voziyyotin noticolorinin aradan
   qaldtrilmasi iiciin xilasetmo vo digor toxirosahnmaz islorin aparilmasi.
   
4. 
   Fovqolado hallarda foaliyyot gostormok iican rohborliyin, idaroetmo orpnlarnun, millki mildafio qiivvolorinin vo ohalinin tolimi.
   
5. 
   Xalq tosorrilfati saholorinin, idaro vo toskilatlarm omin-amanhq vo milharibo vaxti isinin
   davamhlignm artirmaq.
   
6. 
   Milhondis texniki vo digor todbirlorin hoyata
   

kecirilmosindo mulki mildafio sisteminin istiraki.
Respublikamtzda mulki miidafio sistemino gostorilon qaygi vo soroncamlar 31 iyul 1992-ci ildo olko prezidentinin miilki madafionin inkisaf etdirilmosi iizro soroncamma osaslanaraq hoyata kecirilir. asasnamo dovlotin vo &al obyektlorin iscilorino do samil edilmisdir.
Miilki miidafio todbirlori respublikamizm batun orazisindo ayri-ayri regionlarin geosiyasi, iqtisadi vo mildafio ohomiyyotini nozoro alaraq hoyata
7
Digor torofdon kimyovi, radiasiya, partlayis vo yangin tohliikoli obyektlorin yerlosmosi vo tobii folakotlorin noticolori do nozoro alinir.
Hal-hazirda respublikamizda fovqolado hallarin
aradan qaldirilmasi vo fovqolado hallarda miilki
miidafionin faaliyyoti actin dovlot sistemi yaradilmisdir. Buna fovqolado voziyyot ilzro komissiyanin sodri, bas nazirin birinci midavini rohborlik edir.
Respublikamizm Prezidenti vo hokiimoti
iqtisadiyyatin yiiksoldilmosi vo makomlondirilmosi actin daim calismaqdadir. Dovlotimiz, noinki sabiq ittifaqla, hotta digor dovlotlorlo — Tiirkiyo, AB$, Almaniya kimi qiidrotli dovlotlorlo iqtisadi vo dostluq olaqolorini daha da gaclondirmok actin daimi axtarislar aparir. Istehsalatin taskili vo istehsal prosesinin yuksoldilmosi ugrunda todbirlor goriiliir. Lakin bilti.in bunlara baxmayaraq, Azarbaycanin inkisafina zorba vuran dovlotlor do vardir. Ermonistanin orazi iddiasi Azorbaycan respublikasina qarsi elan olunmanus miiharibo ilo noticolondi. Hal-hazirda respublikamizda yaranmis voziyyot dOvlat soviyyosindo milzakiro olunur vo miinasib todbirlor
. 1.2. MULKi MDDAFiaNiN TBSKILININ
UMUlVli PRiNSiPLaRi.
Olkomizdo miilki mildafionin toskilinin iimumi prinsiplori respublikanin Prezidenti torofindon miloyyan edilir. Miilki miidafio todbirlarinin torkib hissosidir, ohalinin miihafizosinin qaygisina qalmaqla yanasi, maddi ehtiyatlarin daha da moqsadouygun sokildo istifadosini tomin edir.
Millki miidafionin toskilinin iimumi prinsiplorino aiddir:
8

1. 
   Azorbaycan respublikasmm millki miklafia sistemi olkomizdo miilki madafio iizro dovlot funksiyasini yerino yetirir. Bu sistem idaro orqanlarmi,
   toOcilatlari vo digor obyektlori, hamcinin respublika orazisindo stilh vo horb dovriindo miilki miidafio faro tadbirlari hoyata keciron quvva vo vosaitlori &Undo birloKlirir.
   
2. 
   Millki miidafionin olkonin biitun arazisindo
   orazi istehsalat prinsipino osaslanaraq hoyata kecirilir. Belo ki, mudafio iizro todbirlorin
   

vo hoyata kecirilmosi horn do hakimiyyotlori ba§cilarmin xotti ilo, horn icra istehsalat vo tosorrilfat faaliyyotini idaro edan tosorrilfat vo muossisolorin xotti ilo

3. 
   Olkamizdo malki madafioyo iimumi rohborlik respublikanin Prezidenti torofindon, bilavasito rohborlik ba* nazir torofindon, gundolik rohborlik iso Azorbaycan respublikasi malki madatio idarosinin roisi torofindon icra olunur.
   
4. 
   Naxcivan Muxtar Respublikasmda
   

i0orino bilavasita rohborlik respublikanin nazirlor kabineti torofindon, *ohorlorda, rayonlarda vo qosobolordo milvafiq icra halumiyyoti baKilart torofindon, xalq tosorriifati saholorindo nazirlor, dOvlot idarolorinin bawilari miivafiq rohborlor torofindon, obyektlordo vo birliklordo onlarm rohborlori / sahiblor/ torofindon icra olunur.

5. 
   Olkomizdo malki miidafio iimumxalq i§idir. 0, olkonin insan vo maddi ehttyatma asaslamr.
   
6. 
   Olkomizdo millki malafionin to§kili hom sulh, horn. do horb dovraniin toloblorino uygun olmalichr.
   

9
7. ehalini, xalq tasarrafatnn tabii falakatlardan, miiasir silahlann tasir vasitalarindan milhafizasina hazirligi siilh vaxtmda hayata kecirilir.
Miilki miidafianin planlasdinlmasi, va onlann
icrasina nazarat maqsadi ila biitun idara va taskilatlann miilki mildafia rahbarlari yaninda miilki mildafia qarargaht yaradthr. Mulki miidafia tadbirlarini hayata kecirmak actin qiivva va vasaitlarin yaradilmasi, X va - DTI-nin gedisindo mulki mildafia qiivvalarinin faaliyyatinin talimi ucun, yerlarda mini malaria xidmatlari va kociirma komissiyalan yaradthr. Mulki madafianin xidmatlari icra hakimiyyatinin bascilarnun qaranna asasan, obyekt rahborinin amri ila, yerli ra i t i qarsidaki vazifalarin xarakterini va hacmini, maddi texniki bazanm imkanlarnu nazara alaraq yaradthr. X va DTI-nin apanlmasi va obyektlarin rniihafizasi fizra tadbirlarin hayata kecirilmasi iiciin saharlarda va rayonlarda iimumi tayinath harbilaKlirilmamis mfilki miidafia dastalari yaradthr. Miilki miidatianin arazi dastalari yaradilir. Miilki mildafianin arazi dastalari respublika, sahar va rayon tabeli milassisalarin va idaralarin bazalannda yaradilir. Bu miimkiin olmathqda miidafia dastalari digar midassisa va taskilatlarm asasmda yaradilir.
1.3. OBYEKTLaRDB MULKI MUDAFIONIN TOSKiLl.
Millki miidafianin taskilinda asas yeri xalq tasarriifati obyektlari tutur. Xalq tasarrufatt obyektlarinda miilki mUdafia tadbirlannin asast qoyulur. Obyektlarda flab dovrana uygun isin davamlignun talimi, X va DTI-nin aparilmasi uctin qiivvalarin hazirligi va digar Oar rahbarlik tarafmindan hayata kecirilir. nor bir'