8 tn(end) tnazirler qxd
Yüklə 3,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Nəsib bəy Yusif bəy oğlu
Yusifbəyli 1881‑ci ildə Gəncədə anadan olub 1906‑cı ildə Krımın Bağçasaray şəhərinə köçüb, böyük tatar mütəfəkkiri və publisisti İsmayıl bəy Qaspıralının (1851–1914) «Tərcüman» qəzetində çalışıb Xalq maarifi və dini etiqad naziri vəzi fəsində çalışıb (1918–1919) Nəsib bəy Yusifbəyli ən yaxın məsləkdaşları ilə birlikdə yaxından iştirak edib. Bu zaman Məmməd Əmin Rəsulzadə ilə tanış olub və ictimai‑siyasi fəaliyyətə başlayıb. Bu illər ərzində, sözün həqiqi mənasında, qısa bir ömrə sığmayan ictimai‑siyasi işlər görüb. Mirzə Fətəli Axundovun anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə Gəncədə Azərbaycan dilində ilk kitabxana təsis edib. «Türk Sosial‑Federalist İnqilabi Komitəsi» adı ilə fəaliyyətə başlamış (1905) təşkilatın əsasında qardaşı Həmid bəy Yusifbəyli, Ələkbər bəy Rəfibəyli, Ələsgər bəy Xasməmmədovla birlikdə «Qeyrət» təşkilatını yaradıb. Azərbaycanın taleyində son dərəcə mühüm rol oynayan Gən cə Milli Komitəsinin sədri kimi fəaliyyət göstərib. Mühüm ha ‑ disələr tarixi kimi, onun həyatında 1917‑ci ilin izi qalıb. Belə ki, fev ‑ ral burjua inqilabından sonra dərin siyasi‑hüquqi təfək kür sa hi bi olan Nəsib bəy «Türk Ədəmi‑Mərkəziyyət» partiya sını yaradıb. Rusiya Müəssislər Məclisinə (Parlamentinə) Gəncədən üzv seçilən Nəsib bəy Yusifbəyli 1918‑ci il aprelin 22‑də elan olun muş Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasının xalq maarifi naziri təyin edilib. Həmin il mayın 27‑də Tiflisdə yaradılmış Milli Şuranın üzvü olan Nəsib bəy, Fətəli xan Xoy s ‑ kinin təşkil etdiyi Hökumət Kabinetində də məhz xalq maarifi və dini etiqad naziri vəzifəsini icra edib. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularından olan Nəsib bəy Yusifbəyli çağdaş milli dövlətçilik tarixinə «Müstəqil Azərbaycan» ideyasının müəllifi və onu gerçəkləşdirən gör ‑ kəm li siyasi və dövlət xadimlərindən biri kimi daxil olmuşdur. O, həm də XX əsr Azərbaycan təhsil, elm və mədəniyyəti ta ri ‑ xinə şanlı səhifələr yazmış böyük maarifçi, gələcək nəsillərə örnək olan əsl milli ziyalı kimi tanınmışdır. Milli hökumətə bir ilə yaxın rəhbərlik etmiş Nəsib bəyin adı Xalq Cümhuriy yə tinin banilərindən olan Məmməd Əmin Rəsulzadə, Əlimərdan bəy Topçubaşov, Fətəli xan Xoyski, Həsən bəy Ağayev kimi məş hur dövlət xadimlərinin adları ilə yanaşı çəkilir. Məşhur 1918‑ci il 28 may tarixli «İstiqlal Bəyan na məsi»ni imzalayan səkkiz istiqlal 36 Yüklə 3,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|