Tütünçəkmədən imtinaya yönəldilmiş tədbirlər planı
Hal-hazırda və ya əvvəllər tütünçəkmə barəsində məlumatın toplan-
masına görə pasiyentlər aşağıda qeyd edilən 4 qrupa bölünə bilərlər:
A. Tütün çəkən və hal-hazırda tütünçəkmədən imtina etmək
istəyən pasiyentlər;
B. Tütün çəkən və hal-hazırda tütünçəkmədən imtina etmək
istəməyən pasiyentlər;
C. Əvvəllər tütün çəkmiş, lakin hazırda tütün çəkməyən
pasiyentlər;
Ç. Heç vaxt daimi tütün çəkməyən pasiyentlər.
Bu klinik protokol tibb işçilərini sadə və səmərəli müdaxilə
tədbirləri ilə təmin etməyi nəzərdə tutur (cədvəl 2-ə bax).
Cədvəl 2. Tütünçəkmənin müalicə alqoritmi
Pasiyent hal-hazırda
tütündən istifadə
edirmi?
HƏ
YOX
15
Pasiyent hal-hazırda
tütünçəkmədən imtina
etmək istəyirmi?
Pasiyent nə
vaxtsa tütündən
istifadə edibmi?
HƏ
YOX
YOX
HƏ
Müvafiq tütün
asılılığından
müalicəni təmin edin
Tütünçəkmədən
imtina üçün
motivasya edin
Tütünçəkmənin
yenidən baş vermə-
Tütünçəkmə-
dən davamlı
imtina etməni
dəstəkləyin
sinin qarşısını alın
Bölmə A
Bölmə B
Bölmə C
Həkimin xəstəyə tütünçəkmədən imtina üzrə yanaşması
beynəlxalq təcrübədə “5A strategiya (ingiliscə: Ask, Advice, Assess,
Assist, Arange)” kimi tanınan strategiya üzrə həyata keçirilməlidir
(cədvəl 3-ə bax).
Klinik protokol Az
ərbaycan Respublikas
ı S
əhiyy
ə Nazirliyinin
İctimai S
əhi
yy
ə v
ə
İslahatlar M
ərk
əzind
ə haz
ırlanm
ış
dı
r.
16
Cədvəl 3. «5A» strategiyası
1
A
SK
Tütünçəkmə
barədə
məlumat
əldə etmək
Hər görüş zamanı hər bir pasiyentdə
tütünçəkmə statusunu müəyyənləşdirmək və
sənədləşdirmək
A1 strategiyası
Tütün çəkənlərin skrininqi (əlavə 4),
Abstinensiya səviyyəsinin
qiymətləndirilməsi (əlavə 5)
2
A
DVICE
Tütünçək-
mədən
imtina
etməyi
məsləhət
görmək
Hər bir tütünçəkəni aydın, təkidlə və fərdə
yönəldilmiş şəkildə tütünçəkmədən imtinaya
yönəltmək
A2 strategiyası
3
A
SSESS
Tütünçəkmə-
dən imtina
cəhdinə
hazır olmağı
qiymətlən-
dirmək
Tütün çəkən hal-hazırda tütünçəkmədən
imtina cəhdi etmək istəyirmi?
A3 strategiyası
4
A
SSIST
Tütünçək-
mədən
imtina
cəhdinə
kömək
etmək
Tütünçəkmədən imtina cəhdi etmək istəyən
pasiyentlərə müalicəni təklif etmək, imtinaya
yardım edəcək məsləhətləşməyə və əlavə
müalicəyə yönəltmək
A4 strategiyası
Əlavə 1: Dərman preparatlarının təyinatı
Əlavə 2: Nikotinəvəzedici dərman
vasitələrinin təyinatı
Hal-hazırda tütünçəkmədən imtina cəhdi
etmək istəməyən pasiyentlərə gələcəkdə
imtina istəyini yüksəltmək üçün nəzərdə
tutulmuş müdaxiləni tətbiq etmək
B1 və B2 strategiyaları
5
A
RRANGE Ardıcıl
müşahidə
etmək
məqsədi ilə
sonrakı
görüşləri
planlaşdır-
maq
Tütünçəkmədən imtina cəhdi etmək istəyən
pasiyent üçün tütünçəkmədən imtina
günündən başlayaraq birinci həftə ərzində
sonrakı görüşləri planlaşdırmaq.
A5 strategiyası
Hal-hazırda tütünçəkmədən imtina cəhdi
etmək istəməyən pasiyent üçün imtina etməyə
yönəlmiş tədbirləri onun klinikaya növbəti
səfəri zamanı nəzərdə tutmaq.
17
A. Tütün çəkən və hal-hazırda tütünçəkmədən imtina etmək
istəyən pasiyentlər üçün
A1 strategiyası. Mütəmadi qaydada hər bir görüş zamanı
tütün çəkənləri müəyyən edin (ASK ).
Tədbir Tətbiq ediləcək strategiya
Hər bir pasiyentin hər
dəfə klinikaya müraciət
etdiyi zaman
tütünçəkmə statusunun
müəyyənləşdirilməsi və
sənədləşdirilməsini
təmin edən
müəssisədaxili sistemi
tətbiq edin.
Tütünçəkmə barədə məlumatı pasiyentin tibbi
sənədlərinə (Anamnesis Vitae) daxil edin.
ANAMNESIS VITAE
Qan təzyiqi: _______________________
Nəbz: ________ Bədən çəkisi: ___________
Hərarət: _________________________
Tütündən istifadə (lazım olanı qeyd edin):
Hal-hazırda / Keçmişdə / Heç vaxt
A2 strategiyası. Hər bir tütün çəkəni təkidlə tütünçəkmədən
imtinaya yönəldin (ADVISE ).
Tədbir Tətbiq ediləcək strategiya
Hər bir tütün çəkəni
aydın, təkidlə və fərdi
yönəldilmiş şəkildə
tütünçəkmədən imtinaya
yönəldin
Məsləhət aşağıdakı kimi olmalıdır (dırnaq
arasında misallar göstərilir):
Aydın – (Məsələn: “Aydındır ki, tütünçəkmədən
imtina Sizin üçün vacibdir və mən bu məsələdə
Sizə kömək edə bilərəm”. “Xəstəlik zamanı
tütünçəkmənin azaldılması kifayət deyil”.
“Vaxtaşırı və ya yüngül tütünçəkmə təhlükəli
olaraq qalır”).
Təkidlə – (Məsələn: “Sizin həkiminiz olaraq,
bildirməliyəm ki, tütünçəkmədən imtina hazırda və
gələcəkdə sağlamlığınızın mühafizəsi üçün edə
biləcəyiniz ən vacib məsələlərdəndir. Klinikamızın
personalı və mən Sizə kömək edə bilərik”).
Fərdi yönəldilmiş – Tütündən istifadəni mövcud
simptomlar və sağlamlıqla və / və ya onun
sosial-iqtisadi xərcləri, tütünçəkmənin uşaqlara
və ailə üzvlərinə dəyən mənfi təsirləri ilə
əlaqələndirin. (Məsələn: “Tütünçəkmənin davam
etməsi Sizdəki astmanı ağırlaşdıra bilər və
tütünçəkmədən imtina sağlamlığınızı nəzərə
çarpan dərəcədə yaxşılaşdıra bilər”).
Klinik protokol Az
ərbaycan Respublikas
ı S
əhiyy
ə Nazirliyinin
İctimai S
əhi
yy
ə v
ə
İslahatlar M
ərk
əzind
ə haz
ırlanm
ış
dı
r.
18
A3 strategiyası. Tütünçəkmədən imtina cəhdinə hazır olmağı
qiymətləndirin (ASSESS ).
Tədbir Tətbiq ediləcək strategiya
Hər bir tütün çəkənin
hal-hazırda
tütünçəkmədən imtina
cəhdini qiymətləndirin.
Pasiyentlərin tütünçəkmədən imtina cəhdini
qiymətləndirmək.
(Məsələn: “Siz tütünçəkmədən imtina etmək
istəyirsinizmi?”)
Əgər pasiyent hal-hazırda tütünçəkmədən
imtina etmək istəyirsə, onu imtinaya yardım
edəcək məsləhətləşməyə və müalicəyə
yönəltmək
A4 Strategiyası
Əgər pasiyent hal-hazırda tütünçəkmədən
imtina etmək istəmirsə, onun gələcəkdə
imtina istəyini yüksəltmək üçün nəzərdə
tutulmuş müdaxiləni tətbiq etmək
B Strategiyası
A4 strategiyası. Pasiyentə tütünçəkmədən imtina cəhdinə
yardım edin, məsləhətləşmə və müalicə ilə təmin edin (ASSIST ).
Tədbir Tətbiq ediləcək strategiya
Pasiyentə imtina planı
üzrə yardım edin
Pasiyenti tütünçəkmədən imtinaya yönəltmək
üçün tövsiyələr:
İmtina gününü təyin edin. Ən yaxşı halda bu,
2 həftə ərzində baş verməlidir.
Ailənizə, dostlarınıza və iş yoldaşlarınıza
tütünçəkmədən imtina barədə deyilməli,
onlardan dəstək alınmalıdır
Tütünçəkmədən imtina zamanı, xüsusilə də
ilk bir neçə həftə ərzində çətinliklərə hazır
olun. Buraya nikotindən imtina simptomları
da aiddir.
Ətrafda tütün məmulatlarını yığışdırın.
Tütünçəkmədən imtina zamanı vacibdir ki,
adətən çox vaxt keçirdiyiniz yerlərdə tütün
çəkməyəsiniz (məsələn: iş yeri, ev, avto-
mobil). Evinizi tütün tüstüsündən azad edin.
Əks göstərişlər istisna
olmaqla, protokolda
Protokolda göstərilən müalicəni tövsiyə edin.
Əlavə 1: Dərman preparatlarının təyinatı
Klinik protokol Az
ərbaycan Respublikas
ı S
əhiyy
ə Nazirliyinin
İctimai S
əhi
yy
ə v
ə
İslahatlar M
ərk
əzind
ə haz
ırlanm
ış
dı
r.
19
göstərilən müalicənin
tövsiyə edilməsi
Əlavə 2: Nikotinəvəzedici dərman
vasitələrinin təyinatı
Pasiyentə bu müalicənin tütündən imtinanın
uğurunu artırmasını və abstinensiya
simptomlarını azaltmasını izah edin.
Praktiki
məsləhətləşmənin
aparılması (problemlərin
həlli)
Abstinensiya simptomu. Tütünçəkmədən tam
imtina istəyi əsasdır. İmtina etdikdə hətta bir
dəfə siqaret çəkmək cəhdi olmamalıdır.
Keçmiş imtina təcrübəsi.
Əvvəlki
tütünçəkmədən imtina cəhdlərində nələrin
kömək etdiyini və nələrin mane olduğunu
müəyyənləşdirin. Növbəti imtina cəhdləri üçün
gözlənilən çətinliklərin qarşısını alın.
Alkoqollu içkilər. Spirtli içkilər istifadəsi çox
vaxt tütünçəkmənin təkrar başlamasına səbəb
olduğuna görə pasiyent tütünçəkmədən imtina
zamanı alkoqollu içkilərdən istifadəni azaltmağı
və ya içməməyi qərara almalıdır.
Evdə digər tütünçəkənlər. Evdə digər
tütünçəkənlər varsa, pasiyentin tütündən
imtinası çətinləşir. Ona görə də pasiyentlər
ətrafdakıları da tütündən imtinaya və ya onun
yanında çəkməməyə sövq etməlidirlər.
Müalicə zamanı sosial
dəstəyin göstərilməsi
Pasiyenti tütündən imtinaya sövq etdirdikdə tibb
müəssisəsində
dəstəkverici mühit təmin
edilməlidir.
Məsələn: “Klinikamızın personalı və mən Sizə
kömək etməyə hazırıq”.
“Mən Sizə davamlı dəstəyi təmin edə bilən
müalicəni məsləhət görürəm”
.
Əyani vəsait, o
cümlədən qaynar telefon
xətti (əgər varsa) barədə
və digər məlumatlarla
təmin edilməsi
Mövcud olan əyani vəsaitlər, internet resursları
(www.tobaccocontrol.az, www.isim.az ), qaynar
telefon xətti nömrəsi ilə təmin olunmalıdır
Tütün çəkən və hal-
hazırda tütünçəkmədən
imtina etmək istəməyən
pasiyentlər üçün
B strategiyasına bax
Klinik protokol Az
ərbaycan Respublikas
ı S
əhiyy
ə Nazirliyinin
İctimai S
əhi
yy
ə v
ə
İslahatlar M
ərk
əzind
ə haz
ırlanm
ış
dı
r.
20
A5 strategiyası. Ardıcıl müşahidə etmək məqsədi ilə sonrakı
görüşlərin planlaşdırılması (ARRANGE )
Tədbir Tətbiq ediləcək strategiya
Şəxsən və ya telefon
vasitəsi ilə sonrakı
görüşlərin
planlaşdırılması
Vaxtın təyini: Birinci görüş tütünçəkmədən
imtina günündən tez bir zamanda, ən yaxşısı isə
ilk həftə ərzində təyin olunmalıdır. İkinci
görüşün ilk bir ay ərzində keçirilməsi tövsiyə
edilir. Sonrakı görüşlər də məqsədəuyğun
planlaşdırılır.
Görüşlər zamanı tədbirlər: Pasiyentlər üçün
mövcud problemləri müəyyənləşdirin və yaxın
gələcəkdə baş verə biləcək çətinlikləri nəzərdə
tutun. Dərmanların istifadəsini və problemləri
müəyyənləşdirin. Pasiyentə qaynar telefon xətti
(əgər varsa) ilə məsləhət almaq barədə məlumat
verin.
Əgər pasiyent tütündən tam imtina edibsə, onun
nailiyyətini dəstəkləyin.
Tütün çəkən və hal-
hazırda tütünçəkmədən
imtina etmək istəməyən
pasiyentlər üçün
B Strategiyasına bax
B. Tütün çəkən və hal-hazırda tütünçəkmədən imtina etmək
istəməyən pasiyentlər üçün
Motivasiya tədbirlərinin təmin edilməsi.
Tütünçəkən və hal-hazırda tütünçəkmədən imtina etmək
istəməyən pasiyentlərə dair tibb işçiləri bu protokolda göstərilən
motivasiya tədbirlərindən (MT) istifadə etməlidirlər.
MT əsasında 4 əsas prinsip vardır:
1.
Pasiyentin halına şərik olmaq;
2.
Pasiyentin imtinadan əvvəl və sonrakı vəziyyətini müqayisə
etmək;
3.
Pasiyentin keçmişdə tütünçəkmədən imtinaya dair müqavimət
göstərdiyi zamana qayıtmaq (roll with resistance);
4.
Özünə yardımı dəstəkləmək.
Bu prinsiplərə əsaslanan spesifik MT strategiyaları B1
strategiyasında göstərilib.
Klinik protokol Az
ərbaycan Respublikas
ı S
əhiyy
ə Nazirliyinin
İctimai S
əhi
yy
ə v
ə
İslahatlar M
ərk
əzind
ə haz
ırlanm
ış
dı
r.
21
MT üzrə müdaxilələr beynəlxalq təcrübədə “5R intervention
(İngilisçə: Relevance, Risks, Rewards, Roadblocks və Repetition)”
kimi tanınan müdaxilələr B2 strategiyası üzrə həyata keçirilməlidir:
B1 strategiyası: Motivasiya tədbirləri (MT) strategiyaları
Tədbir Tətbiq ediləcək strategiya
Pasiyentin halına şərik
olmaq
Araşdırma aparmaq üçün açıq suallardan
istifadə edin:
Tütünçəkməyə və onun digər yollarla
istifadəsinə nəzər yetirməyin zəruri
olması (məsələn: “Tütünçəkmədən
imtina Sizin üçün nə qədər vacibdir?”)
Tütünçəkmədən imtinanın mənfi və
müsbət tərəfləri (məsələn:
“Tütünçəkmədən imtina etsəniz nə baş
verə bilər?”)
İki tərəfli anlaşmaya nail olmaq üçün
qarşılıqlı dinləməni tətbiq edin:
Söz və ifadələri təhlil edin (məsələn:
“Düşünürsünüz ki, tütünçəkmə Sizin
bədən çəkinizi normada saxlamağa
kömək edəcək?”)
Yekunlaşdırın (məsələn: “Söhbətimizdən
anladım ki, tütünçəkmə Sizin üçün bir
əyləncədir, lakin digər tərəfdən Siz
düşünürsünüz ki, tütünçəkmə nəticəsində
səhhətinizdə ciddi problemlər yarana
bilər.”)
Hisləri və narahatçılığı
tənzimləyin
(məsələn: “Bir çox insanlar siqaretsiz necə
davranmaqlarından narahatdırlar.”)
Pasiyentlərin müstəqil qərar vermə və seçim
etmə hüquqlarını dəstəkləyin (məsələn:
“Eşitdim ki, Siz hazırda tütünçəkmədən
imtina etməyə hazır deyilsiniz. Hazır
olduqda mən Sizə kömək edə bilərəm.”)
Pasiyentin imtinadan
əvvəl və sonrakı
vəziyyətində fərqləri
göstərmək
Hazırkı vəziyyəti və imtinadan sonra olan
vəziyyəti, prioritetləri, üstünlükləri və
məqsədləri qeyd edərək fərqləri göstərin (məs:
“Belə görünür ki, Siz ailənizə bağlısınız və
Klinik protokol Az
ərbaycan Respublikas
ı S
əhiyy
ə Nazirliyinin
İctimai S
əhi
yy
ə v
ə
İslahatlar M
ərk
əzind
ə haz
ırlanm
ış
dı
r.
22
tütünçəkmənin uşaqlarınıza göstərən mənfi
təsirindən narahatsınız.”)
Pasiyentin “fikir dəyişmə” və “öhdəlik”
ifadələrini gücləndirin və dəstəkləyin:
Məsələn: “Siz artıq müəyyən etdiniz ki,
tütünçəkmə Sizin sağlamlığınıza mənfi təsir
göstərir və uşaqlarınıza nə dərəcədə zərərlidir.”
Məsələn: “Çox yaxşı əlamətdir ki, gərgin iş
vaxtınız bitdikdən sonra Siz artıq tütünçəkmədən
imtina etməyi nəzərdə tutursunuz.”
Dəyişməyə bağlılığı gücləndirin:
Məsələn: “Tütünçəkmədən imtina zamanı
ağrılarınızı azalda biləcək müalicələr
mövcuddur, o cümlədən məsləhətləşmə və
müxtəlif çeşidli dərman preparatları vardır.”
Məsələn: “Biz istərdik ki, tütünçəkmədən imtina
etməklə Sizi baş verə biləcək fəsadlardan
uzaqlaşdıra bilək.”
Pasiyentin keçmişdə
tütünçəkmədən
imtinaya göstərdiyi
müqavimətilə bağlı
dövrə qayıdın
Fasilə edin və pasiyentin düşüncələrində
tütünçəkmədən imtinaya dair müqavimət
səbəblərini nəzərə alın və onlardan istifadə
edin:
Məsələn: “Hiss olunur ki, Siz tütün çəkməyinizlə
bağlı müəyyən təzyiq altındasınız.”
Pasiyentin halına şərik olun:
Məsələn: “Siz abstinensiya simptomlarının
yaranmasından narahatsınız.”
Məlumatın verilməsinə icazə alın:
Məsələn: “Sizə yardımçı ola biləcək müalicə
üsulları barədə bilmək istərdinizmi?”
Özünə yardımı
dəstəkləmək
Pasiyentə tütündən imtina ilə bağlı keçmiş
nailiyyətlərini xatırladaraq onlara əsaslanmağa
kömək edin:
Məsələn: “Sizin axırıncı dəfə tütündən imtina
cəhdiniz kifayət qədər müvəffəqiyyətli idi.”
Tütünçəkmədən imtinaya dair tədricən
müsbət dəyişikliyə gətirib çıxaran tədbirləri
təklif edin:
Tütünçəkmədən imtinanın faydaları və
mövcud olan müalicə imkanlarından
Klinik protokol Az
ərbaycan Respublikas
ı S
əhiyy
ə Nazirliyinin
İctimai S
əhi
yy
ə v
ə
İslahatlar M
ərk
əzind
ə haz
ırlanm
ış
dı
r.
23
danışın
Pasiyentə tütünçəkmə ilə bağlı vərdişləri
dəyişməyi təklif edin.
Tütünçəkmədən imtina üsulları barədə
pasientin öz fikrini öyrənin
Məsləhət və məlumat almaq üçün qaynar
telefon xəttindən istifadə etməyi təklif
edin (əgər varsa)
B2 strategiyası. Motivasiya tədbirləri (MT) üzrə müdaxilələr -
“5R”
Tədbir Tətbiq ediləcək strategiya
Uyğunlaşdırma
(Relevance)
Pasiyenti konkret tütünçəkmədən imtinanın özü
üçün nə qədər zəruri olduğunu ifadə etməyə
yönəldin. Tütünçəkmədən imtinaya təkan verən
məlumatlar pasiyentin xəstəlik statusu və ya
xəstələnmə riskləri, ailənin sağlamlıq vəziyyəti,
yaşı, cinsi və digər pasiyent üçün vacib
xüsusiyyətlərlə əlaqəli olduqda (məsələn:
əvvəlki tütünçəkmədən imtina təcrübəsi və ya
bununla bağlı şəxsi çətinliklər), daha güclü təsir
göstərə bilər.
Risklər
( Risks)
Tibb işçisi pasiyentdən tütünçəkmənin mənfi
nəticələrinin açıqlanmasını xahiş etməlidir.
Təklif olunmalıdır ki, pasiyent özünə daha
uyğun mənfi nəticələri qeyd etsin. Tibb işçisi az
qatranlı və ya az nikotinli siqaretlərin çəkilməsi,
ya da tütünün digər formalarında (məsələn:
tüstüsüz tütün, siqar, qəlyan) istifadənin bu
riskləri azaltmayacağını vurğulamalıdır.
Risklərin nümunələri:
Güclü risklər: nəfəsalmanın çətinləşməsi,
astmanın kəskinləşməsi, respirator
infeksiyaların yaranma riskinin artması,
hamiləlik üçün təhlükələr, impotensiya və
sonsuzluq.
Uzun müddətli risklər: infarkt və insult,
ağciyərin xərçəngi və digər onkoloji
Klinik protokol Az
ərbaycan Respublikas
ı S
əhiyy
ə Nazirliyinin
İctimai S
əhi
yy
ə v
ə
İslahatlar M
ərk
əzind
ə haz
ırlanm
ış
dı
r.
24
xəstəliklər (məsələn: qırtlaq, ağız boşluğu,
udlaq, mədə borusu, mədəaltı vəzi, mədə,
böyrək, sidik kisəsi, uşaqlıq, kəskin
mieloleykoz), ağciyərlərin xroniki obstruktiv
xəstəlikləri (xroniki bronxit, emfizema),
osteoporoz, iş qabiliyyətinin uzun müddətli
itirilməsi.
Ətrafdakılar üçün risklər: həyat yoldaşında
ağciyərin xərçəngi və ürək xəstəliklərinin
yaranma risklərinin artması; az çəkili
uşaqların doğulması, körpələrin qəflətən
ölüm sindromu (KQÖS), uşaqlarda astma,
orta qulağın xəstəlikləri və respirator
infeksiyaların yaranma risklərinin artması.
Faydalar
(Rewards)
Tibb işçisi tütünçəkmənin dayandırılması ilə
əldə olunan faydaların açıqlanmasını
pasiyentdən xahiş etməlidir. Təklif olunmalıdır
ki, pasiyent özünə daha uyğun faydaları qeyd
etsin. Faydaların nümunələri:
Səhhətin yaxşılaşması
Qoxu və dad hissiyyatının bərpa olunması
Pul vəsaitlərinə qənaət etməsi
Özünü daha yaxşı hiss etməsi
Evin, avtomobilin, geyimin, nəfəsin tütün
iyindən azad olması
Uşaqlara yaxşı nümunənin göstərilməsi və
onlarda tütünçəkmə ehtimalının azalması
Körpənin və uşaqların daha sağlam olması
Fiziki cəhətdən özünü daha yaxşı hiss etməsi
Fiziki fəaliyyətlərin daha yaxşı yerinə
yetirilməsi
Ümumi görünüşün yaxşılaşması, dəridə
qırışların azalması, dişlərin sağlam olması
Maneələr
(Roadblocks)
Tibb işçisi pasiyentdən tütünçəkmənin
dayandırılmasına əngəl olan maneələrin və
çətinliklərin açıqlanmasını xahiş etməli və bu
maneələri aradan qaldıran müalicəni
(məsləhətləşmə və dərmanlarla müalicə) təyin
etməlidir.
Tipik maneələrin nümunələri:
Klinik protokol Az
ərbaycan Respublikas
ı S
əhiyy
ə Nazirliyinin
İctimai S
əhi
yy
ə v
ə
İslahatlar M
ərk
əzind
ə haz
ırlanm
ış
dı
r.
25
İmtina sindromu
Uğursuzluq qorxusu
Çəkinin artması
Dəstəyin məhdud olması
Depressiyanın baş verməsi
Tütünçəkmədən zövq alınması
Ətrafda digər tütün çəkənlərin olması
Səmərəli müalicə üsulları barədə lazımi
qədər bilgilərin olmaması
Təkrarlanma
(Repetition)
Motivasiya müdaxilələri pasiyentin hər gəlişi
zamanı təkrarlanmalıdır. Tütünçəkmədən imtina
cəhdlərində uğursuzluqla qarşılaşan pasiyentlərə
əksər insanların tütünçəkmədən imtina etməzdən
əvvəl dəfələrlə uğursuzluqla rastlaşmaları
haqqında nümunələr göstərilməlidir.
Dostları ilə paylaş: |