Azərbaycan Respublikası İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi

Cədvəl 8. Yaponiya alüminum fabrikatlar istehsalı. 

 

 

Məhsulun 

adı 

 

2014-

cü il 

ümumi 

(min 

ton) 

 

Artım 

tempi %-

lə 

2014/2013 

2015-ci il 

2015-ci il 

2014-cü il   

Artım 

tempi 

%-lə 

    Fevral 

(min ton) 

Artım 

tempi %-lə 

2015/2014 

Yanvar-

Fevral 

(min ton) 

Yanvar-

Fevral 

(min ton) 

Tökmə 

külçə 

974,7 

1,7 

79,6 

-2,6 

158,0 

163,0 

-3,1 

Elektrik 

naqilləri 

32,4 

1,0 

3,0 

10,4 

5,6 

5,7 

-2,0 

Falqa 

112,6 

11,0 

7,9 

-7,7 

15,8 

16,8 

-5,8 

Alüminium 

pəncərə 

174,0 

 

-4,0 

13,0 

-7,6 

26,8 

29,5 

-8,9 

Alüminium 

qutular 

353,3 

3,0 

26,9 

4,5 

51,2 

50,3 

2,0 

Nəzərə  alsaq  ki,  Yaponiya  Şərqi  Asiya  regionunun  ən  inkişaf  etmiş  ölkəsidir  və 

istehsalatda ilkin məhsula deyil, nano texnologiyalar tətbiq etməklə son məhsul istehsalına 

üstünlük  verilir  bu  zaman  Yaponiya  alüminium  emalı  məhsullarının  idxal  və  ixrac 

---

13 

 

göstəricilərinə  nəzər  salsaq  görərik  ki, ixrac  göstəriciləri  idxal  göstəricilərindən  üstündür. 

Bu  məhsullar  sırasında  isə  ən  çox  pay  alüminium  falqaların  payına  düşür.  Çünki 

alüminium falqalardan bir çox sahələrdə istifadə olunur. Məsələn: Qida sektorunda, kimya, 

energetika sahələrində, tikinti-quraşdırma və s. 

Cədvəl 9. Yaponiya Alüminium emalı məhsullarının idxal və ixrac göstəriciləri. 

 

 

Məhsulun adı 

 

2014-cü il 

ümumi 

(min ton) 

 

Artım 

tempi %-lə 

2014/2013 

2015-ci il 

2015-ci  

il 

2014-cü il 

 

Fevral 

(min ton) 

Artım tempi 

%-lə 

2015/2014 

Yanvar-

Fevral 

(min ton) 

Yanvar-

Fevral 

(min ton) 

İdxal

-

İxrac 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Alüminium 

borular 

2,5 

7,2 

10,6 

-8,7 

0,2 

0,6 

12,1 

0,4 

0,5 

1,1 

0,5 

1,1 

Alüminium 

çubuqlar və 

profillər 

18,2 

18,3 

-2,5 

14,8 

1,6 

1,4 

42,9 

19,0 

3,2 

2,7 

2,7 

2,2 

Alüminium 

naqillər 

4,9 

11,6 

68,1 

22,5 

0,5 

1,1 

95,8 

37,5 

0,7 

2,0 

0,6 

1,5 

Falqa 

35,5 

55,3 

7,2 

2,7 

3,1 

4,3 

48,4 

-7,4 

6,7 

8,2 

5,6 

8,7 

 

2015-ci  ildə  Hindistan  alüminium  istehsalıını  4-5  dəfə  artırmaq  niyətindədir.  2014-cü 

ildə 3,8 milyon ton alüminium istehsal olunmuşdur ki, bu da 2008-ci il ilə nisbətdə 3 dəfə 

artım  deməkdir.  2003-2010-cu  illər  ərzində  alüminium  istehsalı  12%  artmışdır.  Əhalinin 

sayının  sürətli  artımı,  şəhər  əhalisinin  sayının  artması,  bir  çox  sahələrdə  alüminiumun 

geniş tətbiqi bu məhsula olan tələbatı artırmış və nəticədə alüminium istehlakında da artım 

müşahidə olunmuşdur. 2008-ci ildə 1,089 milyon ton ümumi alüminium istehlakının 3%-i, 

2014-cü ildə isə 3,8 milyon ton ümumi istehsalın 8%-i təşkil etmişdir.  

Avropa  Birliyində  (28  ölkə)  ən  böyük  alüminium  istehsalçısı  Almaniyadır  (ümumi 

istehsalın 24%-i). Ondan sonrakı sıralarda Fransa (17%), İspaniya (16%), Rumıniya (13%), 

Slovakiya (7%), İsveç (7%) və s. yer alır. 

---

14 

 

 

AB-28  ölkələrində  ilkin  alüminium  istehsalından  daha  çox  yarımfabrikat  və  son 

məhsul  istehsalına  üstünlük  verilir.  Yarımfabrikat  məhsulları  əsasən  nəqliyyat,  inşaat, 

mühəndislik sektorlarında istifadə olunur. Statistikaya nəzər salsaq görərik ki, 2013-cü ildə 

yarımfabrikat  məhsulların  38%-i  nəqliyyat  sektoruna  yönəlmişdir.  2013-2015-ci  illər 

ərzində bu göstərici 4,5 dəfə 2,4% artmışdır. Nəqliyyat sektorunun ardınca inşaat sektoru 

(24%), qablaşdırma (16%), mühəndislik (14%) və digər sektorlar (7%) yer alır. 

 

AB-28 ölkələrində alüminium sektorunda 250 000 nəfər işçi; o cümlədən mədənçilik 

və alüminium saflaşdırma sahəsində 2400 nəfər, ilkin alüminium istehsalı sahəsində 11300 

nəfər,  təkrar  emal  sahəsində  4300  nəfər,  qalan  232 000  nəfər  isə  yarımfabrikat  və  son 

məhsul istehsalı sahəsində fəaliyyət göstərir. 

 

Alüminium lövhə (rulon halına salınmış) 

2000-2007-ci illərdə 10,7% artımdan sonra 

artımdan sonra istehsalda güclü tələb azalması müşahidə olunmuşdur. 2007-2009-cu illərdə 

istehsal  böhran  səbəbində  21%  azalaraq  3,5  milyon  tona  çatmışdır.  2009-2013-cü  illərdə 

isə  istehsal  23,1%  artaraq  böhran  mərhələsini  geridə  qoymuşdur.  AB-28  ölkələrində 

alüminium lövhə istehsalına baxsaq 2013-cü ildə ən böyük istehsalçı Almaniya olmuşdur, 

sonrakı  sıralarda  isə  İtaliya  və  Fransa  durur.  Daha  dəqiq  desək,  2013-cü  ildə  Avropa 

ümumi  alüminium  lövhə  istehsalının  44,9%i  Almaniyanın,  11,7%-i  Fransanın,  7,8%-i 

İtaliyanın payına düşür. 

 

Digər  yarımfabrikat  məhsullarından  olan 

qəlibdən  çıxan  məhsullar 

(alüminium 

profillər,  çubuqlar,  borular  və  s.)  istehsalı  2013-cü  ildə  2,93  milyon  ton  olmuşdur.  2007-

2008-ci  illərdə  böhran  zamanı  istehsal  12%,  2008-2009-cu  illərdə  isə  21%  azalma  baş 

vermişdir.  2010-cu  ildən  başlayaraq  istehsalda  canlanma  başlamışdır.  İstehsal  olunmuş 

məhsulun  46%-i  tikinti-inşaat  sektorunda,  26%-i  nəqliyyat  sektonunda  istifadə 

olunmuşdur. 

 

AB-28  ölkələrində  alüminium  əridənlər  üçün  ən  çətin  dövr  2008-2009-cu  illərə 

təsadüf  edir.  Dünya 

tökmə    alüminium 

istehsalı  2000-2013-cü  illərdə  9,1  milyon  tondan 

16,2  milyon  tona  (+79%)  yüksəlmişdir.  AB-28  ölkələrinə  nəzər  salsaq  görərik  ki,  bu 

---

15 

 

göstərici  əksinə  olmuşdur.  2013-cü  ildə  dünya  tökmə  alüminium  istehsalında  AB-28 

ölkələrinin payı 18,7% olmuşdur. AB-28 ölkələrinin  tökmə alüminium istehsalının 75%-i 

5 ölkədə cəmləşmişdir (Almaniya, İtaliya, Polşa, Fransa, və Avstriya). Almaniya və İtaliya 

əsas  tökmə  alüminium  istehsalçılarıdır  810  və  730  min  ton.  Böhran  illərindən  sonra 

istehsalatda ciddi dönüş baş vermişdir. 2000-ci ildə Polşa 200 min ton tökmə alüminium 

istesal etmişdisə, bu göstərici 2013-cü ildə (+52%) artaraq 335 min ton olmuşdur. Bu isə 

ümumi AB-28 istehsalının 11%-i deməkdir.