Azad İsa oğlu Qurbanov, Elçin Musa oğlu Məmmədov, Aygün Seyfəddin qızı Hüseynova



Yüklə 1,42 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/141
tarix26.12.2016
ölçüsü1,42 Mb.
#3429
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   141
 
Fəsil 1 
 
 
 
 
Kompüterlərin texniki-proqram 
təminatı 


 

 
 
 
 
 
 
 
BU FƏSİLDƏ 
 
 

 
Kompüterlər və onların inkişaf tarixi 

 
Kompüterlərin təsnifatı 

 
Masaüstü fərdi kompüterin tərkib hissələri  

 
Alqoritm anlayışı, alqoritmin əsas xassələri, tipləri və 
təsvir üsulları. 

 
Kompüterlərin proqram təminatı 

 
 Alqoritmik dillər  

 
Kompüter şəbəkələri
 
 
 


   
9
1.1 Kompüterl
ər və onların inkişaf tarixi 
 
Kompüterlər
 
müvafiq proqram təminatı vasitəsilə
 
rəqəmli informasiyanın yaradılmasını, emal edilməsini, etibarlı 
saxlanılmasını və operativ mübadiləsini   təmin edən universal 
qurğudur. Başqa sözlə, kompüterlər informasiya ilə  işləmək 
üçün nəzərdə tutulmuş proqramla idarə olunan elektron qurğu-
lardır.
 
Kompüterlərin yaradılması  və istehsalı ilə müasir 
sivilizasiyanın  ən mühüm nailiyyətlərindən biri hesab olunan 
kompüter texnologiyası meydana gəlmişdir. Kompüter 
texnologiyası  öz növbəsində bəşər tarixində analoqu olmayan 
böyük sürətlə inkişaf edərək,  elmi-texniki, iqtisadi tərəqqinin, 
ictimai-siyasi münasibətlərin inkişafetdirici qüvvəsinə 
çevrilmişdir. Məhz onun sayəsində  cəmiyyət öz inkişafında 
yeni mərhələ hesab olunan – informasiyalaşmış  vətəndaş 
cəmiyyəti quruculuğuna qədəm qoymuşdur. Kompüter 
texnologiyası informasiyalaşmış  vətəndaş  cəmiyyətinin  əsas 
göstəricisi olan qlobal informasiya mühitinin yaradılmasında, 
informasiyanın  əmtəəyə çevrilməsində, informasiya və bilik 
bazarının yaradılmasında və inkişafında, təhsil sisteminin  
təkmilləşməsində, beynəlxalq, milli və regional səviyyədə 
informasiya mübadiləsi sistemlərinin imkanlarının 
genişlənməsi hesabına cəmiyyətin peşə və ümumi mədəniyyət 
səviyyəsinin artmasında aparıcı rol oynayır.   
İlk kompüterlər böyük həcmli və yüksək dəqiqlik tələb 
edən hesablamalar aparmaq, hesablama proseslərini 
avtomatlaşdırmaq zərurətindən yaradılmışdır
1
. Onların isteh-
salından yetmiş ilə yaxın vaxt keçməsinə baxmayaraq, bu 
müddət ərzində kompüterlərin istehsalı cox böyük kəmiyyət və 
keyfiyyət dəyişikliyinə  məruz qalmışdır.  Kompüterlər böyük 
həcmli, xidmət üçün çoxsaylı yüksək ixtisaslı işçi heyəti tələb 
edən və yalnız hesablama əməliyyatı aparmağa qadir olan, 
                                                 
1
 Kompüter sözü ingilis dilindən tərcümədə hesablayıcı deməkdir. 


 
10
istehsalı  və istismarı böyük xərc tələb edən “lampalı 
nəhənglərdən” kiçik ölçülü, kütləvi istehsal edilən, maya dəyəri 
az, insan fəaliyyətinin bütün sahələrinə nüfuz etmiş bir “əmək 
alətinə” çevrilmişdir. Kompüterlərin sürəti, böyük həcmli 
informasiyaları  qəbul etmək, saxlamaq və emal etmək 
qabiliyyəti kəskin surətdə yüksəlmiş, onlar istifadəçi ilə 
əlverişli ünsiyyət, kommunikasiya xidməti, özünü diaqnostika, 
nasazlıqların aradan qaldırılması,  optik obrazların və insan 
nitqinin tanınması, multimedia və s. imkanlar əldə etmişlər.  
Kompüterlərin  əsas iş prinsipləri XX əsrin 40-cı 
illərində Amerika alimləri Con Fon Neyman, Q.Qoldsteyn və 
A.Beris tərəfindən verilmişdir.  Həmin prinsiplər 1946-cı ildə 
ABŞ-ın Pensilvaniya ştatında  Con Mokli və Presper Ekkertin 
rəhbərliyi altında ENIAC
1
 adlı universal kompüterin yara-
dılması ilə  həyata keçirilmişdir. Məhz həmin tarix 
kompüterlərin  yaranma tarixi hesab olunur. Lakin, qeyd etmək 
lazımdır ki, bir sıra ədəbiyyatlarda ilk kompüterin 1943-cü ildə 
məhşur alim Allan Turinqin rəhbərliyi altında Böyük 
Britaniyada yaradıldığı  və ikinci dünya müharibəsində alman 
məxfi məlumatlarının “oxunması” üçün istifadə edilən 
«Collos»
 
kompüterinin olması iddia olunur.
 
Lakin əksər alimlər 
«Collos»
 
kompüterinin texniki imkanlarının zəif olması 
səbəbindən 
 
onu yalnız kompüter yaradılmasında atılan önəmli 
addımlardan biri hesab edərək, “kompüter erasının” məhz 
ENIAC kompüterilə başlandığını qəbul edirlər. 
 Kompüterlər sürətli təkamül yolu keçmişlər və bu gün 
də  təkmilləşməkdə davam etməkdədirlər. Kompüterlərin 
təkamülü  beş mərhələ ilə xarakterizə olunur:  

Yüklə 1,42 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   141




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin