Atom yadrosi va elementar zarrachalar fizikasi, tezlashtiruvchi texnika
Yüklə 1,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- -zarralar aktivligini o‟lchashda
|
4
-schyotchik. 𝛽-zarralarni absolyut o‟lchashda 4 -schyotchiklar to‟g‟ri natijalar berishi mumkin. 4 -schyotchiklarda nurlanish manbai bo‟lgan yupqa qatlamli preparatlar schyotchik sezuvchi qatlamining markaziga joylashtiriladi. Bunday holda preparatdan chiqayotgan har bir zarra schyotchik sezuvchi hajmiga tushadi va elektr impulsini hosil qiladi. Bunda schyotchikning o‟lchash effektivligi 100% ga yaqin bo‟ladi. Bunday o‟lchash sistemasini preparatni ikki ssintillyatsion schyotchik kristallari orasiga qisib qo‟yganda ham xosil qilish mumkin. 4 - schyotchiklar yordamida absolyut o‟lchashlarda yuqori aniqlikda natijalar olish mumkin. 𝛽, 𝛾- mos tushish. Ko‟p hollarda 𝛽-yemirilish 𝛾-kvantlar chiqarilishi bilan kechadi. Bu vaqtda preparatdagi yemirilishning absolyut sonini ikki schyotchik yordamida aniqlash mumkin. schyotchiklar effektivliklari kichik yoki noma‟lum ham bo‟lishi mumkin. __ effektivligi E 1 bo‟lgan birinchi schyotchik qayd qilgan impulslari soni ( -preparatda 1 sekunddagi yemirilishlar soni) ikkinchi schyotchik qayd qilgan impulslar soni bo‟ladi. U vaqtda har ikki schyotchikda impulslarning mos tushishi ifoda orqali aniqlanadi. U vaqtda o‟lchanayotgan preparatning aktivligi quyidagicha aniqlanadi: Shuning uchun va impulslarni va mos tushishlar soni aniqlanganda preparatdagi 𝛽-yemirilishlarning haqiqiy sonini bilish. 𝛽, 𝛾- mos tushish 4 schyotchikning effektivligini yuqori aniqlikda o‟lchashga imkon beradi. 4 schyotchik effektivligini ba‟zan 100% dan past bo‟ladi. 𝛽-zarralar aktivligini o‟lchashda Bet-radiometr PKB4-1eM tipdagi radiometr keng qo‟llaniladi. Bet-radiometr РКБ4-1еМ radiometr qattiq, suyuq, gaz holdagiatrof-muhit namunalarining solishtirma hajmiy va massaviy 𝛽-aktivligini o‟lchashga mo‟ljallangan radiometr 𝛽-aktivligi oraliqda bo‟lgan namunalar aktivligini o‟lchashda ishlatiladi. Radiometrning sezgirligi DP-100 radiometrik qurilma sezgirligidan bir necha ming marta yuqori. Radiometr tuproq, suvlar cho‟kmalari, o‟simliklar, ayrim maxsulotlar tarkibida bo‟lishi mumkin bo‟lgan , , , , radioaktiv izotoplar 𝛽-zarralarning aktivligini, suvlarda izotopining, gazlarda , , izotoplarining 𝛽-aktivligini o‟lchaydi. Radiometrda detektor sifatida ikki turdagi detektrlash blokidan foydalaniladi: 1. BDJB-02 detektrlash bloke 2. BDJB-07 detektrlash bloke Radiometrda solishtirma hajmiy va massaviy 𝛽-aktivliklarni o‟lchash vaqti 35 minutdan oshmaydi. Radiometrning o‟lchash diapazoni va effektivligi quyidagi 1-jadvalda keltirilgan. Detektrlash bloki Qattiq holdagi manbaning 𝛽- aktivligini o‟lchash effektivligi, % 𝛽-aktivlikni o‟lchash oralig‟i Suv Ku/l Suvda izotopi 𝛽- aktivligi. Ku/l BDJB-02 BDJB-07 - Radiometr chastotasi Gs, kuchlanishi 220 B bo‟lgan elektr tarmog‟iga va kuchlanishi 7,5 B bo‟lgan alohida doimiy tok manbaiga ulanadi, radiometrning elektr tarmog‟idan oladigan quvvati 15 Vatt, alohida doimiy tok manbaidan oladigan quvvati 2 Vatt. O‟lchanadigan namunalar hajmi 2-jadvalda ko‟rsatilgan Detektrlash bloki Namuna hajmi, sm 3 Suyuqlik To‟kiladigan namuna BDJB-02 800 300 BDJB-07 5 5 Yumshoq 𝛽-zarralarni o‟lchashda darichasi (окошка) qalinligi 2-3 mg/sm 2 bo‟lgan schyotchiklardan foydalaniladi. Bunday yumshoq 𝛽-zarralar o‟lchanganda 𝛽-aktiv preparat kameraning ichkarisiga ishchi hajmiga kiritiladi yoki oqimli proporsional schyotchikdan foydalanganda schyotchik ishchi hajmiga kiritiladi. Bunda elektronning to‟liq chopish masofasi schyotchikdagi gazda bo‟ladi. 𝛽-zarra energiyasi schyotchik chiqishida hosil bo‟lgan elektr impulsi amplitudasi bilan o‟lchanadi. Yüklə 1,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|